ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2023
ΘΕΜΑΤΑ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Ημέρα
καταδίκης της βίας εναντίον των γυναικών
[Σταύρος Τσακυράκης, Δικαιοσύνη: η ουσία της
πολιτικής,
εκδ. Μεταίχμιο, 2019, σ. 202].
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
[Φεμινισμός
και Νεοφεμινισμός]
*εύσημο: διάκριση
**ντετερμινισμός: αιτιοκρατία, (στο κείμενο) το φύλο προκαθορίζει τον κοινωνικό
ρόλο του ατόμου
[Μαρίλια Παπαθανασίου, εφ. Το Βήμα 28-05-2023].
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
(απόσπασμα διηγήματος)
Πριν από τρεις
εβδομάδες με σούταραν από τη δουλειά και τώρα οι σταγόνες έσκαγαν με δύναμη στο
παρμπρίζ σαν αλεξιπτωτιστές που τους πρόδωσε το αλεξίπτωτό τους.
Παρασκευή
απόγευμα, διαδήλωση στα Προπύλαια, η Πανεπιστημίου κλειστή. Μπλοκαρισμένος στο
φανάρι του Attica, κοίταζα τον κόσμο στα πεζοδρόμια και στ’ άλλα
αυτοκίνητα κι αναρωτιόμουν πώς πέρασε κιόλας η βδομάδα και πώς θα περνούσε
εκείνη που ερχόταν, αν θα τα κατάφερνα, από Δευτέρα τουλάχιστον, να φανώ άντρας
και να πω την αλήθεια στην Αντριάνα ‒ μα είναι τώρα όνομα αυτό για γυναίκα; ‒,
να φανώ άντρας, να πάψω να κρύβομαι, να τη βάλω να καθίσει απέναντί μου, να την
κοιτάξω στα μάτια και να της πω το και το. Γιατί πάνε κιόλας τρεις βδομάδες που
με έδιωξαν από τη δουλειά κι ακόμα κρύβομαι, τρεις βδομάδες τώρα φεύγω κάθε
πρωί κανονικά από το σπίτι, αλλά δεν πάω στη δουλειά, αφού δεν έχω πια δουλειά,
μόνο γυροφέρνω με το Micra ώρες ολόκληρες από τη μια άκρη της Αθήνας
στην άλλη κι ακόμα παραπέρα ‒ Λαύριο, Πέραμα, Ραφήνα ‒, και ξέρω βέβαια πως δεν
μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμα αυτό. Τι σόι άντρας είναι αυτός που
κρύβεται από τη γυναίκα του, που της λέει ψέματα, που αρνείται να αντιμετωπίσει
στα ίσα την πραγματικότητα, να πει πως ό,τι έγινε έγινε και να προχωρήσει
παρακάτω ‒ άσε κιόλας που δεν συμφέρει καθόλου αυτή η ιστορία, γιατί ήδη έχω
χαλάσει ένα κάρο λεφτά στις βενζίνες.
Κοίταζα τον
κόσμο γύρω μου και τα κόκκινα φώτα των αυτοκινήτων που αναβόσβηναν μπροστά μου
κι άκουγα τις σφυρίχτρες των τροχονόμων και τις φωνές από τη διαδήλωση στο
βάθος. Οι αληθινοί άντρες, οι άντρες οι σωστοί, δεν αναχαράζουν* τα περασμένα,
δεν κολλάνε στο παρελθόν. Οι αληθινοί άντρες έχουν κοντή μνήμη και ψηλά
ποδάρια, ξεχνούν και τρέχουν, ξεχνούν και τρέχουν μπροστά. Οι αληθινοί άντρες
προχωράνε μπροστά, δεν κάνουν κύκλους. Οι αληθινοί άντρες είναι πραχτικοί,
έχουν τετράγωνο μυαλό και τρίγωνη καρδιά. Οι αληθινοί άντρες σκέφτονται
πρακτικά, αντιδρούν πρακτικά, πονάνε πρακτικά. Οι αληθινοί άντρες πράττουν πρακτικά.
[…]
* αναχαράζουν: σκαλίζουν
Θέμα Α
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά σε μία παράγραφο 60-70
λέξεων τις απόψεις του συγγραφέα του Κειμένου 1 για την κοινωνική θέση της
γυναίκας.
Μονάδες 20
Θέμα Β
Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση με βάση το περιεχόμενο των αντίστοιχων κειμένων (χωρίς αναφορά σε χωρία των κειμένων):
|
Στήλη Α 1. Στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 υποστηρίζεται ότι
2. Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 υποστηρίζεται ότι η αντίληψη για την κατωτερότητα της γυναίκας
|
Στήλη Β α. η υποταγή των γυναικών στους άντρες παρουσιάζεται περιστασιακά στην
ιστορία της ανθρωπότητας.
|
Μονάδες 15
Μονάδες 10
Μονάδες 10
Θέμα Γ
Γ1. Στο Κείμενο 3, να παρουσιάσετε και να ερμηνεύσετε
τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πρωταγωνιστής αξιοποιώντας
τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. Πώς κρίνετε την αντίδρασή του;
(150-200 λέξεις)
Μονάδες 15
Θέμα Δ
Δ1. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,
ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας, εκφωνείτε ομιλία (350-400 λέξεις)
στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου της περιοχής σας.
α) Να αναφέρετε φαινόμενα παραβίασης των δικαιωμάτων της γυναίκας
στη σύγχρονη εποχή στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο﮲
β) εσείς, ως νέα γενιά, μπορείτε να συμβάλλετε έμπρακτα στην
επίτευξη της ισότητας των φύλων;
Όποια κι αν είναι η άποψή σας, να την υποστηρίξετε τεκμηριωμένα αξιοποιώντας
δημιουργικά και τα κείμενα αναφοράς (Κείμενα 1, 2, 3).
Μονάδες 30
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1.
Στην κοινωνική θέση της γυναίκας αναφέρεται ο
συγγραφέας. Η υποτίμησή της αποτέλεσε την πιο διαχρονική και παράλογη στάση,
αφού μέχρι σήμερα, η άρνηση της ισότητας θεωρείται δεδομένη. Η κακομεταχείριση
και εκμετάλλευση των γυναικών δεν συγκρίνεται με άλλων ομάδων και οφείλονται
στην ιδέα ότι είναι κατώτερες και ταυτίζονται με τη διαιώνιση των
ανδροκρατούμενων κοινωνιών. Ακόμη και στις μέρες μας, αν και
παράνομη, η κακοποίηση του γυναικείου φύλου αποτελεί καθημερινό φαινόμενο.
Β1.
1. γ, 2. γ, 3. β, 4. β, 5. α
Β2.
Προφανώς: Δηλώνει
(επι)βεβαίωση, βεβαιότητα, έμφαση. Επιβεβαιώνει, επαληθεύει εμφατικά
το γεγονός ότι άνδρες και γυναίκες διαφέρουν.
Όμως: Δηλώνει
αντίθεση. Αντιπαραθέτει την έμφυλη στην ανθρώπινη ταυτότητα.
Δηλαδή: Δηλώνει
επεξήγηση. Διευκρινίζει / επεξηγεί τι σημαίνει ανθρώπινη ταυτότητα.
Επειδή: Δηλώνει
αιτιολόγηση, Αιτιολογεί γιατί οι γυναίκες υφίστανται βία λόγω του φύλου τους.
Ώστε: Δηλώνει
συμπέρασμα/αποτέλεσμα. Δηλώνει πού οδηγεί ο δημόσιος διάλογος περί ταυτοτήτων.
Β3.
α) -Α’ πληθυντικό
πρόσωπο («αναλογιζόμαστε, οραματιζόμαστε »). Με τη χρήση του ο συγγραφέας
εντάσσει τον εαυτό του στο γενικό σύνολο των ανθρώπων που είναι σημαντικό να
επανεξετάσουν σε βάθος την αδικία που υφίσταται η γυναίκα μέσα στη διάρκεια του
χρόνου. Επιπλέον, τονίζει το αίσθημα συλλογικής ευθύνης απέναντι στις αδικίες
σε βάρος των γυναικών.
-χρήση υποτακτικής έγκλισης («να αναλογιζόμαστε»,
«να συμπονούμε»…). Μέσω αυτής ο συγγραφέας φανερώνει την επιθυμία,
την προσδοκία, την παρότρυνσή του να αναλογιστούμε την ευθύνη όλων μας για τη
θέση των γυναικών στη σύγχρονη εποχή.
Εναλλακτικά θα μπορούσατε να αναφέρετε: α’ ενικό ρηματικό πρόσωπο, αντίθεση, υπερβολή, λέξεις συναισθηματικά
φορτισμένες.
β) Μέρη
αντίθεσης: κλασικός φεμινισμός - νεοφεμινισμός.
Η Μπελίντα Κανόν συγκρίνει την έννοια του
«φεμινισμού» με την έννοια του «νεοφεμινισμού», καθιστώντας διακριτές τις
αντιθέσεις τους. Ειδικότερα, η ίδια ως υποστηρίκτρια του πρώτου κινήματος,
επισημαίνει ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα και τη δυνατότητα να
διαφοροποιηθούν και να αναπτυχθούν, αδιαφορώντας για το φύλο τους, το οποίο δεν
τις καθορίζει ως ανθρώπινα όντα. Από την άλλη, παραθέτει την έννοια του
«νεοφεμινισμού», κατά την οποία το γυναικείο φύλο καθορίζει αντίστοιχα και τον
ρόλο της γυναίκας μέσα στην κοινωνία.
Μέσω της αντίθεσης η συγγραφέας φωτίζει τις
συγκεκριμένες έννοιες και αναδεικνύει τις διαφορές μεταξύ τους.
Γ1.
Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας βρίσκεται σε
κατάσταση σύγχισης και άγχους. Εγκλωβισμένος στα κοινωνικά στερεότυπα που
επιβάλλουν την επίδειξη δύναμης και θάρρους από τους άντρες, όπως φαίνεται από
την επανάληψη της φράσης «να φανώ άντρας», κωλύεται να αποκαλύψει στη σύντροφό
του ότι απολύθηκε από την εργασία του. Κατακλύζεται από συναισθήματα ντροπής
και ενοχής τα οποία τον οδηγούν στη δημιουργία μιας πλασματικής πραγματικότητας
προκειμένου να αναβάλει την αντιμετώπιση του προβλήματός του, στοιχείο το οποίο
αποδίδεται με έντονο βιωματικό τρόπο μέσω της πρωτοπρόσωπης αφήγησης («Γιατί…
αυτό»). Αξιοποιώντας το ασύνδετο σχήμα που κλιμακώνει τη συναισθηματική ένταση
«που κρύβεται… που αρνείται» καθίσταται φανερό ότι έχει χάσει την αυτοεκτίμησή
του, έχει διαμορφώσει αρνητική εικόνα για τον εαυτό του-πάντα αναφορικά με το
φύλο του.
Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο ήρωας
είναι κατανοητή. Ακόμη και σήμερα, κυριαρχούν σεξιστικά στερεότυπα που
περιχαρακώνουν το αντρικό φύλο σε ρόλο που είναι συνυφασμένος με την απουσία
συναισθημάτων, με την πρακτική αντιμετώπιση της ζωής και τη δύναμη. Αυτά τα
στερεοτυπικά σχήματα είναι ανάγκη να εξαλειφθούν άμεσα, διότι εμποδίζουν τη συναισθηματική
ωρίμανση των αντρών και διαταράσσουν την ψυχική ισορροπία τους.
Δ1.
(Αναγκαία η χρήση και β΄ πληθυντικού προσώπου)
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΗ:
Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί συμμαθητές
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Αναφορά σε διαχρονικά και οικουμενικά ζητήματα,
στα οποία εντάσσεται και η καταπάτηση των δικαιωμάτων της γυναίκας… (αναφορά
στα ζητούμενα)
Ή
Αναφορά σε αγώνες για την ισότητα και την
εδραίωση δικαιωμάτων στην εποχή μας και με αντίθεση στη διαιώνιση φαινομένων
καταπάτησης δικαιωμάτων της γυναίκας…
Ή
Αναφορά στις επιτυχίες και τη δεδομένη προσφορά
της γυναίκας στην εποχή μας, σε κάθε χώρο δράσης και με αντίθεση στη διαιώνιση
διακρίσεων…
1ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ παραβίασης δικαιωμάτων της γυναίκας.
Σε τρεις παραγράφους ->
Οικονομικός τομέας: Μικρά ποσοστά γυναικών σε σημαντικές θέσεις της επαγγελματικής ιεραρχίας,
χαμηλότερες αμοιβές σε σύγκριση με άντρες συναδέλφους, μεγαλύτερα τα ποσοστά
ανεργίας των γυναικών, σεξουαλική παρενόχληση από εργοδότες και συναδέλφους…
Κοινωνικός & Πολιτικός τομέας: Σε αρκετές περιπτώσεις η γυναίκα παραμένει αποκλειστικά υπεύθυνη για τη
φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών, μικρά ποσοστά γυναικών σε θέσεις
εξουσίας, αυξημένα περιστατικά έμφυλης βίας και κάθε μορφής παρενόχλησης της
γυναίκας, αυστηρότερη κριτική στις γυναίκες σε θέματα σεξουαλικής συμπεριφοράς
και διασκέδασης…
Πνευματικός τομέας: Υποτίμηση της γυναίκας ως προς τις δυνατότητές της -κυρίως- στις θετικές
επιστήμες, μικρά ποσοστά γυναικών σε σημαντικές-διευθυντικές θέσεις της
εκπαίδευσης και της έρευνας…
Ή
Σε μία παράγραφο->
Παραδείγματα καταπάτησης των δικαιωμάτων της
γυναίκας εντοπίζονται τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο χώρο. Φαινόμενα
ενδοοικογενειακής βίας, βιασμοί, υποτίμηση των ικανοτήτων και της προσφοράς των
γυναικών και, συχνά, η πλήρης και χωρίς βοήθεια ανάληψη της φροντίδας του
νοικοκυριού και των παιδιών αποτελούν καθημερινές πρακτικές. Παράλληλα, τα
υψηλά ποσοστά ανεργίας των γυναικών, η παροχή -όχι σπάνια- χαμηλότερης αμοιβής
σε σύγκριση με τους άντρες, το μικρό ποσοστό γυναικών σε σημαντικές επαγγελματικές,
επιστημονικές αλλά και πολιτικές θέσεις, τα κρούσματα βίας και παρενόχλησής
τους, συνθέτουν μια υπαρκτή καθημερινότητα. Πρόκειται για φαινόμενα που
αποδεικνύουν ότι η γυναίκα, σε αρκετές περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται ως
κατώτερη, αποτελώντας θύμα εκμετάλλευσης, ότι αρκετά από τα κατοχυρωμένα
δικαιώματά της απειλούνται και ότι ως προσωπικότητα δεν έχει αποκτήσει το
απαιτούμενο κύρος και τον σεβασμό που της αναλογούν.
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ:
Αναφορά στη
συχνότητα φαινομένων καταπάτησης δικαιωμάτων του γυναικείου φύλου και ανάγκη
κινητοποίησης με στόχο την εδραίωση της ισότητας, προσπάθεια στην οποία η νέα
γενιά μπορεί να πρωτοστατήσει.
2ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:
Αξιοποίηση
μέσων κοινωνικής δικτύωσης με στόχο την ανάδειξη φαινομένων διακρίσεων και
κακοποιητικών συμπεριφορών για ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.
Συμμετοχή σε
εκδηλώσεις διαμαρτυρίας -πορείες, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις…
Συμμετοχή στην
πολιτική ζωή (άσκηση πίεσης στην εξουσία για λήψη μέτρων) και ΜΚΟ που
αγωνίζονται για τα δικαιώματα των γυναικών και παρέχουν στήριξη σε άτομα που
έχουν υποστεί κακοποίηση…
Σεβασμός στις
γυναίκες και ισότιμη αντιμετώπισή τους σε κάθε χώρο (σχολείο, οικογένεια,
συναναστροφές…) και αναγνώριση των δικαιωμάτων τους…
ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Αναφορά στην
ανάγκη αναθεώρησης της διαπαιδαγώγησης της νέας γενιάς, ώστε να σέβονται τον
συνάνθρωπο και τα δικαιώματά του…
Ή
Αναφορά στα
οφέλη που θα μπορούσε να προσφέρει η βελτίωση της θέσης της γυναίκας (εδραίωση
ισότητας) στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο…
Σας ευχαριστώ
για την προσοχή σας
