Σελίδες

Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

Η τέχνη του τιτιβίσματος


Tου Παντελη Μπουκαλα
 Στην τέχνη του λόγου η αγάπη για το μικρό και το ευσύνοπτο, συμπυκνωμένη στην απόφανση «μεγάλο έργο, μεγάλο κακό», κρατάει τουλάχιστον από τον καιρό του Καλλίμαχου του Κυρηναίου. Πάνε περίπου δυόμισι χιλιετίες από τον 4ο/3ο αιώνα, οπότε άκμασε ο σπουδαίος λόγιος και ποιητής που χρησιμοποίησε συστηματικά την ίδια την ποίηση για να εξαπολύσει λιβέλους κατά των λογοτεχνικών του αντιπάλων και για να υπερασπίσει την αισθητική του θεωρία. Μολονότι ποιητής πάντως και σοφός, άρα ένας από αυτούς που, κατά Καβάφη, ακούνε τη «μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» καθαρότερα από τους άλλους, δεν θα μπορούσε να μαντέψει τον «Ερωτα του Ελαχίστου» που άνοιξε τα φτερά του στις μέρες μας - φτερά τόσο μεγάλα που τείνουν να σκιάσουν άλλες μορφές του δημόσιου λόγου, εκτενέστερες.

Ανάπτυξη και περιβάλλον: πόλοι αντίθετοι;


Τάσος Καφαντάρης

 Στις αρχές Ιουνίου μια απίστευτη είδηση πέρασε λάθρα από τα στραμμένα στην οικονομική κρίση κιάλια των ΜΜΕ: Η αποστολή Icescape της NASA, η οποία από το 2010 καταμετρά τις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στον Αρκτικό Ωκεανό, ανακάλυψε κατάπληκτη μια νεοδημιουργημένη «κηλίδα φυτοπλαγκτού» τεραστίων διαστάσεων – μέχρι και 110 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Οπως δήλωσε η επικεφαλής ωκεανολόγος Paula Bontempi, «αυτό είναι μια τάξη μεγέθους που δεν γνωρίζαμε ότι μπορεί να υπάρχει σε όλον τον πλανήτη... κάτι που δεν θα περίμενε κανείς να συμβεί ούτε σε ένα εκατομμύριο χρόνια!». Η εμφάνιση μιας τέτοιας συγκλονιστικής διαταραχής της διατροφικής αλυσίδας σε αυτή την εποχή του χρόνου κάνει τους βιολόγους να αναλογίζονται με τρόμο το κατά πόσον τα μέλη της αλυσίδας που ακολουθούν – ψάρια, φώκιες, αρκούδες... – θα μπορέσουν να επαναρυθμίσουν το ρολόι των ετήσιων μεταναστεύσεών τους και να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση.

Η αξία της ψήφου και η αποχή


Tης Mαριας Kατσουνακη

  Εκ πρώτης όψεως το ποσοστό της αποχής στις εκλογές της περασμένης Κυριακής είναι αυξημένο: 37,53%. Οταν το 40% του πληθυσμού μιας χώρας δεν προσέρχεται στις κάλπες, σε μια αναμέτρηση μάλιστα εξαιρετικά κρίσιμη, το φαινόμενο θα έπρεπε να μας ανησυχήσει. Οσο και αν οι εκλογικοί αναλυτές φρόντισαν να μας καθησυχάσουν, λέγοντας ότι το ποσοστό είναι πλασματικό (δεν έχει γίνει εκκαθάριση των καταλόγων), την ίδια στιγμή αναζητούν την αιτία της σταδιακής μείωσης των ψηφοφόρων κατά την τελευταία δεκαετία.

Η ουδετερότητα του Διαδικτύου


Του Παναγιωτη Tσανακα*
 Ελληνας δικαστής αποφάσισε τη διακοπή πρόσβασης σε δύο ιστότοπους, που καταγγέλθηκαν για παράνομη διακίνηση πνευματικών έργων. Αντί δηλαδή να διαταχθεί η διακοπή της ανάρτησης του υλικού και να αναζητηθούν οι ανάλογες ευθύνες από τους παρανομούντες, διατάχθηκαν οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι να εμποδίσουν οποιαδήποτε διαδικτυακή κίνηση από/προς αυτούς τους δύο ιστότοπους! Αντί δηλαδή να τιμωρηθούν οι αυτουργοί, τούς επιβλήθηκε ένα ιδιότυπο εμπάργκο μέσω τρίτων (στη συγκεκριμένη περίπτωση των τηλεπικοινωνιακών παρόχων). Η απόφαση εκτός από παράλογη, είναι και ατελέσφορη, καθώς οι παρανομούντες εύκολα μπορούν να μεταφερθούν σε μια νέα διεύθυνση (ιστότοπο).

Κυριακή 24 Ιουνίου 2012

Το λεξικό της εκλογικής ψευδολογίας


Tου Παντελη Mπουκαλα

 Το Λεξικό των Εκλογών, έτσι όπως το έχει συντάξει η μια γενιά πολιτικής (αλλά και πολιτικαντισμού) μετά την άλλη, εμπλουτίζεται βεβαίως με κάθε αναμέτρηση, διαθέτει ωστόσο τα σταθερά, τα πάγια λήμματά του. Αλλα από αυτά είναι φωτεινά, άλλα μαύρα κι άλλα γκρίζα (το πού θα κατατάξει κανείς τα λήμματα της κολακείας, τα σταθερότερα εξ όλων, εξαρτάται από τη φιλολογική σχολή στην οποία ανήκει). Στα φωτεινά λήμματα, τόσο φωτεινά όσο και τα εκβιασμένα χαμόγελα των ηγετών στις θηρευτικές προεκλογικές αφίσες, πρωτεύουσα θέση κατέχει φυσικά το «όραμα». Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι η χρήση του δείχνει να υποχωρεί στην πραγματιστική, αν όχι κυνική εποχή μας, όπου σαν επίθετο της πάσης αγιοσύνης και πάσης αξιοσύνης πλασάρεται το «παραγωγικός»· όχι το «δημιουργικός», όχι, ακόμα και αυτό φαντάζει πια κατάλοιπο από τον καιρό του ρομαντισμού.

Μαύρη λίστα λογοκρισίας στο Διαδίκτυο


Του Πασχου Mανδραβελη

Πριν από πολλά χρόνια γελούσαμε με τα καμώματα των μουλάδων του Ιράν και του αντιδημοκρατικού καθεστώτος της Σαουδικής Αραβίας, που προσπαθούσαν ματαίως να φέρουν το Διαδίκτυο στα μέτρα των δικών τους αντιλήψεων, προλήψεων, δηλαδή του δικού τους σκοταδισμού. Γράφαμε στις 28.3.1999: «H χρήση του Διαδικτύου σ' αυτές τις δύο χώρες επιτρέπεται, αλλά με πολλούς περιορισμούς. Oι κυβερνήσεις ανησυχούν για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον πληθυσμό τους η έκρηξη πληροφόρησης που φέρνει μαζί του το Internet, καθώς και τα μηνύματα που ταξιδεύουν μέσω των τηλεφωνικών γραμμών στους υπολογιστές της χώρας τους. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί αντικαθεστωτικοί στη Δύση που έχουν βάλει ηλεκτρονικές σελίδες που φέρονται ενάντια στη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Aραβίας ή βάλλουν κατά των Iμάμηδων της Tεχεράνης. Πέραν αυτών οι φωτογραφίες των γυναικών στο Διαδίκτυο είναι ασκεπείς και πολλές φορές... ασεβείς.

Πώς το κλίμα άλλαξε την ιστορία


Τάσος Καφαντάρης

 Η μακρόχρονη διαμάχη των επιστημόνων για το κατά πόσον η υπερθέρμανση του πλανήτη οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα ή είναι απλά μια φυσιολογική φάση στην κυκλική ψύξη-θέρμανση της Γης είχε ως θετική παρενέργεια την επανεξέταση της κλιματικής ιστορίας του πλανήτη μας. Καταγράφοντας κάθε είδους ίχνος που άφησαν πίσω τους οι προγενέστερες κλιματικές αλλαγές – στους δακτυλίους των δένδρων, στα ιζήματα των βυθών, στα πετρώματα των ακτών και στους πάγους των πόλων – έχουμε πλέον τον χρονικό χάρτη του πότε εκδηλώθηκαν. Ο χάρτης αυτός είναι μεν πολύτιμος για τους περιβαλλοντολόγους, αλλά αποδεικνύεται και εξαίρετη πυξίδα για τους παλαιοντολόγους, τους ανθρωπολόγους, τους αρχαιολόγους, τους ιστορικούς και τους κοινωνιολόγους. Γιατί; Ας δούμε μαζί κάποια απρόσμενα στοιχεία που προέκυψαν από την αντιστοίχιση της εκδήλωσης κλιματικών αλλαγών και μαζικών μεταστροφών στην ιστορία των ανθρώπων.

Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012

Η λαγνεία της βίας


Του Παντελη Mπουκαλα
Μόνον οι απολύτως αφελείς, και ταυτόχρονα απολύτως ανιστόρητοι, θα περίμεναν ότι η μαζική κατακραυγή εναντίον της Χ.Α., μετά τα τηλεοπτικά αποκαλυπτήρια της βιαιολαγνίας της, της κυριότερης «ιδεολογικής» της σταθεράς, θα επηρέαζε έστω και ελάχιστα την ηγεσία της και στελέχη της με τη στρατιωτική πειθαρχία και την επίσης στρατιωτική συμπεριφορά, σχεδόν ρομποτική ώρες ώρες. Ηδη στις πρώτες ανακοινώσεις τους μόλις που συγκρατήθηκαν να μη διαδηλώσουν την περηφάνια τους για το ξυλοπικό μάθημα πατριδογνωσίας που έδωσε το «πουλέν» του αρχηγού (σύμφωνα και με το επαναστατικό ψευδώνυμό του) στα δύο «παλιοκουμμούνια», θήλεα μάλιστα. Οσο για τον πόλεμο του Ιντερνετ, δεν έλειψαν εκεί όσοι προπηλάκισαν την κ. Κανέλλη και την κ. Δούρου με λέξεις βαναυσότερες και από τις χαστουκογροθιές του κ. Κασιδιάρη.

Παρέμβαση πενήντα πανεπιστημιακών ενόψει των εκλογών της 17ης Ιουνίου


Οι ημέρες αυτές είναι κρίσιμες και συνάμα ιστορικές. Λάβαμε την πρωτοβουλία να μιλήσουμε με τους συμπολίτες μας με απλά λόγια χωρίς οικονομικές αναλύσεις. Αυτές άλλωστε έχουν πολλές φορές γίνει και ακουστεί. Στο σημείο που έχουμε σήμερα φτάσει, οι οικονομικές απόψεις του καθενός έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις που θέτουν μπροστά μας μεγάλα εθνικά διλήμματα. Δεν θέλουμε να υποδείξουμε σε κανέναν τι πρέπει να κάνει. Αυτό θα ήταν ξένο σε αυτά που πιστεύουμε. Η ιστορία όμως διδάσκει ότι η σιωπή και η αδράνεια είναι συχνά οι καταλύτες της καταστροφής. Στις εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν θα μετρηθεί απλώς, για μία ακόμη φορά, η δύναμη των κομμάτων. Δεν θα εκφραστεί απλώς η οργή ή η ελπίδα των πολιτών. Δεν θα φανεί ξανά αν η πανουργία των επιτηδείων δυνάμωσε από την αδράνεια των συνετών που δεν σήκωσαν ανάστημα όταν έπρεπε. Δεν θα αναμετρηθεί καν το παραπλανητικό δίπολο μνημόνιο-αντιμνημόνιο που επίτηδες κάποιοι έχουν κατασκευάσει για να παγιδεύσουν τον λαό σε επικίνδυνα, ψεύτικα διλήμματα.

Και πάλι, τι είναι η πατρίδα μας...


Tου Παντελη Mπουκαλα
 Στο παλιό ερώτημα «Τι είναι η πατρίδα μας», που σαν στίχος του Ιωάννη Πολέμη σφηνώθηκε στο μυαλό των μαθητόπαιδων περασμένων δεκαετιών, ενώ για τους μεγαλύτερους στάθηκε αφορμή για τη σύνταξη αμέτρητων πανηγυρικών, η πιο τίμια απάντηση είναι, πιστεύω, η εξής: Η πατρίδα μας είναι ό,τι τη φτιάχνουμε, ο καθένας στο μικρό ή το μεγάλο πόστο του και όλοι μαζί, ομονοώντας ή/και αντιδικώντας. Η πατρίδα μας δεν «είναι» (δεν είναι δηλαδή κάτι το στάσιμο, το τετελεσμένο, το λήξαν), αλλά «γίνεται»· είναι φαινόμενο ιστορικό, και κατά συνέπεια δυναμικό, και όχι μεταφυσικό, δηλαδή ακίνητο, παγωμένο, ανεπίδεκτο διαμόρφωσης και αλλαγής. Είναι λοιπόν ό,τι γίνεται από εμάς, ό,τι κι όπως εμείς τη δημιουργούμε, συμφωνώντας και συμπράττοντας ή αλληλοσφαζόμενοι, μεταφορικά και μια στο τόσο κυριολεκτικά, ακολουθώντας άλλωστε ένα «έθιμο» από τα γνησιότερα ελληνικά: τον εμφύλιο, την «ενδοοικογενειακή» έριδα.

Το νετρίνο δεν…απειλεί πλέον τον Αϊνστάιν


Ο Αϊνστάιν ξαναβολεύτηκε καλύτερα στο βάθρο του, αφού η θεωρία του ότι τίποτε δεν ταξιδεύει πιο γρήγορα από το φως, δεν απειλείται πλέον. Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι επιστήμονες που είχαν κάνει πέρυσι τον Σεπτέμβριο τον «αιρετικό» ισχυρισμό ότι το υποατομικό σωματίδιο νετρίνο είναι οριακά ταχύτερο από το φως, τώρα παραδέχονται τους λανθασμένους υπολογισμούς τους. Είχε ενδιάμεσα προηγηθεί η κατάρριψη του ισχυρισμού από άλλα επιστημονικά εργαστήρια και έτσι, οριστικά πλέον, δίνεται επίσημο τέλος σε ένα ζήτημα που αναστάτωσε τη διεθνή επιστημονική κοινότητα και…τον μακαρίτη Αϊνστάιν. Ο διευθυντής ερευνών του CERN Σέρτζιο Μπερτολούτσι, εκ μέρους της επιστημονικής κοινοπραξίας OPERA

Παρασκευή 8 Ιουνίου 2012

«Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης»


«Η Ευρώπη γεννήθηκε εκεί, στους πρόποδες της Ακρόπολης, είκοσι πέντε αιώνες πριν, και ό,τι καλύτερο έχει, ό,τι αποδέχεται και θαυμάζει περισσότερο έχει τις μακρινές ρίζες του σε αυτή τη μικρή γωνιά της γηραιάς ηπείρου, στις ακτές του Αιγαίου, όπου το φως του ήλιου είναι πιο δυνατό και η θάλασσα πιο γαλάζια» λέει ο βαθύτατα κοινωνικός και πολιτικός συγγραφέας που έχει αναδείξει τις μεγάλες πολιτικές αντιθέσεις της κοινωνίας και της εποχής του. «Η Ελλάδα, λέει, δεν μπορεί να πάψει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης, χωρίς η τελευταία να μετατραπεί σε μια γκροτέσκα καρικατούρα του εαυτού της, καταδικασμένη στην πιο παταγώδη αποτυχία. Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης».

Τετάρτη 6 Ιουνίου 2012

Ο Έλληνας Αινστάιν από τις Αχαρνές


Με ένα χρυσό μετάλλιο μαθηματικών στο στήθος και την υποτροφία από κορυφαίο αμερικανικό πανεπιστήμιο στην τσέπη, ο Αλέξανδρος Μουσάτοβ έχει κάθε λόγο να κάνει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Ο 17χρονος μαθητής από το 4ο Λύκειο Αχαρνών πρώτευσε στην 29η Βαλκανική Μαθηματική Ολυμπιάδα της Τουρκίας και πλέον προετοιμάζεται για την παγκόσμια διοργάνωση, που θα γίνει τον Ιούλιο στην Αργεντινή. Εναν μήνα αργότερα, θα πάρει το αεροπλάνο με προορισμό το Κονέκτικατ των ΗΠΑ, όπου τον περιμένει το τμήμα Φυσικής του φημισμένου Πανεπιστημίου Γέιλ.

Σαρώνουν στις μαθηματικές ολυμπιάδες οι Έλληνες

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012

Από τη Βέροια


Nίκος Μπακουνάκης
 Στον σκοτεινό ή ημιφωτισμένο κόσμο των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών υπήρχε πάντα, τα τελευταία χρόνια, μια φωτεινή εξαίρεση: η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Ψηφιακές εμπειρίες, δυναμικό παιδικό τμήμα, ειδικά και προσωποποιημένα μενού βιβλίων για τους αναγνώστες, εργαστήριο καινοτομίας και δημιουργικότητας, δανειστικές υπηρεσίες, σύνδεση με ευρωπαϊκά προγράμματα, διεθνείς συνέργειες, εξωστρέφεια, μα κυρίως στενές και δυναμικές σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Ισως είναι η μοναδική βιβλιοθήκη που έχει ως μέλη της όλους τους κατοίκους της πόλης - γιατί ο κάθε κάτοικος μπορεί να βρει κάτι σε αυτήν - ενώ εξυπηρετεί τον ευρύτερο πληθυσμό του Νομού Ημαθίας, γύρω στους 70.000 ανθρώπους.

Νίκος Δήμου: Σκεφτόμαστε με το θυμικό


Το κυρίαρχο αίσθημα είναι η αβεβαιότητα. Οι Έλληνες δεν αισθάνονται πλέον σιγουριά, κι αυτό οφείλεται εν μέρει στην ιστορία τους. Έχουν υποφέρει πολύ. Αλλά η αβεβαιότητα οδηγεί και στην επιθετικότητα. Σ’ εμάς τους Έλληνες αρέσουν οι θεωρίες συνωμοσίας: Εξηγούν και στηρίζουν κατά κάποιον τρόπο την ανασφάλειά μας. Για το λόγο αυτό δεν σκεφτόμαστε μόνο με το μυαλό και με τη λογική, αλλά και με το θυμικό. Θα πρέπει πάντοτε να έχετε κατά νου ότι οι Έλληνες από την αρχαιότητα χαρακτηρίζονταν «παιδιά» από τους αιγύπτιους σοφούς. Αλλά αυτή η ανωριμότητα ενέχει και ένα είδος ομορφιάς.

Ρομάν Γαβράς: Καμία εκκλησία για τους αγριεμένους


Γιάννης Ζουμπουλάκης
  «Στην Γαλλία με μίσησαν περισσότερο από παιδόφιλο!» μου είχε πει ο σκηνοθέτης Ρομάν Γαβράς όταν πέρσι το καλοκαίρι είχαμε μιλήσει για πρώτη φορά με αφορμή την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, «Θα έρθει η μέρα και για μας». Το μίσος όμως στο οποίο αναφερόταν ο γιος του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά και της Μισέλ Γαβράς, δεν το είχε προκαλέσει η (ούτως ή άλλως προκλητική) ταινία του αλλά τα ακόμη πιο προκλητικά βίντεο κλιπ και οι βίαιες μικρού μήκους ταινίες του που είχαν προηγηθεί.