Σελίδες

Κυριακή 31 Μαΐου 2015

Βασιλείες του τρόμου και δημόσια σφαγεία

ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ

Σε όλες τις κοινωνίες, από τις πανάρχαιες έως τις σημερινές, η καταστολή της διαφωνίας, η ποινικοποίηση της αμφισβήτησης, οι «εκκαθαρίσεις» αποτελούν το προνομιακό όπλο κάθε αυταρχικής υπερτροφικής εξουσίας. Η Ιστορία βρίθει από περιόδους κοινωνικοπολιτικού πρωτογονισμού, ζοφερά, ταραγμένα χρόνια, βαρβαροσύνες και καταναγκασμούς, από ανθρωποσφαγές, ανθρωπομαζώματα, ολοκαυτώματα, φρικιαστικά βασανιστήρια και απερίγραπτης αγριότητας αυθαίρετες εκτελέσεις πραγματικών ή φανταστικών εχθρών, από εκδορές, ανασκολοπίσεις, απαγχονισμούς, βρασμούς, τεμαχισμούς, ακρωτηριασμούς, εκτυφλώσεις, καύσεις στην πυρά, από λουτρά αίματος.

Παρασκευή 29 Μαΐου 2015

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2015

ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ


Α1.
Ορεινοί: σελ.77, « Οι ορεινοί… πλοικτητών»
Φεντερασιόν: σελ. 46, « Η ενσωμάτωση… στη χώρα»
Πατριαρχική επιτροπή: σελ. 142-143 « Η επιστροφή… Αν. Θράκη»

Α2.
α) Λ
β) Λ
γ) Σ
δ) Λ
ε) Σ

Β1.
α) σελ. 137 « Μετά την υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου τον Αύγουστο
του 1913 έφτασε το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα… ελληνικής κυβέρνησης»
β) σελ. 140 « Την περίοδο 1919-1921.…Ρώσοι»

Β2.
σελ. 46 « Οι διαφορές… βαλκανικών πολέμων»

Γ1.
α) σελ. 149-151 « Στις 24 Ιουλίου… επίμαχων περιοχών» + Μικτή επιτροπή σελ. 152 . Στο ερώτημα Α έπρεπε να γραφούν  τα δεδομένα του κειμένου Α
β) σελ. 151- 152 «Όταν έγινε… να συμφωνήσει». Στο σημείο αυτό θα μπορούσαν να γραφούν τα στοιχεία του κειμένου Β. «Εξάλλου η υπογραφή… ανάπτυξη». Στο σημείο αυτό θα μπορούσαν να γραφούν τα στοιχεία του κειμένου Γ.  

Γ2.
σελ. 208- 209 «Αλλά το πιο σημαντικό …του Ελευθερίου Βενιζέλου»  κείμενο Β, δεύτερη περίοδος. «Ο Γεώργιος πίστευε… υπομνήματα προς τις μεγάλες δυνάμεις» + κείμενο Β, πρώτη περίοδος.  «Ο Βενιζέλος βλέποντας… αξιωματικούς» + κείμενο Α, πρώτη περίοδος. «Η διάσταση απόψεων… τόπου μου» + κείμενο α, δεύτερη και τρίτη περίοδος. «Κακοί σύμβουλοι.. βαρύ κλίμα διχασμού».
(Η σύνθεση των πηγών είναι ενδεικτική)     
Επιμέλεια:
Νόνη Χατζή


Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

ΛΑΤΙΝΙΚΑ 2015

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΛΑΤΙΝΙΚΑ

A1.
Αυτό το παράδειγμα παρακίνησε κάποιον παπουτσή να διδάξει(να μάθει) σ’ ένα κοράκι τον ίδιο χαιρετισμό. Για πολύ καιρό μάταια κόπιαζε· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει «Κρίμα στον κόπο μου!».

Αν όμως τυχαία πέσουν, όπως συμβαίνει συνήθως, τότε γίνεται αντιληπτό, πόσο τους έλειπαν οι φίλοι. Αυτό είναι που λένε ότι είπε ο Ταρκύνιος, όταν ήταν εξόριστος: «Τότε κατάλαβα ποιους είχα πιστούς φίλους, ποιους άπιστους, όταν πια δεν μπορούσα να ανταποδώσω τη χάρη ούτε στον έναν ούτε στον άλλον».

Η Πορκία, η σύζυγος του Βρούτου, όταν έμαθε το σχέδιο του άντρα της για τη δολοφονία του Καίσαρα, ζήτησε ένα ξυράφι (μαχαιράκι) μανικιουρίστα δήθεν για να κόψει τα νύχια της και με αυτό αυτοτραυματίστηκε, καθώς της γλίστρησε δήθεν κατά τύχη. Έπειτα ο Βρούτος, αφού κλήθηκε στην κρεβατοκάμαρα από τις φωνές των υπηρετριών, ήρθε για να τη μαλώσει, γιατί τάχα είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα.


Β1α.
parem: pari
diu: diutius
inopes: inopum
hoc: haec
quos: quo
neutris: neuter
cultellum: cultelli
unguium: ungues
se: mihi
eam: eius

B1β.
Ea exempla sutores quosdam incitaverunt/ incitavere.

B2.
doceret: doctu
respondebat: respondendo
solebat: solentium
perdidi: perdam
fit: faciendus
ceciderunt: casuris
fuerint: sunto
dixisse: diceremur
ferunt: fert
referre: referre
interficiendo: interfice
cognovisset: cognoscetis
elapso: elaberentur
resecandorum: resecuerit
obiurgandam: obiurgavisse

Γ1α.
Postquam (Brutus) vocatus est. Ο χρονικός σύνδεσμος postquam συντάσσεται με οριστική χρόνου παρακειμένου, γιατί δηλώνει το προτερόχρονο.

Γ1β.
“Quos fidos amicos habui?”

Γ1γ.
Homines dicunt Porciam, Bruti uxorem, cultellum tonsorium poposcisse.

Γ1δ.
quod Tarquinius dixisse fertur exulans. Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου dixisse τίθεται σε ονομαστική πτώση (Tarquinius), γιατί έχουμε ταυτοπροσωπία και άρση του Λατινισμού. Το ειδικό απαρέμφατο εξαρτάται από λεκτικό προσωπικό παθητικό ρήμα (fertur). Η μετοχή exulantem τίθεται σε ονομαστική πτώση (exulans) γιατί είναι συνημμένη στο υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου και του ρήματος πλέον fertur (Tarquinius).

Γ2α.
Id exemplum sutorem quendam incitat, ut corvum doceat parem salutationem. Η υποτακτική παρατατικού doceret τρέπεται σε υποτακτική ενεστώτα (doceat), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (incitat). ‘Εχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων. 

Γ2β.
α) si + υποτακτική παρατατικού   à υποτακτική παρατατικού (Υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρόν).
Quodsi caderent, tum intellegeretur.
β) si + υποτακτική υπερσυντελίκου  à υποτακτική υπερσυντελίκου (Υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρελθόν).
Quodsi cecidissent, tum intellectum esset. (Υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρελθόν).

Γ2γ.
eam obiurgandi causa/gratia (εμπρόθετη γενική γερουνδίου με αντικείμενο σε αιτιατική – υποχρεωτική γερουνδιακή έλξη)     à eius obiurgandae causa/ gratia
obiurgatum eam (αιτιατική σουπίνου)
ut eam obiurgaret (δευτερεύουσα τελική πρόταση)
qui eam obiurgaret (δευτερεύουσα αναφορική-τελική πρόταση)
Επιμέλεια:
Κουτουβάλα Άντα


Δευτέρα 25 Μαΐου 2015

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2015

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1.
Οι άνθρωποι, λοιπόν, εφοδιασμένοι έτσι, στην αρχή κατοικούσαν διασκορπισμένοι, πόλεις όμως δεν υπήρχαν˙ αφανίζονταν, λοιπόν, από τα θηρία, επειδή από κάθε άποψη ήταν πιο αδύναμοι απ’ αυτά, και οι τεχνικές γνώσεις τους ήταν σημαντική βοήθεια απ’ τη μια πλευρά για την αναζήτηση τροφής, απ’ την άλλη, όμως, ήταν ανεπαρκής (βοήθεια) για τον πόλεμο με τα θηρία – γιατί δεν κατείχαν ακόμη την πολιτική τέχνη (:την τέχνη της πολιτικής οργάνωσης), της οποίας μέρος είναι η πολεμική – επιδίωκαν, λοιπόν, να συγκεντρώνονται και να εξασφαλίζουν τη σωτηρία τους χτίζοντας πόλεις˙ όποτε, λοιπόν, συγκεντρώνονταν, αδικούσαν ο ένας τον άλλο, επειδή δεν είχαν την πολιτική τέχνη, ώστε πάλι διασκορπίζονταν και καταστρέφονταν. Ο Δίας, λοιπόν, επειδή φοβήθηκε για το γένος μας μήπως χαθεί ολότελα, στέλνει τον Ερμή, για να φέρει στους ανθρώπους τη σωφροσύνη (: το σεβασμό στους άγραφους νόμους) και τη δικαιοσύνη (: την αντίληψη περί του δικαίου), για να υπάρχει τάξη στις πόλεις και σχέσεις που να τις ενώνουν με φιλία.

Β1.
Με τη φράση θείας μετέσχε μοίρας ο Πρωταγόρας έχει στο νου του το δώρο του Προμηθέα στους ανθρώπους, τη φωτιά. Ο άνθρωπος με αυτή απέκτησε μερίδιο σε θεϊκά πράγματα και αυτό μπορούμε να το ερμηνεύσουμε με τους εξής τρόπους:

α) Ήρθε στην κατοχή του κάτι που ως τότε κατείχαν αποκλειστικά οι θεοί.

β) Με το δώρο αυτό ο άνθρωπος ξέφυγε από την κατάσταση των άλλων όντων, μπήκε στο δρόμο του πολιτισμού, πίστεψε σε θεούς, ήρθε σε επαφή και επικοινωνία με το θεϊκό στοιχείο.

γ) Το δώρο προσφέρθηκε στο ανθρώπινο γένος μέσω της ευεργεσίας του Προμηθέα, ενός θεού.

            Η φωτιά αλλά και οι τεχνικές γνώσεις, η «έντεχνος σοφία», επέτρεψαν στον άνθρωπο να δημιουργήσει τεχνικό πολιτισμό, μεταβάλλοντας την όψη της φύσης, κατά κάποιο τρόπο σαν δημιουργός-θεός. Η μεταμορφωτική δύναμη του στοιχείου της φωτιάς θεωρούνταν αποκλειστικό κτήμα των θεών, δηλαδή στοιχείο της θεϊκής ουσίας και ένα από τα μυστικά της δύναμής τους.

Β2.
Σύμφωνα με το μύθο του Πρωταγόρα, οι άνθρωποι αρχικά ᾤκουν σποράδην, με την έννοια ότι δεν κατοικούσαν διασκορπισμένοι ως μεμονωμένα άτομα, αφού υπήρχε ήδη μια στοιχειώδης μορφή κοινωνίας, δεδομένου ότι είχαν ήδη αναπτυχθεί γλώσσα και θρησκεία. Οι μορφές αυτές κοινωνικής οργάνωσης, όμως, δεν είχαν τη μορφή πόλης (πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν), δηλαδή δεν επρόκειτο για αυτόνομες κοινότητες με δυνατότητα άμυνας.

Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν κινδύνους σοβαρούς, γιατί κατασπαράσσονταν από τα θηρία. Το δώρο του Προμηθέα, η δημιουργική τέχνη (οι τεχνικές γνώσεις) τους πρόσφερε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις πρώτες ανάγκες, όπως η αναζήτηση τροφής, αλλά δεν τους βοηθούσε στον πόλεμο με τα θηρία. Ο Πρωταγόρας επισημαίνει ότι αυτό οφειλόταν στο ότι δεν είχε καταφέρει ο Προμηθέας να χαρίσει στο ανθρώπινο γένος την πολιτική τέχνη, που θα τους εξασφάλιζε και την πολεμική τέχνη. Είναι γνωστό ότι μόνο μέσα σε ένα καθεστώς οργάνωσης και συνεργασίας μπορεί να καλλιεργηθεί η πολεμική τέχνη. Απαιτείται η ύπαρξη πολιτικής οργάνωσης, πολιτικών και κοινωνικών σχηματισμών, μέσα στους οποίους θα αναπτυχθεί η τέχνη του πολέμου. Επιπλέον, για να οργανωθεί αποτελεσματικός στρατός, πρέπει να υπάρχει συνείδηση πολιτική, να γνωρίζει καθένας τη σημασία της υπακοής στον ανώτερο, που μόνο μέσα σε οργανωμένη κοινωνία μπορεί να γίνει αντιληπτό.

Οι άνθρωποι, επομένως, για να σωθούν, επιδίωξαν συναθροιζόμενοι να συγκροτήσουν τις πρώτες πόλεις (ἐζήτουν δὴθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις). Κατά τον Πρωταγόρα, λοιπόν, η αιτία της δημιουργίας πόλεων ήταν η ανεπάρκεια του ανθρώπινου όντος να αντεπεξέλθει ατομικά στις ανάγκες του και στους κινδύνους. Ειδικά στο κείμενο βλέπουμε ότι αποσκοπεί στη διάσωση των ανθρώπων, στην αντιμετώπιση σοβαρών κινδύνων και της απειλής αφανισμού του γένους από τα θηρία.

Ωστόσο, επειδή δε διέθεταν ακόμη την πολιτική τέχνη, η οποία θα εξασφάλιζε την κοινωνική αρμονία, δεν ήταν δυνατό να διατηρηθούν οι κοινωνίες αυτές, γιατί δε διέφεραν από τις ζούγκλες, όπου επικρατεί το δίκαιο του ισχυρού. Στο στάδιο αυτό οι άνθρωποι αλληλοεξοντώνονταν. Κατά συνέπεια, πάλι διασκορπίζονταν και πάλι έρχονταν αντιμέτωποι με τα θηρία.

Τη στιγμή εκείνη, επειδή υπήρχε φόβος εξαφάνισης για το ανθρώπινο γένος, επενέβη ο Δίας. Αυτός διέταξε τον Ερμή να μοιράσει σε όλους τους ανθρώπους την αιδώ και τη δίκη. Η πρώτη συνιστά τη φιλοτιμία, το σεβασμό προς τους άλλους. Ακόμη είναι συνώνυμη της αρχαίας λέξης σωφροσύνη (= εγκράτεια, αυτοπεριορισμός μπροστά στα δικαιώματα των άλλων και ηθικότητα) αλλά και κάποιοι την ταυτίζουν με την υπακοή στους άγραφους νόμους – σε αντιδιαστολή προς τη «δίκη» (= υπακοή στους γραπτούς νόμους). Αυτή αναφέρεται στην τήρηση των κανόνων του δικαίου, την αίσθηση του δίκαιου και του άδικου, την αποδοχή των υποχρεώσεων που προκύπτουν από την ύπαρξη του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία. Συνεπώς, η σωφροσύνη και η δικαιοσύνη λειτουργούν ως πόλεων κόσμοι καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί όπως επισημαίνει ο Πρωταγόρας. Επομένως, εξασφαλίζουν αφενός την κοινωνική γαλήνη και συνοχή, την ισορροπία και την τάξη, αφού ο καθένας γνωρίζει τα όρια του και σέβεται τους άλλους. Αφετέρου, συνδέουν τα μέλη της κοινωνίας με δεσμούς φιλίας, αφού δε βλέπουν πια ο ένας τον άλλο ανταγωνιστικά, αναπτύσσουν σχέσεις συνεργασίας και αλληλεγγύης. Το δώρο του Δία, λοιπόν, συνιστά τη βάση για τη συγκρότηση των κοινωνιών, γι’ αυτό και πρέπει όλοι οι άνθρωποι να μετέχουν σ’ αυτό (πάντες μετεχόντων), διαφορετικά το κοινωνικό οικοδόμημα καταρρέει.

Β3.
Η σημασία της πολιτικής αρετής για τη συγκρότηση πόλεων δηλώνεται με την επιβολή της ποινής του θανάτου σε όσους δε συμμορφώνονται με αυτή. Η παρομοίωση όποιου δε συμμετέχει στην πολιτική αρετή με αρρώστια της πόλης υποδηλώνει ότι αποτελεί κίνδυνο γι’ αυτή και πρέπει να θανατωθεί, όταν έχουν αποτύχει οι άλλες μέθοδοι, για να διαφυλαχθεί η τάξη και η ισορροπία του συνόλου.

Επομένως, φαίνεται αντιφατική η θέσπιση νόμου από το Δία που προβλέπει την ποινή του θανάτου για όποιον δε διαθέτει αρετή, ενώ η εντολή του προς τον Ερμή ήταν να μοιράσει σε όλους την αιδώ και τη δίκη, που συνιστούν την πολιτική αρετή. Στην πραγματικότητα, άποψη του Πρωταγόρα είναι ότι η αιδώς και η δίκη δόθηκαν στο ανθρώπινο γένος, όμως, αυτές τις δύο αξίες τις διαθέτει ο άνθρωπος ως ηθικές καταβολές και προδιάθεση. Για να γίνουν κτήμα του και να φτάσει στην πλήρη κατάκτηση της πολιτικής αρετής, πρέπει να καταβάλει προσπάθεια και αγώνα.

Ο άνθρωπος, λοιπόν, δε γεννιέται, αλλά γίνεται κάτοχος της πολιτικής αρετής μέσα από μαθητεία σε αυτήν, δηλαδή με διδαχή και προσπάθεια. Σ’ αυτό συντελούν οι φορείς αγωγής αλλά και οι νόμοι με τις ποινές και τις κυρώσεις τους. Οι ποινές επιβάλλονται ακριβώς επειδή ο άνθρωπος έχει την ευκαιρία μέσα από τη διαδικασία της αγωγής να αποκτήσει αρετή. Η μη απόκτησή της οφείλεται σε επιλογή του ατόμου. Και μάλιστα, σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, οι πολίτες «μπορεί να υποστούν ως ποινή και τον θάνατο και την εξορία και τη δήμευση της περιουσίας εκτός από τη θανάτωση και, με μια λέξη, τη συνολική καταστροφή του οίκου τους». Διαπιστώνουμε, επομένως, και μας προξενεί εντύπωση ότι στην κλιμακούμενη παρουσίαση των ποινών ο θάνατος δεν αποτελεί τη βαρύτερη, αφού οι ποινές που αναφέρονται στη συνέχεια, είναι πιο ταπεινωτικές και συνιστούν εξόντωση όλου του οίκου.

Β4.
α. Σωστό
β. Λάθος
γ. Λάθος
δ. Σωστό
ε. Λάθος

Β5.
λοχαγός: ἄγοντα, συναγωγοί
ἀγαλλίασις: ἀγάλματα
θρέψις: τροφήν, τροφάς
βαθμίς: βωμούς
ἄφιξις: ἱκανή, ἱκανός
ὀχυρός: μετέσχε, εἶχον, ἔχων, μετεχόντων, ἔχοντες, μετέχειν
διάδημα: ὑποδέσεις
νεογνός: συγγένειαν, γένοιντο
ὀλέθριος: ἀπώλλυντο, ἀπόλοιτο
δεισιδαίμων: δείσας


ΑΔΙΔΑΚΤΟ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Γ 1.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

Τα ναυτικά πράγματα λοιπόν των Ελλήνων ήταν τέτοια, και τα παλιά και αυτά που έγιναν / διαμορφώθηκαν αργότερα. Αυτοί όμως που ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτά (είχαν στραμμένη την προσοχή τους σ’ αυτά) απέκτησαν σημαντική/μεγάλη δύναμη και από προσόδους χρημάτων και από την εξουσία τους σε άλλους. Γιατί πλέοντας υποδούλωναν τα νησιά και κυρίως όσοι δεν είχαν αρκετή/επαρκή χώρα. Στεργιανός όμως πόλεμος (στη στεριά) απ’ όπου και δύναμη παρουσιαζόταν σε κάποιους/αποκτιόταν από κάποιους , κανείς δεν έγινε/στάθηκε. Όλοι, όσοι κι έγιναν, ήταν προς τους δικούς τους γείτονες με τον καθένα χωριστά, και εκστρατείες μακρινές (έξω από τη χώρα τους) δεν έκαναν οι Έλληνες για να υποδουλώσουν άλλους (για υποδούλωση άλλων). Γιατί δεν είχαν συνασπιστεί γύρω από τις πιο μεγάλες πόλεις ως υπήκοοι, ούτε πάλι οι ίδιοι εξ ίσου έκαναν κοινές εκστρατείες…

Γ.2.
ἔσται, ἐλάττοσι(ν), πρόσσχωμεν, ἐπιπλεῑτε, κατεστράφθω, μάλα, διαρκές, ἐκδήμοις, οὐδεμιᾶς, ἐξελθεῑν.

Γ.3.α. Τά ναυτικά: υποκείμενο στο ἦν (αττική σύνταξη)
αὐτοῑς: αντικείμενο στη μετοχή προσσχόντες
ἄλλων: γενική αντικειμενική από τη λέξη ἀρχῇ
ἐπί καταστροφῇ: εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού στο ρήμα οὐκ ἐξῇσαν
ὑπήκοοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο υποκείμενο του ξυνειστήκεσαν

Γ.3.β.
·       Ἃπαντες γιγνώσκουσι ἰσχύν περιποιησαμένους  ὃμως οὐκ ἐλαχίστην τούς προσσχόντας αὐτοῖς. (κατηγορηματική μετοχή)
·       Ἃπαντες γιγνώσκουσι ὃτι ἰσχύν περιεποιήσαντο ὃμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς. (ειδική πρόταση)
·       Ἃπαντες γιγνώσκουσι ἰσχύν περιποιήσασθαι  ὃμως οὐκ ἐλαχίστην τούς προσσχόντας αὐτοῖς.(ειδικό απαρέμφατο)


Επιμέλεια:
Κουτουβάλα Άντα
Ζάχου Κατερίνα





Πώς ο τηλεοπτικός λαϊκισμός μεταλλάσσει την πραγματικότητα

Ο θλιβερός απολογισμός; Ενας κόσμος θυμωμένος, με αδυναμία κρίσης, έτοιμος να πιστέψει σε σενάρια και δοξασίες, του οποίου οι επιλογές, βασισμένες περισσότερο σε φαντασιώσεις παρά σε δεδομένα της πραγματικότητας, είναι χειρότερες και από εκείνων που δεν ενημερώνονται. Ο ακατάσχετος τηλεοπτικός λαϊκισμός και η προπαγανδιστική ειδησεογραφία έφτασαν σε σημείο να αποκρύπτονται οποιεσδήποτε πληροφορίες αφορούσαν τη Μεγάλη Εκρηξη για τη δημιουργία του σύμπαντος, προκειμένου να μην ενοχληθεί η χριστιανική Δεξιά, που απορρίπτει την θεωρία της εξέλιξης.

Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Τζόκερ και στις… Πανελλαδικές

Τζόκερ και στις… Πανελλαδικές

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2015

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2015
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ


Α1. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
·        - Ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος στίχος- γλώσσα
·         -Σύνθεση στοιχείων ανά τρία (καν-κάνε-καν)
·         -Το αδιανόητο καθ’ υπερβολή « τότε από φως…λαμπυρίζει»

Β1. Η εμφάνιση της φεγγαροντυμένης προσδίδει μεταφυσική διάσταση στο φυσικό φως και το μετατρέπει σε φως υπερφυσικό. Είναι αξιοπρόσεχτο ότι το φως έρχεται από ψηλά και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί φως που ταυτίζεται με το θείο. Στοιχεία που αποδεικνύουν τον παραπάνω ισχυρισμό είναι τα εξής:
·         Το φεγγάρι, που καθρεφτίζεται κοντά στην αγαπημένη του ναυαγού, γίνεται το μέσο (η λέξη-κλειδί) για τη μετάβαση της αφήγησης από την αγαπημένη σε μιαν άλλη γυναικεία μορφή, στην οπτασία της φεγγαροντυμένης (αναφορά στο σχήμα της συναισθησίας)( στίχος 10. Απ.3)
·         Ο αφηγητής συνεχίζει να περιγράφει την εικόνα της πάμφωτης φεγγαροντυμένης. Τώρα στρέφει το βλέμμα της προς τα αστέρια, τα οποία παρουσιάζονται προσωποποιημένα να γεμίζουν αγαλλίαση από το κοίταγμά της και να τη λούζουν με το εκθαμβωτικό τους φως, χωρίς ωστόσο να την καλύπτουν, χωρίς να την κάνουν να μη φαίνεται από το εκτυφλωτικό αυτό φως. Η χαρά των αστεριών εκφράζεται με τα πολλά α του στ. 1 - εννέα συνολικά (στίχος 1. απ.4)
·          Ωστόσο η εικόνα της φωτοχυσίας επανέρχεται και συνεχίζει να δίνεται σε ανιούσα κλιμάκωση: ενώ αρχικά η φεγγαροντυμένη φωτίζεται από το δροσάτο φως του φεγγαριού, τώρα την ακτινοβόλησαν τα αστέρια στο στ. 7 η νύχτα γίνεται μέρα, και μάλιστα καταμεσήμερο, πλημμυρίζοντας από φως σαν εκείνο του πάμφωτου μεσημεριάτικου ήλιου. (στίχος 7.απ.4)
·         Τέλος, η λάμψη του φωτός γενικεύεται και κορυφώνεται, καθώς χύνεται σε όλη την πλάση, που έγινε ναός και που λάμπει παντού (χριστιανικός ανιμισμός). Η περιγραφή της εικόνας της φωτοχυσίας γίνεται πιο ζωντανή και παραστατική (σα  να την έχουμε μπροστά μας τη στιγμή της αφήγησης) με τη χρήση του δραματικού     ενεστώτα: πλημμυρίζει, λαμπυρίζει. (στίχος 8.απ.4)

Β2. 
Α) Στο ποίημα αυτό του Δ. Σολωμού ο αφηγηματικός χρόνος δε λειτουργεί ευθύγραμμα, αλλά διασπάται στο πριν και το μετά του ναυαγίου με αναδρομές στο παρελθόν (=αναλήψεις), που είναι και οι περισσότερες, και φειδωλά ανοίγματα στο μέλλον (= προλήψεις). Με τον τρόπο αυτό ο αφηγηματικός μύθος αναπτύσσεται σε τέσσερα επίπεδα, τις «εποχές» σύμφωνα με το Σολωμό:
α' εποχή= ο χρόνος του ναυαγίου και της θαυμαστής εμπειρίας, που κατέχει και τη μεγαλύτερη έκταση
β' εποχή= η προϊστορία του ήρωα στην Κρήτη
γ' εποχή= η ζωή του ήρωα ως πρόσφυγα μετά το ναυάγιο και το χαμό της αγαπημένης του
δ' εποχή= ο οραματισμός της Έσχατης Κρίσης.
Με βάση τα παραπάνω στο απόσπασμα 5(22) διακρίνουμε τα εξής χρονικά επίπεδα:
Χρόνος ιστορίας: στίχοι 1-4, 10-12, 21-22 (το βασικό αφηγηματικό επεισόδιο, ήρωας-ναυαγός)
Χρόνος αφήγησης : 5-9, 13-14 ( αφηγηματικό παρόν όπου έρχεται με πρόληψη, ήρωας- ζητιάνος)
Χρόνος προϊστορίας στην Κρήτη: 16-20 ( οι πολεμικές του περιπέτειες στην Κρήτη όπου πηγαίνει με ανάδρομη αφήγηση, ήρωας- πολεμιστής) 

Β) Αυτή η θεσπέσια και ολόφωτη μορφή, αφού στάθηκε και κοίταξε τα αστέρια, στο τέλος έστρεψε το κεφάλι της και το βλέμμα της προς τον Κρητικό, που βρισκόταν μπροστά της μέσα στα νερά της θάλασσας, και τον κοίταζε στρέφοντας το ενδιαφέρον της προς αυτόν, σαν να την είχε μαγνητίσει, ενώ κι εκείνος την κοίταζε, προφανώς εκστατικός. Και το ένα και το άλλο κοίταγμα ήταν παρατεταμένα και επίμονα, όπως υποδηλώνεται από τον παρατατικό των ρημάτων. Η δυνατή έλξη των δύο προσώπων προβάλλεται με τα ακόλουθα στοιχεία τεχνικής:
·         Η φεγγαροντυμένη και η στροφή του βλέμματός της στον Κρητικό π α ρ ο μ ο ι ά ζ ο ν τ α ι με μια πυξίδα και με την μαγνητική βελόνα της, που στρέφεται πάντα ,στο Βορρά. Η πετροκαλαμίθρα ήταν  είδος πρωτόγονης (επιπλέουσας σε δοχείο με νερό) μαγνητικής βελόνας από καλάμι, δείκτης πυξίδας· Το φαινόμενο του μαγνητισμού αξιοποιήθηκε μεταφορικά για την έλξη μεταξύ ψυχών, πνευμάτων, σωμάτων σε πάμπολλα κείμενα ήδη από την αρχαιότητα.
·         για να υπογραμμιστεί αυτή η στροφή προς τον Κρητικό, χρησιμοποιείται το σχήμα άρσης και θέσης (Όχι στην κόρη, αλλά σ' εμέ).
·         για να παρουσιαστεί πιο παραστατικά και ζωντανά η κίνηση της φεγγαροντυμένης χρησιμοποιείται ο δραματικός ενεστώτας (κλίνει).

Γ1.
Α) Ο Κρητικός έβλεπε τη φεγγαροντυμένη έχοντας την εντύπωση ότι την είχε γνωρίσει στο πολύ μακρινό παρελθό ως εξιδανικευμένη μορφή, η οποία έρχεται τώρα ως ανάμνηση ευχάριστη και σχεδόν ξεχασμένη' ωστόσο δε θυμόταν αν αυτή τη μορφή την είχε δει στην πραγματικότητα θαυμάζοντάς την ως εικόνισμα μέσα σε ναό (θρησκευτικό βίωμα στιχ. 14)ή αν την είχε πλάσει με τη φαντασία του ως ιδανική αγαπημένη, (ερωτικό ίνδαλμα στιχ. 15)ή αν αυτή ήταν μια πάλι φανταστική μορφή των ονείρων της βρεφικής ακόμη ηλικίας του (παιδικό, φαντασιακό βίωμα στιχ. 16)
Αυτή η αναζήτηση της μορφής από τον ήρωα (στ. 13-18) στο μακρινό παρελθόν έχει υποστηριχτεί  ότι είναι σχετική με τον ιδεαλισμό του Σολωμού, που ανάγεται στη μελέτη του Πλάτωνα και στην υιοθέτηση της θεωρίας του για τον κόσμο των ιδεών. Σύμφωνα με αυτήν, όσα αντιλαμβανόμαστε σ' αυτό τον κόσμο με τις αισθήσεις δεν είναι αληθινά παρά μόνο είδωλα, ομοιώματα των πραγματικών όντων, των ιδεών (των προτύπων), που βρίσκονται στον πραγματικό (νοητό, «ιδεατό») κόσμο. Αυτό τον αληθινό κόσμο η ψυχή τον έχει γνωρίσει στο παρελθόν, σε ένα προσωματικό στάδιο, και με την ανάμνηση αναγνωρίζει στα είδωλα τα αληθινά όντα, τις ιδέες.
Β) Μετά την επαφή με το δάκρυ της φεγγαροντυμένης, το χέρι του Κρητικού χάνει όχι μόνο την πολεμική αλλά και τη βιοποριστική αγωνιστικότητα του και μετατρέπεται σε χέρι ζητιάνου. Εξομολογείται ότι  έχει χάσει πια την επιθετικότητα και την αντρειοσύνη του πολεμιστή και έχει καταντήσει ένας δυστυχισμένος ζητιάνος, που απλώνει το χέρι στους περαστικούς για να ζητήσει λίγο ψωμί, ζώντας μια ταπεινωτική και εξευτελιστική ζωή.  Αυτό όμως αποτελεί αναμφισβήτητα μια ριζική αλλαγή στο ήθος του ήρωα και οπωσδήποτε την πρώτη και σημαντικότερη επίδραση του δακρύου της Φεγγαροντυμένης. Η  μετάβαση από την άρση (από πολεμιστής) στη θέση (ζητιάνος) δείχνει τη νέα στάση και το νέο ήθος του ήρωα, για τον οποίο η πλήρωση μέσα στην αγάπη του άλλου έρχεται όχι ως αποτέλεσμα ανάγκης αλλά συνειδητής επιλογής. Δεν έχουμε συνεπώς ένα πέρασμα από τη δράση και την αξιοπρέπεια στην αδράνεια και την αναξιοπρέπεια, αλλά μια μετάβαση από την ηθική του μίσους στην ηθική της αγάπης.

Δ1.
Ομοιότητες
·         η επιφάνεια μιας θεϊκής γυναικείας παρουσίας με απόλυτη ομορφιά και χάρη,  που προκαλεί έντονα συναισθήματα στον ήρωα( φεγγαροντυμένη-νεράιδα)
·         η επίδραση που ασκεί στη φύση (εκοίταξε τα αστέρια και εκείνα αναγαλλιάσαν-ανατριχιάζει η θάλασσα ),η οποία γοητεύεται από την παρουσία της

Διαφορές
·         Σολωμός: η δράση εκτυλίσσεται τη νύχτα, Καρυωτάκης: διαδραματίζεται  τη μέρα
·         Σολωμός: ο ήρωας βρίσκεται στο πέλαγος, Καρυωτάκης:  παρακολουθεί την οπτασία από το ακρογιάλι
·         Σολωμός: η οπτασία ξετυλίγεται μέσα από το φεγγάρι, Καρυωτάκης: εμφανίζεται μέσα από τα βράχια


Επιμέλεια:
Θεανώ Χάτζη




Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α
Α1.    γ
Α2.    α
Α3.    β
Α4.    β
Α5.    δ

ΘΕΜΑ Β

Β1.    1        Β
          2        Α
          3        Α
          4        Β
          5        Β
          6        Α
          7        Α
          8        Β

Β2.    σελ.18 «Οι ιοί έχουν σχετικά απλή δομή …... απαραίτητων για τον πολλαπλασιασμό του »

Β3.    σελ 13-14 «Σε αντίξοες συνθήκες ….. τρόπο επιβίωσης. »

Β4.    σελ. 107 «Εξαιτίας του φαινομένου …. τις εξωτερικές επιφάνειες τους.  »

Β5     σελ.120 « Η βιολογία όπως κάθε άλλη επιστήμη …. προγενέστεροι οργανισμοί. »


ΘΕΜΑ Γ

Γ1.     Διάγραμμα 4

Το διάγραμμα απεικονίζει άμεση παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό και σε μεγάλη συγκέντρωση. Ο οργανισμός επομένως διέθετε λεμφοκύτταρα μνήμης τα οποία ενεργοποιήθηκαν από την είσοδο του αντιγόνου για δεύτερη φορά οπότε ξεκινά αμέσως  η έκκριση αντισωμάτων.
Πρόκειται για δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση.

Γ2.     Διάγραμμα 3

Το διάγραμμα απεικονίζει την είσοδο πολλών αντιγόνων ταυτόχρονα στον οργανισμό τα οποία δεν πολλαπλασιάζονται.
Πρόκειται επομένως για νεκρούς ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς  οι οποίοι περιέχονται στο εμβόλιο ( τεχνητός τρόπος ενεργητικής ανοσίας ) και οι οποίοι δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν.


Γ3.     Διάγραμμα 4

Το διάγραμμα απεικονίζει καθυστερημένη παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό και σε μικρή συγκέντρωση.
Πρόκειται για πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Το εμβόλιο όπως θα έκανε ο ίδιος ο μικροοργανισμός εάν ερχόταν με φυσικό τρόπο σε επαφή για πρώτη φορά με τον οργανισμό ενεργοποιεί τον ανοσοβιολογικό μηχανισμό για να παράγει αντισώματα και κύτταρα μνήμης. Η δράση των εμβολίων είναι έμμεση αλλά η διάρκεια τους παροδική. Τα εμβόλια χορηγούνται πάντα προληπτικά και επομένως πρόκειται για την πρώτη επαφή του οργανισμού με το συγκεκριμένο αντιγόνο. Δηλαδή το εμβόλιο ενεργοποιεί την πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση με την μόνη διαφορά ότι το άτομο που εμβολιάζεται δεν εμφανίζει συνήθως τα συμπτώματα της ασθένειας και φυσικά δεν την μεταδίδει.

Γ4.     Διάγραμμα 2

Τα κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία το αντιγόνο είναι ένα κύτταρο, δηλαδή καρκινικό κύτταρο, κύτταρο μεταμοσχευμένου ιστού ή κύτταρο μολυσμένο από ιό.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο άνθρωπος μολύνθηκε από βακτήριο άρα δεν πρόκειται να ενεργοποιηθούν κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα.

Γ5.
Συμπτώματα ασθένειας (λοίμωξη) εμφανίζονται όταν τα αντιγόνα που εισέρχονται στον οργανισμό εγκαθίστανται και πολλαπλασιάζονται. Επομένως προκειμένου να μην εμφανιστούν συμπτώματα στον συγκεκριμένο άτομο θα πρέπει τα αντιγόνα να μην προλάβουν να πολλαπλασιαστούν.

Τρείς πιθανοί λόγοι για τους οποίους ο άνθρωπος δεν εμφανίζει τα συμπτώματα της ασθένειας μπορεί να είναι :

· Να έχει εμβολιαστεί στο παρελθόν για το συγκεκριμένο βακτήριο οπότε διαθέτει λεμφοκύτταρα μνήμης τα οποία θα ενεργοποιηθούν άμεσα και θα ξεκινήσει η έκκριση αντισωμάτων .Θα πραγματοποιηθεί δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση με αποτέλεσμα την άμεση εξουδετέρωση των αντιγόνων. (ενεργητική ανοσία με τεχνητό τρόπο).

· Να έχει έλθει σε επαφή στο παρελθόν με φυσικό τρόπο με το συγκεκριμένο βακτήριο οπότε διαθέτει λεμφοκύτταρα μνήμης . Ενεργοποιείται η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση με αποτέλεσμα την άμεση εξουδετέρωση των αντιγόνων . (ενεργητική ανοσία με φυσικό τρόπο).

· Να δεχθεί ποσότητα ορού, ο οποίος περιέχει έτοιμα αντισώματα για το συγκεκριμένο βακτήριο τα οποία και θα το εξουδετερώσουν άμεσα.(παθητική ανοσία με τεχνητό τρόπο)



Εναλλακτικά με δεδομένο ότι πρόκειται για βακτήριο θα μπορούσε να χορηγηθεί στον άνθρωπο ισχυρή δόση αντιβιοτικού το οποίο και θα εξουδετέρωνε τα αντιγόνα.


ΘΕΜΑ Δ

Δ1.
Η τροφική αλυσίδα στο οικοσύστημα είναι
δένδρα → κουνέλια → γεράκια → πρωτόζωα

Συνολικά τα κουνέλια στο οικοσύστημα είναι
25 + 175 = 200

Σελ. 76       Ορισμός τροφικής πυραμίδας

πρωτόζωα 10000

γεράκια 10


κουνέλια 200


δένδρα  1000



Δ2.
Το 1 κουνέλι  ζυγίζει  1 kg
Τα 200 κουνέλια ζυγίζουν Χ kg

X = 200 kg

Άρα η συνολική βιομάζα των κουνελιών είναι 200 kg
.

Σελ. 77       « Η ενέργεια ….. η βιομάζα του »

Με δεδομένο ότι μόνο το 10 % της βιομάζας ενός τροφικού επιπέδου μεταφέρεται στο επόμενο καθώς το 90% χάνεται ισχύει

Βιομάζα τροφικού επιπέδου = 10% Βιομάζα προηγούμενου τροφικού επιπέδου

Με τη βοήθεια του παραπάνω τύπου και με δεδομένο ότι η συνολική βιομάζα των κουνελιών έχει υπολογιστεί ίση με 200 kg υπολογίζονται οι βιομάζες των υπόλοιπων τροφικών επιπέδων καθώς οι τροφικές σχέσεις μεταξύ τους είναι αποκλειστικές.

Βιομάζα κουνελιών = 10% Βιομάζα δένδρων
Βιομάζα δέντρων=2000 kg

Βιομάζα γερακιών = 10% Βιομάζα κουνελιών
Βιομάζα γερακιών=20 kg


Βιομάζα πρωτοζώων = 10% Βιομάζα γερακιών
Βιομάζα πρωτοζώων=2 kg




πρωτόζωα 2 kg


γεράκια 20 kg


κουνέλια 200 kg

δένδρα  2000 kg




Τα 10 γεράκια  ζυγίζουν 20 kg
Το 1 γεράκι ζυγίζει  Χ kg

Χ =2 kg

Άρα η μέση βιομάζα ενός γερακιού είναι 2 kg.
Δ3.
Η βιομάζα πλέον των παραγωγών δηλαδή των δένδρων είναι 400 kg.
Επομένως οι βιομάζες των υπόλοιπων οργανισμών είναι

Βιομάζα κουνελιών = 10% Βιομάζα δένδρων
Βιομάζα δέντρων= 40 kg

Βιομάζα γερακιών = 10% Βιομάζα κουνελιών
Βιομάζα γερακιών=4 kg


Το 1 γεράκι ζυγίζει  2 kg
Συνολικά  Χ γεράκια  ζυγίζουν 4 kg

Χ =2  γεράκια

Άρα ο αριθμός των γερακιών που μπορεί να υποστηρίξει πλέον το οικοσύστημα είναι 2.


Δ4.
Η επιτυχία στον  αγώνα για την επιβίωση δεν είναι  τυχαία. Εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του.


Σελ. 126     Ορισμός φυσικής επιλογής « Η διαδικασία ….. φυσική επιλογή »

Σελ. 129     «Η δράση της φυσικής επιλογής είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένη ….. χρονική στιγμή .»


Στον πληθυσμό των κουνελιών υπήρχαν κουνέλια με ανοιχτόχρωμο και κουνέλια με σκουρόχρωμο χρώμα τριχώματος ( ποικιλομορφία ).

Όταν το έδαφος του οικοσυστήματος ήταν σκουρόχρωμο η φυσική επιλογή ευνοούσε τα σκουρόχρωμα κουνέλια γιατί διακρίνονταν δυσκολότερα από τους θηρευτές τους, τα γεράκια, σε σχέση με τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια. Για αυτό το λόγο επικράτησαν στο μικρό δασικό οικοσύστημα, αφού είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης και μεταβίβασης του χαρακτηριστικού τους σε επόμενες γενιές.

Όταν τα κουνέλια μετανάστευσαν  λόγω της πυρκαγιάς στο γειτονικό θαμνώδες οικοσύστημα με ανοιχτόχρωμο έδαφος, η δράση της φυσικής επιλογής αντιστράφηκε.

Το προσαρμοστικό πλεονέκτημα το είχαν πλέον τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια που ήταν περισσότερο δυσδιάκριτα στους θηρευτές τους. Η φυσική επιλογή ευνόησε άρα τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια και  έτσι βαθμιαία άρχισαν να επικρατούν αριθμητικά, καθώς επιβίωναν περισσότερο και μεταβίβαζαν με μεγαλύτερη συχνότητα τον ανοιχτό χρωματισμό τους στις επόμενες γενιές (καμπύλη Α). Τα σκουρόχρωμα κουνέλια σταδιακά λιγόστευαν αφού εξαφανίζονταν (καμπύλη Β).

Επιμέλεια:
Ήρα Αναστασοπούλου