Ο κύκλος της δημοκρατίας

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Γίνεται ολοένα πιο φανερό ότι η οικονομική κρίση μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς κίνδυνους για τη δημοκρατία όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη και όπου αλλού εκδηλώνονται αισθήματα αδικίας και ανασφάλειας. Ενώ είχαμε συνηθίσει στην ιδέα ότι κάθε οικονομία κάνει κύκλους μεταξύ ανάπτυξης και ύφεσης, πιστεύαμε ότι η δημοκρατία, όταν έχει εδραιωθεί, είναι δεδομένη, ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Σήμερα, όμως, βλέπουμε ότι και στη δική μας εποχή, ύστερα από δεκαετίες ευημερίας και κοινωνικής γαλήνης, το πολίτευμά μας αντιμετωπίζει μια ιδιότυπη ύφεση: η αδύναμη οικονομία επέτρεψε τη χαλάρωση δεσμών κοινωνικής συνοχής και βγήκαν στην επιφάνεια δυνάμεις που θα υπονομεύσουν τη δημοκρατία ακόμη περισσότερο. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η δημοκρατία μπορεί να αποδυναμωθεί. Το ερώτημα είναι: πώς θα ενδυναμωθεί πάλι;