ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ
Α1. Α) ΣΕΛ 54
«Στο εξωτερικό εμπόριο… λογαριασμών»
Β) ΣΕΛ 77 « Το Εθνικό …αυτοκρατορία»
Γ) ΣΕΛ 140-141 « Τον Ιούλιο….γεωργικό κλήρο»
Α2. Α. Σ, Β.
Σ, Γ.Σ, Δ.Λ, Ε.Λ
Β1. Α. Τα
αντιβενιζελικά κόμματα ήταν το ραλλικό, το εθνικό και το κόμμα του Γ.Θεοτόκη
Β. ΣΕΛ. 92 « Ως αντιβενιζελικά…θέσεις»
Β2. Α. ΣΕΛ
206-207 « Οι ξένοι ναύαρχοι…Βενιζέλος»
Β. ΣΕΛ 208 « Η πρώτη κυβέρνηση…κρητική τράπεζα»
ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ
Γ1.Α. ΣΧΟΛ.ΒΙΒΛΙΟ ΣΕΛ. 33-34
Ø Στις μικρότερες και πιο
καθυστερημένες οικονομικά χώρες, η απόκτηση σιδηροδρομικού δικτύου
παρουσιάστηκε από πολύ νωρίς ως σημαντική προϋπόθεση για την είσοδο τους στο
χώρο των ανεπτυγμένων κρατών. Οι σχετικές με την κατασκευή σιδηροδρομικού
δικτύου συζητήσεις άρχισαν στη χώρα μας λίγα μόλις χρόνια μετά την ανεξαρτησία
της, ίσως το 1835.
Ø
το
προς κατασκευή δίκτυο θα ήταν αποδοτικό, θα εξασφάλιζε δηλαδή τη μεταφορά
πρώτων υλών, ζωτικών για τη βιομηχανία, και καταναλωτικών αγαθών, που οι
τοπικές αγορές θα ήταν σε θέση να απορροφήσουν
Ø
Οι
ελληνικές κυβερνήσεις (με πρωθυπουργό τον Τρικούπη, κυρίως) έκριναν ότι οι
ελληνικές συγκοινωνιακές υποδομές έπρεπε ταχύτατα να προωθηθούν, ώστε να
συνδεθεί η χώρα με τους διεθνείς άξονες.
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ø Αύξηση της εργασίας και του κέρδους
των αγροτών
Ø Άνοδος του βιοτικού τους επιπέδου
Ø Ανάπτυξη των χειρωνακτικών
επαγγελμάτων και της βιομηχανίας
Ø Περιορισμός εισαγωγών
Γ1. Β.
· Επέκταση σιδηροδρόμων
ΣΧΟΛ.ΒΙΒΛΙΟ ΣΕΛ. 33-34
Ø Μέχρι τη δεκαετία του 1880 η μόνη
σιδηροδρομική γραμμή που είχε κατασκευαστεί στην Ελλάδα ήταν αυτή που συνέδεε
την Αθήνα με τον Πειραιά και είχε μήκος μόλις 9 χιλιομέτρων. Αλλά και αυτή
χρειάστηκε δώδεκα χρόνια και πολλές περιπέτειες για να κατασκευαστεί. Όλες οι
υπόλοιπες περί σιδηροδρόμου διακηρύξεις και τα φιλόδοξα σχέδια παρέμεναν
ανεφάρμοστα, καθώς η υλοποίησή τους συγκινούσε μόνο αμφίβολης αξιοπιστίας
κερδοσκόπους.
Ø Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ελλάδας
ολοκληρώθηκε σε τρεις περίπου δεκαετίες, από το 1880 και μετά. Η μεγάλη ώθηση
δόθηκε στις πρώτες πρωθυπουργίες του Χαρίλαου Τρικούπη (1882-1892), οπότε και
κατασκευάστηκαν 900 χιλιόμετρα σιδηροδρομικής γραμμής. Τα οικονομικά προβλήματα
που αντιμετώπισε το ελληνικό κράτος επιβράδυναν την κατασκευή του έργου στη
δεκαετία του 1890 και το δίκτυο ολοκληρώθηκε μόλις το 1909.
Ø ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΙΝΑΚΑ: Ιδιαίτερη έμφαση
στις χρονολογίες 1869, 1885, 1892 και εξής
· ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΣΧΟΛ.ΒΙΒΛΙΟ ΣΕΛ. 33
Ø Η κατασκευή της σιδηροδρομικής
υποδομής ήταν ιδιαίτερα πολυέξοδη υπόθεση και απαιτούσε κεφάλαια που το μικρό
ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να εξοικονομήσει. Από την άλλη μεριά, η προσέλκυση
ξένων κεφαλαίων, επιχειρήσεων ή πιστωτικών ιδρυμάτων, προϋπέθετε ότι το προς
κατασκευή δίκτυο θα ήταν αποδοτικό, θα εξασφάλιζε δηλαδή τη μεταφορά πρώτων
υλών, ζωτικών για τη βιομηχανία, και καταναλωτικών αγαθών, που οι τοπικές
αγορές θα ήταν σε θέση να απορροφήσουν. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ούτε το ένα,
ούτε το άλλο. Το ενδιαφέρον λοιπόν των ξένων ή των ομογενών επενδυτών παρέμενε
πολύ μικρό.
Γ1. Γ. (Πραγματικά, το σιδηροδρομικό δίκτυο κλήθηκε να εξυπηρετήσει τη
διακίνηση αγροτικών κυρίως προϊόντων και από την αρχή της λειτουργίας του
παρουσίαζε σοβαρή υστέρηση στα έσοδά του σε σχέση με τους αισιόδοξους
υπολογισμούς που οδήγησαν στη δημιουργία του. Το γεγονός αυτό οδήγησε και στη
διακοπή των περαιτέρω επενδύσεων στο χώρο του σιδηροδρόμου.)
Είναι αναμφίβολο ότι
το σιδηροδρομικό δίκτυο πρόσφερε πολλά σε μία χώρα που δεν είχε ποτέ πριν
γνωρίσει αξιόπιστο χερσαίο συγκοινωνιακό δίκτυο. Πρόσφερε επίσης πολλές
υπηρεσίες στον καιρό των πολέμων, αφού επέτρεψε τη γρήγορη επιστράτευση και τον
εφοδιασμό του ελληνικού στρατού. Δεν κατόρθωσε όμως να φέρει την ανάπτυξη και
την εκβιομηχάνιση στις περιοχές όπου έφτασε. Δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει όσες
αναπτυξιακές προσδοκίες στηρίχθηκαν πάνω του. Για να το κάνει αυτό θα έπρεπε να
προκαλέσει την αλλαγή κοινωνικών και οικονομικών δομών. Και, φυσικά, ένα
συγκοινωνιακό δίκτυο δύσκολα μπορεί να πετύχει τόσο ριζοσπαστικές αλλαγές.
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
Ø Ανεπαρκείς επενδύσεις που θα
δημιουργούσαν συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης
Ø Ανυπαρξία βαριάς βιομηχανίας και
πρώτων υλών
Ø Κατασκευή του με τρόπο που να
υπηρετεί μόνο τις θαλάσσιες περιοχές
Ø Ανταγωνισμό με τη ναυτιλία
Δ1.Α. ΣΧΟΛ.ΒΙΒΛΙΟ ΣΕΛ. 156-7
Ø (Η αγροτική αποκατάσταση στο
μεγαλύτερο μέρος της ήταν έργο της ΕΑΠ. Απέβλεπε στη δημιουργία μικρών
γεωργικών ιδιοκτησιών. Η εγκατάσταση των προσφύγων έγινε σε εγκαταλελειμμένα
χωριά, σε νέους συνοικισμούς προσαρτημένους σε χωριά και σε νέους, αμιγώς
προσφυγικούς συνοικισμούς)
Ø Ο παραχωρούμενος κλήρος ποίκιλλε ανάλογα με το
μέγεθος της οικογένειας των προσφύγων, την ποιότητα του εδάφους, το είδος της
καλλιέργειας και τη δυνατότητα άρδευσης. Συνήθως ο κλήρος δεν αποτελούσε ενιαία
έκταση, αλλά τεμάχια αγρών που βρίσκονταν σε διαφορετικές τοποθεσίες. Στην αρχή
η διανομή από τις υπηρεσίες εποικισμού ήταν προσωρινή. Θα γινόταν οριστική μετά
την κτηματογράφηση από την τοπογραφική υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας. Εκτός
από τη γη παραχωρούνταν στέγη, εργαλεία, σπόροι, λιπάσματα και ζώα.
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
Ø Παραλαβή κλήρου χωρίς τοπογράφηση
Ø Κριτήριο αποτελούσε η έκταση και το
μέγεθος της οικογένειας
Ø Ποίκιλλε ανάλογα με την απόσταση τους από τα
αστικά κέντρα
Δ1.Β. ΣΧΟΛ.ΒΙΒΛΙΟ ΣΕΛ. 168
Ø Για ένα διάστημα η άφιξη των
προσφύγων φαινόταν δυσβάστακτο φορτίο για την ελληνική οικονομία. Μεσοπρόθεσμα
όμως αυτή ωφελήθηκε από την εγκατάσταση των προσφύγων. Κατ' αρχήν
αναδιαρθρώθηκαν οι καλλιέργειες και η αγροτική παραγωγή πολλαπλασιάστηκε. Σε
μία δεκαετία (1922-1931) οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξήθηκαν περίπου κατά
50%, η γεωργική παραγωγή διπλασιάστηκε και εξασφαλίστηκε επάρκεια σε σιτηρά.+ κείμενο Β « Το 76%...εδάφους»
Ø Οι πρόσφυγες εφάρμοσαν την αμειψισπορά και την
πολυκαλλιέργεια και στήριξαν το θεσμό της μικρής γεωργικής ιδιοκτησίας. Η
έλλειψη γεωργικών εκτάσεων προς διανομή στους πρόσφυγες υποχρέωσε το κράτος να
αναλάβει την κατασκευή μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων, κυρίως στη Μακεδονία,
και έτσι αυξήθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. +κείμενο Γ
Ø Εισήχθησαν νέες καλλιέργειες ή επεκτάθηκαν οι
παλιές (καπνός, βαμβάκι, σταφίδα). .+κείμενο
Β « Από την άλλη.. .καπνοκαλλιέργεια» Η κτηνοτροφία και η πτηνοτροφία
βελτιώθηκαν ποσοτικά και ποιοτικά. Η δενδροκομία, η σηροτροφία και η αλιεία
αναπτύχθηκαν από πρόσφυγες που ήταν ειδικευμένοι σε αυτές τις ασχολίες στην
πατρίδα τους. +κείμενο Β « Το υπόλοιπο
10%...του μυλωνά κλπ»
Προαιρετική αναφορά στη σελίδα 44 «Η αναδιανομή… μικροϊδιοκτησίας»
Επιμέλεια απαντήσεων:
Θεανώ Χατζή
