ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΠΕΜΠΤΗ 12 ΜΑΪΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
1. ΜΙΤ: Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.
2. Αλτσχάιμερ: Νόσος με κυριότερο σύμπτωμα την απώλεια της μνήμης.
Α.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θεματικό Κέντρο: Διαδίκτυο και αντιρρήσεις που διατυπώνονται ως προς τα αποτελέσματά του.
1η παράγραφος: Το Διαδίκτυο συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της γνώσης.
2η παράγραφος: Παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζονται (πιθανοί αλλά αόριστοι κίνδυνοι, διαιώνιση παραδοσιακών προβλημάτων, «ψηφιακό χάσμα) η επανάσταση του Διαδικτύου ήδη έχει γίνει και εξελίσσεται.
3η παράγραφος: Το Διαδίκτυο παρέχει πλήθος δυνατοτήτων πρόσβασης σε πληροφορίες αλλά και άγχος, εξαιτίας του όγκου τους.
4η παράγραφος: Ανέκαθεν οι τεχνολογικές εξελίξεις προκαλούσαν ανησυχίες, οπότε κάτι τέτοιο είναι φυσικό να συμβαίνει και σήμερα, αφού η πληροφορική επανάσταση βρίσκεται σε μεταβατική φάση.
Β1.
Το απόσπασμα αναφέρεται στην αναγκαιότητα κοινών εμπειριών για τη διαμόρφωση κοινοτήτων.
=>επαφή με κοινά μηνύματα, κοινό παρελθόν, κοινά προβλήματα, κοινές προοπτικές, κοινές ιδεολογίες…
=>διαμόρφωση κοινής συνείδησης, τόνωση συνοχής, συνεργασία, κοινοί στόχοι…
Β2.
α) Αναφορά σε δύο από:
-Με διαίρεση: παρουσιάζονται και αναλύονται οι τρεις «γκρίνιες»
-Με παραδείγματα: «Ο Πολ Βιρίλιο … αλλά υπάρχουν».
ή «Ο Γουτεμβέργιος … 19ου αιώνα».
-Με σύγκριση και αντίθεση: «Το ακούμε για κάθε τεχνολογία… είναι τα «παιδάκια της Αφρικής».
β)
Θεματική Περίοδος: «Σ’ αυτόν τον υπαρκτό … τρεις γκρίνιες».
Λεπτομέρειες / Σχόλια: «Η μία είναι η άρνηση … δυτικού κόσμου
με την Αφρική.
Κατακλείδα: Δεν υπάρχει.
Β3.
α)
«Πληροφοριακή Βόμβα»: για να αναδειχθεί το μεταφορικό νόημα του τίτλου σε έργο του Βιρίλιο, ο οποίος τονίζει το μέγεθος του κινδύνου.
«Τι να κάνω εγώ … για τον πυρετό»: για να αναδειχθεί ο συμβολισμός / η αλληγορία / η αναλογία που κρύβεται στη φράση που μεταφέρεται αυτούσια σε ευθύ λόγο.
«Πληροφοριακό άγχος»: για να δοθεί έμφαση στον όρο που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι, που καταδεικνύει την πηγή άγχους.
β)
Πέντε από: «κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης» 1η παρ.,
«Πληροφοριακή Βόμβα», «ψηφιακό χάσμα», «κτήμα του ελληνικού λαού» 2η παρ.
«βρίσκονται σε κοινό σημείο εκκίνησης», «κατακερματισμό της εμπειρίας», «ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες» 3η παρ.
«πλημμύρα των αιρετικών κειμένων», «το παλιό δεν έχει πεθάνει» 4η παρ.
Β4.
α) Συνώνυμα
πιθανών: ενδεχόμενων, αναμενόμενων
ξεχνάς: λησμονείς, αδιαφορείς, αγνοείς
κατακερματισμό: τεμαχισμό, κομμάτιασμα, διάσπαση, διάλυση, διαμελισμό
μετατρέπεται: μεταβάλλεται, μεταμορφώνεται, αλλάζει
διασπείρει: σκορπίζει, διαδίδει
β) Αντώνυμα
υπαρκτό: ανύπαρκτο, ανυπόστατο
άρνηση: αποδοχή, κατάφαση
σίγουρος: αβέβαιος, αμφίβολος, ανασφαλής
προσβάσιμο: απρόσιτο, απλησίαστο, απροσπέλαστο
λογικό: παράλογο, τρελό, άτοπο, άλογο
Γ.
Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί Συμμαθητές
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Αναφορά στο πλήθος των τεχνολογικών επιτευγμάτων που κυριαρχούν στην εποχή μας, μεταξύ των οποίων και το Διαδίκτυο που γνωρίζει απήχηση σε κάθε χώρο της ανθρώπινης δραστηριότητας…,
ή
Αναφορά γεγονότα σταθμούς που χαρακτηρίστηκαν ως επαναστάσεις κατά στο πλαίσιο της ανθρώπινης ιστορίας και σύνδεσή τους με την ψηφιακή επανάσταση που βιώνουμε σήμερα, εξαιτίας της απήχησης του Διαδικτύου…
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ
Α ΕΝΌΤΗΤΑ
Το Διαδίκτυο προσφέρει:
δυνατότητα πρόσβασης σε δικτυακούς τόπους πανεπιστημίων ή ερευνητικών κέντρων αλλά και σε ψηφιακές βιβλιοθήκες διαφορετικών χωρών…
επαφή και επικοινωνία με άλλους λαούς και τους πολιτισμούς τους, γεγονός που προσφέρει δυνατότητα άντλησης στοιχείων και διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων
δυνατότητα συνεχούς ενημέρωσης από δικτυακούς τόπους μ.μ.ε., από ψηφιακές κοινότητες…
Β ΕΝΟΤΗΤΑ*
Το Διαδίκτυο μπορεί να αξιοποιηθεί στο σχολείο ως:
μέσο παρακολούθησης ενισχυτικών μαθημάτων από τους μαθητές,
μέσο προώθησης κοινών δράσεων (π.χ. περιβαλλοντικά προγράμματα) μεταξύ μαθητών διαφορετικών σχολείων ακόμα και διαφορετικών κρατών,
μέσο πρόσβασης σε πρόσθετες πληροφορίες είτε σε επίπεδο μαθήματος είτε σε επίπεδο ερευνητικών εργασιών που αναλαμβάνουν οι μαθητές
μέσο επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών,
μέσο που βοηθάει στην εξοικείωση των μαθητών με τη σύγχρονη, ψηφιακή τεχνολογία απομακρύνοντάς τους από τον κίνδυνο του ψηφιακού αναλφαβητισμού…
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αναφορά σε πιθανούς κινδύνους που είναι πιθανό να προκύψουν από το Διαδίκτυο…
ή
Αναφορά σε προϋποθέσεις που θεωρούνται αναγκαίες για την αξιοποίηση του Διαδικτύου τόσο ευρύτερα όσο και στο πλαίσιο του σχολείου…
ή
Αναφορά στους κινδύνους που ενέχει η καθυστέρηση της εκπαίδευσης ως προς την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας…
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)
ΠΕΜΠΤΗ 12 ΜΑΪΟΥ 2011
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ
Είναι δεδομένο ότι το διαδίκτυο έφερε μια πιο ισότιμη πρόσβαση στη γνώση. Ζούμε ένα κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης. Παλιότερα, για να δει κανείς τη βιβλιοθήκη του Κέμπριτζ, έπρεπε να ταξιδέψει χιλιάδες χιλιόμετρα. Σήμερα, μπορεί να βρει τα βιβλία της από το γραφείο του. Παλιότερα, έπρεπε να έχει κάποιος λεφτά για να παρακολουθήσει μαθήματα του ΜΙΤ1. Σήμερα, έρχονται διαδικτυακά στο σπίτι του.
Σ’ αυτόν τον υπαρκτό εκδημοκρατισμό της γνώσης ορθώνονται τρεις γκρίνιες. Η μία είναι η άρνηση της τεχνολογίας, εξαιτίας των πιθανών κινδύνων που έχει η ανάπτυξή της. Ο Πολ Βιρίλιο, για παράδειγμα, έγραψε την «Πληροφοριακή Βόμβα». Είναι σίγουρος ότι η κοινωνία της γνώσης ενέχει κινδύνους, αλλά άγνωστους. Δεν τους ξέρει, αλλά...υπάρχουν. Η δεύτερη γκρίνια έχει να κάνει με τα «παιδάκια της Αφρικής». Το ακούμε για κάθε νέα τεχνολογία: «Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ2, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;». Το επιχείρημα έχει εν μέρει λογική. Πραγματικά «τι να το κάνεις το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, αν δεν έχεις Αλτσχάιμερ;». Αν όμως αποκτήσεις, το πρώτο που ξεχνάς είναι τα «παιδάκια της Αφρικής». Η τρίτη γκρίνια έχει να κάνει με το διαβόητο «ψηφιακό χάσμα». Βέβαια, καμιά τεχνολογία, καμιά επιστημονική επανάσταση δεν διαχέεται αμέσως σε όλη την υφήλιο. Ο Γουτεμβέργιος τύπωσε την πρώτη Βίβλο το 1455· ωστόσο στην Ελλάδα η τυπογραφία ήρθε στις αρχές του 19ου αιώνα. Όσο για το τυπωμένο βιβλίο, ακόμη πασχίζουμε να γίνει κτήμα του ελληνικού λαού. Το σημαντικό, όμως, είναι ότι η επανάσταση έγινε και ακόμη προχωρεί. Εξάλλου, αυτοί που μιλούν για ψηφιακό χάσμα στην Αφρική πρέπει να αναλογιστούν ποιο είναι το τυπογραφικό χάσμα του δυτικού κόσμου με την Αφρική.
Πολύ περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μετέχουν ισότιμα στην κοινωνία της γνώσης και πλέον όχι μόνον ως αναγνώστες, αλλά και ως συγγραφείς. Στον κυβερνοχώρο, οικονομικά και τεχνολογικά, όλοι βρίσκονται στο ίδιο σημείο εκκίνησης. Στο διαδίκτυο, το άρθρο ενός δημοσιογράφου είναι εξίσου προσβάσιμο με το άρθρο ενός πιτσιρίκου. Δηλαδή, τα δίκτυα επικοινωνιών ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες της βιομηχανικής κοινωνίας και απομένει να δούμε αν θα συνθέσουν νέες. Στον κυβερνοχώρο λειτουργεί καθένας σύμφωνα με τις ανάγκες του και τις δυνατότητές του. Αυτό όμως δημιουργεί έναν κατακερματισμό της εμπειρίας που τρομάζει πολλούς. Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα. Από την άλλη, όλη αυτή η πληθώρα διαθέσιμων πληροφοριών μετατρέπεται σε άγχος. «Πληροφοριακό άγχος» το ονομάζουν κάποιοι ψυχολόγοι: «να προλάβω να δω το ένα, να διαβάσω το άλλο, να μη χάσω το τρίτο, ώστε να μην είμαι εκτός θέματος και εκτός της κοινότητας όπου ζω και λειτουργώ». Αυτό το άγχος είναι λογικό να υπάρχει και να μεγεθύνεται, όσο μεγαλώνει το ποσό των πληροφοριών που όλοι έχουμε διαθέσιμες.
Όλα αυτά είναι πραγματικά, αλλά το ίδιο θα έλεγε κι ένας μοναχός του Μεσαίωνα βλέποντας την πλημμύρα των αιρετικών κειμένων που άρχισαν να βγαίνουν από τις τυπογραφικές μηχανές. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πληροφορική επανάσταση είναι σε μετάβαση και κάθε επανάσταση σε μετάβαση διασπείρει σύγχυση. Το παλιό δεν έχει πεθάνει και το καινούριο δεν έχει γεννηθεί.
Πάσχος Μανδραβέλης. Από τον ημερήσιο τύπο (διασκευή).
1. ΜΙΤ: Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης.
2. Αλτσχάιμερ: Νόσος με κυριότερο σύμπτωμα την απώλεια της μνήμης.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (100-120 λέξεις)
Μονάδες 25
Β1. «Η κοινότητα χρειάζεται την κοινή εμπειρία για να είναι κοινότητα». Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60 - 80 λέξεων το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου.
Μονάδες 10
Β2. α) Να αναφέρετε δύο τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης παραγράφου. («Σ’ αυτόν τον υπαρκτό [...] με την Αφρική»).
(Μονάδες 4)
β) Να βρείτε τη δομή της ίδιας παραγράφου.
(Μονάδες 3)
Μονάδες 7
Β3. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις παρακάτω περιπτώσεις:
«Πληροφοριακή Βόμβα»
«Τι να το κάνω εγώ το εμβόλιο για το Αλτσχάιμερ, όταν τα παιδιά της Αφρικής δεν έχουν ούτε ασπιρίνη για τον πυρετό;»
«Πληροφοριακό άγχος»
(Μονάδες 3)
β) Να βρείτε στο κείμενο πέντε παραδείγματα μεταφορικής λειτουργίας της γλώσσας.
(Μονάδες 5)
Μονάδες 8
Β4. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
πιθανών, ξεχνάς, κατακερματισμό, μετατρέπεται, διασπείρει.
(Μονάδες 5)
β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
υπαρκτό, άρνηση, σίγουρος, προσβάσιμο, λογικό.
(Μονάδες 5)
Μονάδες 10
Γ1. Ως ομιλητής σε ημερίδα που οργανώνει το σχολείο σου με θέμα τη χρήση του διαδικτύου, να αναπτύξεις τις απόψεις σου σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτό να αξιοποιηθεί δημιουργικά στο πλαίσιο του σχολείου. (500-600 λέξεις)
Μονάδες 40
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θεματικό Κέντρο: Διαδίκτυο και αντιρρήσεις που διατυπώνονται ως προς τα αποτελέσματά του.
1η παράγραφος: Το Διαδίκτυο συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της γνώσης.
2η παράγραφος: Παρά τις αντιρρήσεις που εκφράζονται (πιθανοί αλλά αόριστοι κίνδυνοι, διαιώνιση παραδοσιακών προβλημάτων, «ψηφιακό χάσμα) η επανάσταση του Διαδικτύου ήδη έχει γίνει και εξελίσσεται.
3η παράγραφος: Το Διαδίκτυο παρέχει πλήθος δυνατοτήτων πρόσβασης σε πληροφορίες αλλά και άγχος, εξαιτίας του όγκου τους.
4η παράγραφος: Ανέκαθεν οι τεχνολογικές εξελίξεις προκαλούσαν ανησυχίες, οπότε κάτι τέτοιο είναι φυσικό να συμβαίνει και σήμερα, αφού η πληροφορική επανάσταση βρίσκεται σε μεταβατική φάση.
Β1.
Το απόσπασμα αναφέρεται στην αναγκαιότητα κοινών εμπειριών για τη διαμόρφωση κοινοτήτων.
=>επαφή με κοινά μηνύματα, κοινό παρελθόν, κοινά προβλήματα, κοινές προοπτικές, κοινές ιδεολογίες…
=>διαμόρφωση κοινής συνείδησης, τόνωση συνοχής, συνεργασία, κοινοί στόχοι…
Β2.
α) Αναφορά σε δύο από:
-Με διαίρεση: παρουσιάζονται και αναλύονται οι τρεις «γκρίνιες»
-Με παραδείγματα: «Ο Πολ Βιρίλιο … αλλά υπάρχουν».
ή «Ο Γουτεμβέργιος … 19ου αιώνα».
-Με σύγκριση και αντίθεση: «Το ακούμε για κάθε τεχνολογία… είναι τα «παιδάκια της Αφρικής».
β)
Θεματική Περίοδος: «Σ’ αυτόν τον υπαρκτό … τρεις γκρίνιες».
Λεπτομέρειες / Σχόλια: «Η μία είναι η άρνηση … δυτικού κόσμου
με την Αφρική.
Κατακλείδα: Δεν υπάρχει.
Β3.
α)
«Πληροφοριακή Βόμβα»: για να αναδειχθεί το μεταφορικό νόημα του τίτλου σε έργο του Βιρίλιο, ο οποίος τονίζει το μέγεθος του κινδύνου.
«Τι να κάνω εγώ … για τον πυρετό»: για να αναδειχθεί ο συμβολισμός / η αλληγορία / η αναλογία που κρύβεται στη φράση που μεταφέρεται αυτούσια σε ευθύ λόγο.
«Πληροφοριακό άγχος»: για να δοθεί έμφαση στον όρο που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι, που καταδεικνύει την πηγή άγχους.
β)
Πέντε από: «κύμα εκδημοκρατισμού της γνώσης» 1η παρ.,
«Πληροφοριακή Βόμβα», «ψηφιακό χάσμα», «κτήμα του ελληνικού λαού» 2η παρ.
«βρίσκονται σε κοινό σημείο εκκίνησης», «κατακερματισμό της εμπειρίας», «ισοπεδώνουν παλιές ιεραρχίες» 3η παρ.
«πλημμύρα των αιρετικών κειμένων», «το παλιό δεν έχει πεθάνει» 4η παρ.
Β4.
α) Συνώνυμα
πιθανών: ενδεχόμενων, αναμενόμενων
ξεχνάς: λησμονείς, αδιαφορείς, αγνοείς
κατακερματισμό: τεμαχισμό, κομμάτιασμα, διάσπαση, διάλυση, διαμελισμό
μετατρέπεται: μεταβάλλεται, μεταμορφώνεται, αλλάζει
διασπείρει: σκορπίζει, διαδίδει
β) Αντώνυμα
υπαρκτό: ανύπαρκτο, ανυπόστατο
άρνηση: αποδοχή, κατάφαση
σίγουρος: αβέβαιος, αμφίβολος, ανασφαλής
προσβάσιμο: απρόσιτο, απλησίαστο, απροσπέλαστο
λογικό: παράλογο, τρελό, άτοπο, άλογο
Γ.
Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί Συμμαθητές
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Αναφορά στο πλήθος των τεχνολογικών επιτευγμάτων που κυριαρχούν στην εποχή μας, μεταξύ των οποίων και το Διαδίκτυο που γνωρίζει απήχηση σε κάθε χώρο της ανθρώπινης δραστηριότητας…,
ή
Αναφορά γεγονότα σταθμούς που χαρακτηρίστηκαν ως επαναστάσεις κατά στο πλαίσιο της ανθρώπινης ιστορίας και σύνδεσή τους με την ψηφιακή επανάσταση που βιώνουμε σήμερα, εξαιτίας της απήχησης του Διαδικτύου…
ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ
Α ΕΝΌΤΗΤΑ
Το Διαδίκτυο προσφέρει:
δυνατότητα πρόσβασης σε δικτυακούς τόπους πανεπιστημίων ή ερευνητικών κέντρων αλλά και σε ψηφιακές βιβλιοθήκες διαφορετικών χωρών…
επαφή και επικοινωνία με άλλους λαούς και τους πολιτισμούς τους, γεγονός που προσφέρει δυνατότητα άντλησης στοιχείων και διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων
δυνατότητα συνεχούς ενημέρωσης από δικτυακούς τόπους μ.μ.ε., από ψηφιακές κοινότητες…
Β ΕΝΟΤΗΤΑ*
Το Διαδίκτυο μπορεί να αξιοποιηθεί στο σχολείο ως:
μέσο παρακολούθησης ενισχυτικών μαθημάτων από τους μαθητές,
μέσο προώθησης κοινών δράσεων (π.χ. περιβαλλοντικά προγράμματα) μεταξύ μαθητών διαφορετικών σχολείων ακόμα και διαφορετικών κρατών,
μέσο πρόσβασης σε πρόσθετες πληροφορίες είτε σε επίπεδο μαθήματος είτε σε επίπεδο ερευνητικών εργασιών που αναλαμβάνουν οι μαθητές
μέσο επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών,
μέσο που βοηθάει στην εξοικείωση των μαθητών με τη σύγχρονη, ψηφιακή τεχνολογία απομακρύνοντάς τους από τον κίνδυνο του ψηφιακού αναλφαβητισμού…
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αναφορά σε πιθανούς κινδύνους που είναι πιθανό να προκύψουν από το Διαδίκτυο…
ή
Αναφορά σε προϋποθέσεις που θεωρούνται αναγκαίες για την αξιοποίηση του Διαδικτύου τόσο ευρύτερα όσο και στο πλαίσιο του σχολείου…
ή
Αναφορά στους κινδύνους που ενέχει η καθυστέρηση της εκπαίδευσης ως προς την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας…
Σας ευχαριστώ πολύ
*Η διατύπωση του 2ου ερωτήματος αφήνει στους μαθητές περιθώρια αναφοράς όχι σε μόνο σε μορφές αξιοποίησης του Διαδικτύου στο πλαίσιο του σχολείου (ανάλυση παραπάνω) αλλά και στα μέτρα μέσω των οποίων μπορεί να επιτευχθεί η αξιοποίηση του από την εκπαίδευση.
Στην περίπτωση αυτή οι υποψήφιοι μπορούσαν να κάνουν αναφορά:
-στην ανάγκη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών (με ευθύνη της πολιτείας), ώστε να μπορούν να καθοδηγήσουν σωστά τους μαθητές (ενημέρωση για τα οφέλη και τους κινδύνους, ανάγκη να επεξεργάζονται τις πληροφορίες και όχι να στέκονται παθητικά απέναντι σ’ αυτές κ.τ.λ.)
-στην ανάγκη διαμόρφωσης κατάλληλων προγραμμάτων για κάθε μάθημα αλλά και τάξη (με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας), ώστε να καλύπτονται οι διαφορετικές ανάγκες
-στην ανάγκη να τονωθεί η κρίση αλλά και η αυτογνωσία των μαθητών (με ευθύνη των εκπαιδευτικών και των προγραμμάτων του σχολείου), ώστε να αποφευχθεί ο εθισμός στο Διαδίκτυο αλλά και ο κίνδυνος επαφής των παιδιών με επιβλαβή μηνύματα…
Επιμέλεια:
Σωτήρης Π. Ζάχος
Ζωή Δουβεντζίδου
