Επικίνδυνη αποστολή

ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ

Το να είσαι παιδί και να µεγαλώνεις σήµερα µοιάζει µε µια επικίνδυνη αποστολή µε άγνωστη έκβαση. Ορατές και λιγότερο ορατές µορφές κακοποίησης απειλούν τη ζωή αλλά και την ευ-ζωία του.

Ο κόσµος µας έχει γυρίσει ανάποδα. Από τη µια στιγµή στην άλλη χάνονται βεβαιότητες µιας ζωής. Απογυµνωµένοι από το όποιο κέλυφος προστασίας, πορευόµαστε µέσα στην ανασφάλεια του σήµερα και τον φόβο της αυριανής ηµέρας.

Πώς και τι παιδιά µεγαλώνουν µέσα σε αυτόν τον χαµό; Το « εγώ δεν θα πεινάσω, δεν θα κρυώσω, θα έχω στέγη, τροφή, µόρφωση », το αυτονόητο των δικαιωµάτων ενός παιδιού, παύει να υφίσταται.

Τα στοιχεία µιλούν από µόνα τους: το ποσοστό των φτωχών παιδιών που ζουν στην Ελλάδα είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη αγγίζοντας, σύµφωνα µάλιστα µε περσινά στοιχεία, το 24% του πληθυσµού. Ποσοστό που µεταφράζεται σε 400.000 παιδιά. Σε λίγους µόλις µήνες έχει σηµειωθεί αύξηση 50% του αριθµού των γονιών που αδυνατούν να µεγαλώσουν τα παιδιά τους και αναθέτουν τη φροντίδα τους σε διάφορα ιδρύµατα και φορείς.

«Η κρίση µπορεί να αντιµετωπιστεί µόνο συλλογικά»

Ελλη Ισμαηλίδου

Οι γιορτές των Χριστουγέννων, άρρηκτα συνδεδεµένες µε την αλλαγή του χρόνου, διαπνέονται κατά κανόνα από αισιοδοξία. Ισορροπούν ανάµεσα στην κούραση της χρονιάς που εκπνέει και στην ελπίδα για τη χρονιά που έρχεται. Το 2011 και η δυσµενής οικονοµική συγκυρία άφησαν πίσω τους θύµατα, χρίζοντας το 2012 σε έτος - φόβητρο, απειλή για τα χειρότερα και πάντως περίοδο φόβου, συστολής και εσωστρέφειας. Οι ιστορίες ανθρώπων της διπλανής πόρτας, που η εφετινή Πρωτοχρονιά τους βρίσκει στο ταµείο ανεργίας, δηλωτικές των αισθηµάτων απογοήτευσης και ανησυχίας των Ελλήνων για το µέλλον τους. Αισθήµατα που δεν έχουν σύνορα, δεν γνωρίζουν γλώσσες, δεν ξεχωρίζουν λαούς και κράτη. Το παρήγορο είναι ότι η σύγχρονη Ευρώπη µοιάζει πλέον να προβάλλει κοινά αιτήµατα, µε όπλο κοινές αξίες, προκειµένου να αντισταθεί σθεναρά στην περιδίνηση των καιρών και να κρατήσει αρραγές το οικοδόµηµα για χάρη όσων έπονται: των νέων.

Η φτώχεια και η δουλεία των εθνών

Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης

Είναι αλήθεια ότι ο αριθµός των θεωριών για την εξήγηση ενός φαινοµένου είναι αντιστρόφως ανάλογος της κατανόησής του· όπως συµβαίνει µε την ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσµια οικονοµική κρίση. Πολλοί βέβαια προβάλλουν ποικίλες αιτιατές θεωρήσεις, χωρίς όµως να ψηλαφίζεται βαθιά ο πυρήνας µέσα στον οποίο σφυρηλατούνται οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που οδηγούν όχι µόνο τα άτοµα αλλά και τα έθνη στη φτώχευση και στην εξάρτηση. Γι’ αυτό ορισµένοι ισχυρίζονται – ίσως και σωστά – ότι η χώρα µας επελέγη ως ένα κατάλληλο πειραµατόζωο για να δοκιµασθούν νεοκαπιταλιστικές και µετανεοφιλελεύθερες πρακτικές καθώς εµφανίζεται – και µε ευθύνη δική µας – ο πιο αδύναµος κρίκος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που είναι ο κύριος στόχος των αχόρταγων αγορών, στις οποίες δυστυχώς υποκλίνονται οι µεγαλύτεροι πολιτικοί ηγέτες παγκοσµίως.

Στα σχολεία στη Silicon Valley απαγορεύεται η χρήση υπολογιστών

Εκ πρώτης όψεως μοιάζει παράδοξο: σε ένα σχολείο που βρίσκεται στην καρδιά της Σίλικον Βάλεϊ και στο οποίο φοιτούν τα παιδιά των εργαζομένων στην Google, την Apple, την Yahoo και άλλων τεχνολογικών κολοσσών, δεν υπάρχει ούτε ένας υπολογιστής, ούτε μια οθόνη.

Η χρήση οποιουδήποτε τεχνολογικού γκάτζετ απαγορεύεται στις σχολικές αίθουσες, ενώ οι εκπαιδευτικοί συστήνουν στους μαθητές τους να μην τους χρησιμοποιούν ούτε στο σπίτι.

Την ώρα που στον υπόλοιπο κόσμο ο τεχνολογικός εξοπλισμός θεωρείται απαραίτητος στην εκπαίδευση, οι νέες τεχνολογίες γίνονται μέσο διδασκαλίας και οι μαθητές ενθαρρύνονται στη χρήση τους, στην καρδιά της Μέκκας της Τεχνολογίας, το μολύβι, το χαρτί και το χάρτινο βιβλίο είναι τα μόνα εργαλεία διδασκαλίας που κρίνονται αποδεκτά.

Μήπως χρειάζονται καλύτεροι γονείς;

Του Thomas L. Friedman / New York Times

Τα τελευταία χρόνια διαβάζουμε όλο και πιο συχνά σε άρθρα και αναλύσεις ότι χρειαζόμαστε καλύτερους δασκάλους στα δημόσια σχολεία μας και ότι, αν δεν έβαζαν εμπόδια τα συνδικάτα των δασκάλων, τα παιδιά της Αμερικής θα σκόραραν όσο και της Σιγκαπούρης στους μεγάλους διεθνείς διαγωνισμούς. Αναμφίβολα, ένας καλός δάσκαλος μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την επίδοση ενός μαθητή: χρειάζεται να στρατολογούμε, να εκπαιδεύουμε και να ανταμείβουμε τέτοιους δασκάλους. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που δείχνουν νεότερες μελέτες: χρειαζόμαστε και καλύτερους γονείς. Οι γονείς που εστιάζουν στην εκπαίδευση των παιδιών τους μπορούν κι αυτοί να επηρεάσουν τις επιδόσεις τους.

Ενας ηρωισµός άλλου τύπου

Δ. Κ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Είναι δύσκολα τούτα τα χρόνια του µνηµονίου και του PSI plus στα οποία καλείται να ζήσει και να δηµιουργήσει η νέα γενιά – αλλά όχι δυσκολότερα από τα χρόνια της Κατοχής και του Εµφυλίου, που αντιµετώπισαν οι παππούδες τους, ή τα χρόνια της χούντας που έζησαν οι γονείς τους. Αν αφήσουµε εκτός σύγκρισης τη φρικτή δεκαετία του 1940, γιατί οι δυστυχίες του πολέµου µε τίποτε δεν συγκρίνονται, οι δύο επόµενες δεκαετίες, που οδηγούν στη χούντα και καταλήγουν στη µεταπολίτευση, δεν χαρακτηρίζονται µόνο από την πολιτική καταστολή, τις φυλακές, τις εξορίες, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονηµάτων: η ελληνική κοινωνία προοδεύει και αναπτύσσεται µε τίµηµα την εµφάνιση δύο µεγάλων µεταναστευτικών ρευµάτων από τη ρηµαγµένη από τον Εµφύλιο επαρχία. Προς την Αθήνα και τα άλλα µεγάλα αστικά κέντρα το ένα, το δεύτερο προς το εξωτερικό, τη ∆υτική Ευρώπη, την Αυστραλία και τον Καναδά.

«Η εξουσία μετακόμισε στους νέους!»

Αχιλλέας Χεκίμογλου

Ο «παλιός τρόπος» απέθανε! Η «δημιουργική ανατροπή» του συστήματος αποτελεί μονόδρομο, χάρη στα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία μεταβιβάζουν εξουσίες από την κορυφή στους πολίτες και κυρίως στους νέους. Όμως, οι πολιτικοί δεν το έχουν ακόμη αντιληφθεί και θα το πληρώσουν ακριβά.

Αυτό υποστηρίζει ο «στρατηγός» των προεκλογικών εκστρατειών των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, ο οποίος έχει αναλάβει ουκ ολίγες καμπάνιες και στην ευρωπαϊκή ακτή του Ατλαντικού, κ. Τζο Τρίπι, ο οποίος βρέθηκε στην Αθήνα, προσκεκλημένος του TEDx Athens.

Να αλλάξουν το παρόν

ΓΙΩΡΓΗΣ ΓΙΑΤΡΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ

Ποια θα ήταν η απάντηση στο ερώτηµα του αφιερώµατος τον σκληρό ∆εκέµβρη του 1944, µε το τέλος της γερµανικής Κατοχής και την έναρξη του Εµφυλίου; Ποια θα ήταν η απάντηση στο ίδιο ερώτηµα µε το τέλος του Εµφυλίου, όπου η µισή Ελλάδα θρηνούσε την άλλη, είτε βρισκόταν στη µια είτε στην άλλη παράταξη; Και, τέλος, τι θα απαντούσε κάποιος για το µέλλον των νέων στην Ελλάδα τον σκοτεινό Απρίλη του 1967; Την απάντηση την έδωσε ξεκάθαρα η Ιστορία: οι νέοι αυτής της εποχής, «που τους έλεγαν αλήτες», τα παιδιά εκείνης της αιµατηρής και υβριστικής περιόδου, όχι µόνο επέζησαν, όχι µόνο βρήκαν δρόµο µέσα σε απίθανες δυσκολίες, αλλά µπόρεσαν να αλλάξουν τη µοίρα τους και τη µοίρα του τόπου. Με όλες τις εγγενείς αντιξοότητες «νικητών» και κυρίως «ηττηµένων»...

H απαραίτητη Γενιά του Τριάντα

Του Αποστολου Δοξιαδη*

Σε κάθε δύσκολη εποχή -κι αυτή που περνάμε είναι ακραία δύσκολη- οι άνθρωποι γνωρίζουν πολύ καλύτερα τα προβλήματα από τις λύσεις, και αυτό γιατί τα προβλήματα είναι παρόντα, ολοζώντανα, ενώ οι λύσεις βρίσκονται στη σφαίρα της σκέψης και μόνο.

Ομως η μεγάλη τραγωδία των δύσκολων καιρών είναι ότι σε τυφλώνουν. Κι αυτό γιατί η σκέψη υποχωρεί κάτω από την πίεση του φόβου και της αγωνίας αφήνοντας τη θέση της στη φαντασία, η οποία και την αντίληψη των προβλημάτων αλλοιώνει, δίνοντας στις αιτίες τους διαστάσεις μυθικές, και κατά συνέπεια κάνει αδύνατη την εξεύρεση λύσης πραγματικής, καθώς, πιεσμένος από το θυμικό, ο άνθρωπος ψάχνει καταφύγιο σε μαγικές διεξόδους.

Ετσι και τώρα. Ολο και περισσότερο ο δημόσιος διάλογος μπολιάζεται με σχηματοποιήσεις απλοϊκές, που αναζητούν, μέσω του μηχανισμού ψυχικής άμυνας της προβολής, να βρουν τα προβλήματα σε δυνάμεις έξω από εμάς: τα μονοπώλια, την Ε. Ε., τη Γερμανία, τον Φ τραπεζίτη, τον Χ μεγαλοεκδότη, τον Ψ μεγαλοεργολάβο... Και ενώ κάθε στοιχείο αυτής της λίστας έπαιξε τον ρόλο του στη δημιουργία των προβλημάτων, και συνεχίζει να τον παίζει στην παρεμπόδιση των λύσεων, η προβολή σε αυτά ατόφιου του κακού μάς στερεί τη δυνατότητα να δούμε τις δικές μας ευθύνες, των κυβερνήσεων που εκλέξαμε, των κομμάτων, του κράτους, όλων ημών. Αλλά αυτό είναι ολέθριο, γιατί μόνο η ξεκάθαρη αντίληψη των ευθυνών που βρίσκονται υπό τον άμεσο έλεγχό μας θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα προβλήματα.

Τα προβλήματα «κάτω από το χαλί»

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Δύο συμβάντα την περασμένη εβδομάδα, το ένα στη Βρετανία και το άλλο στην Ουγγαρία, ήρθαν να επιβεβαιώσουν, με τον πλέον εμφανή τρόπο, τη συντηρητική στροφή των κοινωνιών. Κατ’ αρχάς, ήταν η δήλωση του παρουσιαστή του BBC Τζέρεμι Κλάρκσον, σε τηλεοπτική εκπομπή, ότι θα τουφέκιζε μπροστά στις οικογένειές τους όλους τους δημοσίους υπαλλήλους (περίπου ένα εκατομμύριο) που συμμετείχαν στην απεργία της περασμένης Τετάρτης, διαμαρτυρόμενοι για τις περικοπές στις συντάξεις τους. Κατά δεύτερον στην Ουγγαρία, νόμος που ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή, θέτει εκτός νόμου τους αστέγους, που εφεξής θα πληρώνουν πρόστιμο 450 ευρώ ή θα φυλακίζονται όταν συλλαμβάνονται να κοιμούνται στο δρόμο.

Επανυφαίνοντας τον κοινωνικό ιστό

Tου Πασχου Mανδραβελη

Ο μεγαλύτερος καημός πολλών δημοσιολογούντων -πολιτικών, διανοητών κ. λπ. - είναι η κοινωνική συνοχή. Γι’ αυτήν έγραφαν πολύ πριν από την κρίση και αυτήν θρηνούν μετά την κρίση. Επί της ουσίας έχουν δίκιο. Η κοινωνική συνοχή είναι βασικός παράγων ανάπτυξης μιας χώρας, σημαντικότερος ίσως και από τους στεγνούς αριθμούς που δείχνουν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τη δημόσια ή την ιδιωτική κατανάλωση. Μια χώρα δεν ευημερεί όταν ευημερούν μόνο οι αριθμοί. Εχει κοινωνία όταν καθένας μπορεί να νιώθει ασφαλής παρά τις αντιξοότητες που φέρνει η ζωή.

Μυαλό-τσιπ με συμπιεσμένες πληροφορίες

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Κάποτε, το παιδικό δωμάτιο το έλεγαν κρεβατοκάμαρα, τώρα το λένε... κέντρο πολυμέσων. Οπως έγραφε χθες στην «Κ» η Ξένια Κουναλάκη, η γενιά Μ, η γενιά των Μέσων, που βιώνει στην πιο τρυφερή ηλικία (8 έως 18 ετών) το ιντερνετικό «μπουμ», που «τρέφεται» κι «αναπνέει» μέσα από οθόνες, κατέχει την τρομακτική δεξιότητα να κάνει πολλά ταυτοχρόνως. Να παίζει βιντεοπαιχνίδια και την ίδια στιγμή να κάνει τσατ με γνωστούς και αγνώστους, να κατεβάζει μουσική στο i-pod, να βλέπει τηλεόραση, να απαντάει στο κινητό... Δεν μπορούν να επικεντρωθούν σε ένα· νιώθουν την αδάμαστη ανάγκη να «παίζουν» αυτοστιγμεί σε πολλά ταμπλό. «Δεν μπορώ να λύσω τα Μαθηματικά με την τηλεόραση κλειστή», λέει 14χρονος.

Η πρόκληση του καιρού μας είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης σε ηγέτες και θεσμούς

Tου Ban Ki-Moon* / The New York Times

Ο παγκόσμιος πληθυσμός ξεπέρασε τα επτά δισεκατομμύρια άτομα και το καμπανάκι χτυπάει. Οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας καταδεικνύουν ότι η αυξανόμενη οικονομική αβεβαιότητα και η διογκούμενη ανισότητα έχουν φθάσει σε κρίσιμο σημείο. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, η μεγαλύτερη πρόκληση για τις κυβερνήσεις δεν είναι η έλλειψη πόρων αλλά το έλλειμμα εμπιστοσύνης στους ηγέτες και τους θεσμούς.

Η επικείμενη συνάντηση του G20 στις Κάννες θα πραγματοποιηθεί υπό αυτές τις δραματικές συνθήκες. Οι ηγέτες των μεγαλύτερων οικονομιών έχουν την ιστορική ευκαιρία και ευθύνη να γεφυρώσουν το έλλειμμα εμπιστοσύνης. Για να το επιτύχουν, πρέπει να ενωθούν, να παρουσιάσουν σαφείς στόχους και τολμηρές λύσεις. Στη συνάντηση του Λονδίνου το 2009, οι ηγέτες του G20 επέδειξαν σθένος και δημιουργικότητα και σταθεροποίησαν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σήμερα χρειάζεται κάτι ανάλογο.