ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ Α

Α1.    γ

Α2.    α

Α3.    β

Α4.    β

Α5.    δ

ΘΕΜΑ Β

Β1.    1        Β

          2        Α

          3        Α

          4        Β

          5        Β

          6        Α

          7        Α

          8        Β

Β2.    σελ.18 «Οι ιοί έχουν σχετικά απλή δομή …... απαραίτητων για τον πολλαπλασιασμό του »

Β3.    σελ 13-14 «Σε αντίξοες συνθήκες ….. τρόπο επιβίωσης. »

Β4.    σελ. 107 «Εξαιτίας του φαινομένου …. τις εξωτερικές επιφάνειες τους.  »

Β5     σελ.120 « Η βιολογία όπως κάθε άλλη επιστήμη …. προγενέστεροι οργανισμοί. »

ΘΕΜΑ Γ

Γ1.     Διάγραμμα 4

Το διάγραμμα απεικονίζει άμεση παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό και σε μεγάλη συγκέντρωση. Ο οργανισμός επομένως διέθετε λεμφοκύτταρα μνήμης τα οποία ενεργοποιήθηκαν από την είσοδο του αντιγόνου για δεύτερη φορά οπότε ξεκινά αμέσως  η έκκριση αντισωμάτων.

Πρόκειται για δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση.

Γ2.     Διάγραμμα 3

Το διάγραμμα απεικονίζει την είσοδο πολλών αντιγόνων ταυτόχρονα στον οργανισμό τα οποία δεν πολλαπλασιάζονται.

Πρόκειται επομένως για νεκρούς ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς  οι οποίοι περιέχονται στο εμβόλιο ( τεχνητός τρόπος ενεργητικής ανοσίας ) και οι οποίοι δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν.

Γ3.     Διάγραμμα 4

Το διάγραμμα απεικονίζει καθυστερημένη παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό και σε μικρή συγκέντρωση.

Πρόκειται για πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση. Το εμβόλιο όπως θα έκανε ο ίδιος ο μικροοργανισμός εάν ερχόταν με φυσικό τρόπο σε επαφή για πρώτη φορά με τον οργανισμό ενεργοποιεί τον ανοσοβιολογικό μηχανισμό για να παράγει αντισώματα και κύτταρα μνήμης. Η δράση των εμβολίων είναι έμμεση αλλά η διάρκεια τους παροδική. Τα εμβόλια χορηγούνται πάντα προληπτικά και επομένως πρόκειται για την πρώτη επαφή του οργανισμού με το συγκεκριμένο αντιγόνο. Δηλαδή το εμβόλιο ενεργοποιεί την πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση με την μόνη διαφορά ότι το άτομο που εμβολιάζεται δεν εμφανίζει συνήθως τα συμπτώματα της ασθένειας και φυσικά δεν την μεταδίδει.

Γ4.     Διάγραμμα 2

Τα κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα ενεργοποιούνται μόνο στην περίπτωση κατά την οποία το αντιγόνο είναι ένα κύτταρο, δηλαδή καρκινικό κύτταρο, κύτταρο μεταμοσχευμένου ιστού ή κύτταρο μολυσμένο από ιό.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο άνθρωπος μολύνθηκε από βακτήριο άρα δεν πρόκειται να ενεργοποιηθούν κυτταροτοξικά Τ- λεμφοκύτταρα.

Γ5.

Συμπτώματα ασθένειας (λοίμωξη) εμφανίζονται όταν τα αντιγόνα που εισέρχονται στον οργανισμό εγκαθίστανται και πολλαπλασιάζονται. Επομένως προκειμένου να μην εμφανιστούν συμπτώματα στον συγκεκριμένο άτομο θα πρέπει τα αντιγόνα να μην προλάβουν να πολλαπλασιαστούν.

Τρείς πιθανοί λόγοι για τους οποίους ο άνθρωπος δεν εμφανίζει τα συμπτώματα της ασθένειας μπορεί να είναι :

· Να έχει εμβολιαστεί στο παρελθόν για το συγκεκριμένο βακτήριο οπότε διαθέτει λεμφοκύτταρα μνήμης τα οποία θα ενεργοποιηθούν άμεσα και θα ξεκινήσει η έκκριση αντισωμάτων .Θα πραγματοποιηθεί δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση με αποτέλεσμα την άμεση εξουδετέρωση των αντιγόνων. (ενεργητική ανοσία με τεχνητό τρόπο).

· Να έχει έλθει σε επαφή στο παρελθόν με φυσικό τρόπο με το συγκεκριμένο βακτήριο οπότε διαθέτει λεμφοκύτταρα μνήμης . Ενεργοποιείται η δευτερογενής ανοσοβιολογική απόκριση με αποτέλεσμα την άμεση εξουδετέρωση των αντιγόνων . (ενεργητική ανοσία με φυσικό τρόπο).

· Να δεχθεί ποσότητα ορού, ο οποίος περιέχει έτοιμα αντισώματα για το συγκεκριμένο βακτήριο τα οποία και θα το εξουδετερώσουν άμεσα.(παθητική ανοσία με τεχνητό τρόπο)

Εναλλακτικά με δεδομένο ότι πρόκειται για βακτήριο θα μπορούσε να χορηγηθεί στον άνθρωπο ισχυρή δόση αντιβιοτικού το οποίο και θα εξουδετέρωνε τα αντιγόνα.

ΘΕΜΑ Δ

Δ1.

Η τροφική αλυσίδα στο οικοσύστημα είναι

δένδρα → κουνέλια → γεράκια → πρωτόζωα

Συνολικά τα κουνέλια στο οικοσύστημα είναι

25 + 175 = 200

Σελ. 76       Ορισμός τροφικής πυραμίδας

πρωτόζωα 10000
			γεράκια 10
		κουνέλια 200
	δένδρα  1000

Δ2.

Το 1 κουνέλι  ζυγίζει  1 kg

Τα 200 κουνέλια ζυγίζουν Χ kg

X = 200 kg

Άρα η συνολική βιομάζα των κουνελιών είναι 200 kg

.

Σελ. 77       « Η ενέργεια ….. η βιομάζα του »

Με δεδομένο ότι μόνο το 10 % της βιομάζας ενός τροφικού επιπέδου μεταφέρεται στο επόμενο καθώς το 90% χάνεται ισχύει

Βιομάζα τροφικού επιπέδου = 10% ∙ Βιομάζα προηγούμενου τροφικού επιπέδου

Με τη βοήθεια του παραπάνω τύπου και με δεδομένο ότι η συνολική βιομάζα των κουνελιών έχει υπολογιστεί ίση με 200 kg υπολογίζονται οι βιομάζες των υπόλοιπων τροφικών επιπέδων καθώς οι τροφικές σχέσεις μεταξύ τους είναι αποκλειστικές.

Βιομάζα κουνελιών = 10% ∙ Βιομάζα δένδρων

Βιομάζα δέντρων=2000 kg

Βιομάζα γερακιών = 10% ∙ Βιομάζα κουνελιών

Βιομάζα γερακιών=20 kg

Βιομάζα πρωτοζώων = 10% ∙ Βιομάζα γερακιών

Βιομάζα πρωτοζώων=2 kg

			πρωτόζωα 2 kg
		γεράκια 20 kg
	κουνέλια 200 kg
δένδρα  2000 kg

Τα 10 γεράκια  ζυγίζουν 20 kg

Το 1 γεράκι ζυγίζει  Χ kg

Χ =2 kg

Άρα η μέση βιομάζα ενός γερακιού είναι 2 kg.

Δ3.

Η βιομάζα πλέον των παραγωγών δηλαδή των δένδρων είναι 400 kg.

Επομένως οι βιομάζες των υπόλοιπων οργανισμών είναι

Βιομάζα κουνελιών = 10% ∙ Βιομάζα δένδρων

Βιομάζα δέντρων= 40 kg

Βιομάζα γερακιών = 10% ∙ Βιομάζα κουνελιών

Βιομάζα γερακιών=4 kg

Το 1 γεράκι ζυγίζει  2 kg

Συνολικά  Χ γεράκια  ζυγίζουν 4 kg

Χ =2  γεράκια

Άρα ο αριθμός των γερακιών που μπορεί να υποστηρίξει πλέον το οικοσύστημα είναι 2.

Δ4.

Η επιτυχία στον  αγώνα για την επιβίωση δεν είναι  τυχαία. Εξαρτάται από το είδος των χαρακτηριστικών που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του.

Σελ. 126     Ορισμός φυσικής επιλογής « Η διαδικασία ….. φυσική επιλογή »

Σελ. 129     «Η δράση της φυσικής επιλογής είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένη ….. χρονική στιγμή .»

Στον πληθυσμό των κουνελιών υπήρχαν κουνέλια με ανοιχτόχρωμο και κουνέλια με σκουρόχρωμο χρώμα τριχώματος ( ποικιλομορφία ).

Όταν το έδαφος του οικοσυστήματος ήταν σκουρόχρωμο η φυσική επιλογή ευνοούσε τα σκουρόχρωμα κουνέλια γιατί διακρίνονταν δυσκολότερα από τους θηρευτές τους, τα γεράκια, σε σχέση με τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια. Για αυτό το λόγο επικράτησαν στο μικρό δασικό οικοσύστημα, αφού είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης και μεταβίβασης του χαρακτηριστικού τους σε επόμενες γενιές.

Όταν τα κουνέλια μετανάστευσαν  λόγω της πυρκαγιάς στο γειτονικό θαμνώδες οικοσύστημα με ανοιχτόχρωμο έδαφος, η δράση της φυσικής επιλογής αντιστράφηκε.

Το προσαρμοστικό πλεονέκτημα το είχαν πλέον τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια που ήταν περισσότερο δυσδιάκριτα στους θηρευτές τους. Η φυσική επιλογή ευνόησε άρα τα ανοιχτόχρωμα κουνέλια και  έτσι βαθμιαία άρχισαν να επικρατούν αριθμητικά, καθώς επιβίωναν περισσότερο και μεταβίβαζαν με μεγαλύτερη συχνότητα τον ανοιχτό χρωματισμό τους στις επόμενες γενιές (καμπύλη Α). Τα σκουρόχρωμα κουνέλια σταδιακά λιγόστευαν αφού εξαφανίζονταν (καμπύλη Β).

Επιμέλεια:

Ήρα Αναστασοπούλου