ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 2024

Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Πλούταρχος, Περὶ Ἀλεξάνδρου τύχης καὶ ἀρετῆς, 6 329Α-D

Καὶ μὴν ἡ πολὺ θαυμαζομένη πολιτεία τοῦ τὴν Στωικῶν αἵρεσιν καταβαλομένου Ζήνωνος εἰς ἓν τοῦτο συντείνει κεφάλαιον, ἵνα μὴ κατὰ πόλεις μηδὲ δήμους οἰκῶμεν ἰδίοις ἕκαστοι διωρισμένοι δικαίοις, ἀλλὰ πάντας ἀνθρώπους ἡγώμεθα δημότας καὶ πολίτας, εἷς δὲ βίος ᾖ καὶ κόσμος, ὥσπερ ἀγέλης συννόμου νόμῳ κοινῷ συντρεφομένης. Τοῦτο Ζήνων μὲν ἔγραψεν ὥσπερ ὄναρ ἢ εἴδωλον εὐνομίας φιλοσόφου καὶ πολιτείας ἀνατυπωσάμενος, Ἀλέξανδρος δὲ τῷ λόγῳ τὸ ἔργον παρέσχεν. Οὐ γὰρ, ὡς Ἀριστοτέλης συνεβούλευεν αὐτῷ, τοῖς μὲν Ἕλλησιν ἡγεμονικῶς τοῖς δὲ βαρβάροις δεσποτικῶς χρώμενος, καὶ τῶν μὲν ὡς φίλων καὶ οἰκείων ἐπιμελόμενος τοῖς δ’ ὡς ζῴοις ἢ φυτοῖς προσφερόμενος, πολέμων πολλῶν καὶ φυγῶν ἐνέπλησε καὶ στάσεων ὑπούλων τὴν ἡγεμονίαν, ἀλλὰ κοινὸς ἥκειν θεόθεν ἁρμοστὴς καὶ διαλλακτὴς τῶν ὅλων νομίζων, οὓς τῷ λόγῳ μὴ συνῆγε τοῖς ὅπλοις βιαζόμενος καὶ εἰς ταὐτὸ συνενεγκὼν τὰ πανταχόθεν, ὥσπερ ἐν κρατῆρι φιλοτησίῳ μίξας τοὺς βίους καὶ τὰ ἤθη καὶ τοὺς γάμους καὶ τὰς διαίτας, πατρίδα μὲν τὴν οἰκουμένην προσέταξεν ἡγεῖσθαι πάντας, ἀκρόπολιν δὲ καὶ φρουρὰν τὸ στρατόπεδον, συγγενεῖς δὲ τοὺς ἀγαθούς, ἀλλοφύλους δὲ τοὺς πονηρούς·

 

Α1.  Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε καθεμία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη. Να τεκμηριώσετε τις απαντήσεις σας με παραπομπές στο κείμενο.

1. Ο Ζήνων προτείνει οι άνθρωποι να ζουν σε διαφορετικές πολιτείες με διαφορετικούς κανόνες δικαίου.

2. Η ιδεώδης πολιτεία του Ζήνωνα παρομοιάζεται με μία αγέλη ζώων που ζουν σύμφωνα με τον «νόμο».

3. Ο Αλέξανδρος απέφυγε τους πολέμους, επειδή ακολούθησε τις συμβουλές του Αριστοτέλη.

4. Ο Αλέξανδρος χρησιμοποιούσε βία, όταν δεν επαρκούσε ο λόγος.

5. Ο Αλέξανδρος απαιτούσε να θεωρούνται όλοι οι αλλόφυλοι πονηροί.

Μονάδες 10

 

Β1. Με βάση το απόσπασμα «κοινὸς ἥκειν θεόθεν…ἡγεῖσθαι πάντας», να εντοπίσετε δύο χαρακτηριστικά που αποδίδει ο Πλούταρχος στον Αλέξανδρο (μονάδες 2) και να συνδέσετε αυτά τα χαρακτηριστικά με τη νέα αντίληψη για την πατρίδα και την οικουμένη (μονάδες 8).

Μονάδες 10

 

Β2. ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Στο έργο «Τὰ εἰς ἑαυτόν» ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος καταγράφει τους στοχασμούς του με βάση τη στωική φιλοσοφία.

Άσχετα με το αν το Σύμπαν το αποτελούν άτομα ή μία συγκροτημένη Φύση, πρώτο και βασικό σου αξίωμα ας είναι το: «Είμαι μέρος ενός συνόλου που υπακούει σε φυσικούς νόμους». Δεύτερο, ότι «με συνδέει μια συγγένεια με τα ομοειδή μέρη». Έχοντας αυτά κατά νου, εφ’ όσον αποτελώ ένα μέρος, δεν θα δυσανασχετήσω με κάτι που θα απονείμει το όλον, γιατί τίποτα δεν είναι επιζήμιο για το μέρος αν συμφέρει στο όλον. Γιατί το σύμπαν δεν εμπεριέχει τίποτα που να μην είναι προς το συμφέρον του· αυτό είναι μεν κοινό γνώρισμα όλων των φύσεων – μόνο που η φύση του κόσμου έχει ακόμη ένα προνόμιο: καμία εξωτερική αιτία δεν την υποχρεώνει να γεννήσει κάτι βλαβερό για τον εαυτό της. Όσο θα θυμούμαι ότι είμαι μέρος ενός τέτοιου συνόλου, θα μένω ευχαριστημένος, ό,τι και να προκύψει. Και εφ’ όσον με συνδέει ένα είδος συγγένειας με τους συνανθρώπους μου δεν θα πράξω τίποτε το ακοινώνητο, κι ακόμη περισσότερο, θα κατευθύνω κάθε μου παρόρμηση προς το κοινωνικό συμφέρον, συγκρατώντας κάθε αντίθετη παρόρμηση. Αν το κατορθώσεις αυτό, δεν μπορεί παρά να κυλά αρμονικά η ζωή, όπως θα μπορούσες να φανταστείς πως κυλά η ζωή ενός πολίτη που επιδίδεται σε πράξεις ωφέλιμες για τους συμπολίτες του και μένει ευχαριστημένος με όσα του απονέμει η πολιτεία. 

Μάρκος Αυρήλιος, Τὰ εἰς ἑαυτόν, 10,6 (μτφρ. Γ. Αβραμίδης, εκδ. Θύραθεν, Θεσσαλονίκη, σσ. 193-194).

 Να εντοπίσετε δύο ομοιότητες ανάμεσα στην Πολιτεία του Ζήνωνα, όπως περιγράφεται στο απόσπασμα «Καὶ μὴν…τὸ ἔργον παρέσχεν.» και στο παράλληλο κείμενο του Μάρκου Αυρήλιου.

Μονάδες 10

 

Β3. Να συμπληρώσετε το κενό στις παρακάτω προτάσεις με ομόρριζα, απλά ή σύνθετα, των λέξεων με έντονη γραφή:

α) συντείνει: Χαμήλωσε την ……….  του ήχου της τηλεόρασης.

β) αἵρεσιν: Η συμμετοχή στην εκδρομή ήταν ………. .

γ) κρατῆρι: Αν και ηλικιωμένος, είχε γερή ………. .

δ) ἐνέπλησε: Η υπογεννητικότητα οδηγεί σε μείωση του ………..

ε) χρώμενος: Διάβασε τις οδηγίες ………. .

Μονάδες 10

 

Β4. Να γράψετε στο τετράδιό σας δίπλα στον αριθμό της Στήλης Α το γράμμα από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή απάντηση:   

1. Μία από τις μεθόδους του Σωκράτη για την αναζήτηση της αλήθειας ήταν

α. το πείραμα. β. η διάλεξη. γ. η διαλεκτική.

 

2. Η ιδεώδης Πολιτεία του Πλάτωνα κοσμείται από 

α. σοφία, ανδρεία, δικαιοσύνη, σωφροσύνη. β. σοφία, ανδρεία, πραότητα, δικαιοσύνη. γ. μετριοφροσύνη, ανδρεία, δικαιοσύνη, παρρησία.

 

3. Ο Αριστοτέλης είχε ως πατέρα

α. τον Αμύντα τον Γ΄. β. τον Νικόμαχο. γ. τον Διογένη τον Λαέρτιο.

 

4. Ο Ξενοκράτης διηύθυνε

α. την Ακαδημία. β. το Λύκειο. γ. τον Περίπατο.

 

5. Ο Ηράκλειτος υποστήριξε ότι

α. δαίμων είναι ο χαρακτήρας του ανθρώπου. β. η ευδαιμονία σχετίζεται με τα πλούσια κοπάδια. γ. η ευδαιμονία είναι ενέργεια της ψυχής.

Μονάδες 10

 

Γ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, Θ 81.1-2

(εκδ. H.S. Jones και J.E. Powell, Thucydidis Historiae, 

Oxford Classical Texts, Οξφόρδη 1902)

 Μετά το ολιγαρχικό πραξικόπημα του 411 π.Χ. στην Αθήνα και την ανταρσία των δημοκρατικών του αθηναϊκού στόλου που ναυλοχούσε στη Σάμο, ο Θρασύβουλος επιτυγχάνει την επιστροφή του Αλκιβιάδη από την εξορία.

 

Οἱ δὲ προεστῶτες ἐν τῇ Σάμῳ καὶ μάλιστα Θρασύβουλος, αἰεί γε τῆς αὐτῆς γνώμης ἐχόμενος, ἐπειδὴ μετέστησε τὰ πράγματα, ὥστε κατάγειν Ἀλκιβιάδην, [καὶ] τέλος ἀπ’ ἐκκλησίας ἔπεισε τὸ πλῆθος τῶν στρατιωτῶν, καὶ ψηφισαμένων αὐτῶν Ἀλκιβιάδῃ κάθοδον καὶ ἄδειαν πλεύσας ὡς τὸν Τισσαφέρνην κατῆγεν ἐς τὴν Σάμον τὸν Ἀλκιβιάδην, νομίζων μόνην σωτηρίαν εἰ Τισσαφέρνην αὐτοῖς μεταστήσειεν ἀπὸ Πελοποννησίων. γενομένης δὲ ἐκκλησίας τήν τε ἰδίαν ξυμφορὰν τῆς φυγῆς ἐπῃτιάσατο καὶ ἀνωλοφύρατο ὁ Ἀλκιβιάδης, καὶ περὶ τῶν πολιτικῶν πολλὰ εἰπὼν ἐς ἐλπίδας τε αὐτοὺς οὐ σμικρὰς τῶν μελλόντων καθίστη, καὶ ὑπερβάλλων ἐμεγάλυνε τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν παρὰ τῷ Τισσαφέρνει, ἵνα οἵ τε οἴκοι τὴν ὀλιγαρχίαν ἔχοντες φοβοῖντο αὐτὸν καὶ μᾶλλον αἱ ξυνωμοσίαι διαλυθεῖεν καὶ οἱ ἐν τῇ Σάμῳ τιμιώτερόν τε αὐτὸν ἄγοιεν καὶ αὐτοὶ ἐπὶ πλέον θαρσοῖεν, οἵ τε πολέμιοι τῷ Τισσαφέρνει ὡς μάλιστα διαβάλλοιντο καὶ [ἀπὸ] τῶν ὑπαρχουσῶν ἐλπίδων ἐκπίπτοιεν. 

ἄδειαν: αμνηστία

ἀνωλοφύρατο: θρηνολογούσε

ξυνωμοσίαι: ολιγαρχικές οργανώσεις

 

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παρακάτω αποσπάσματος: «Οἱ δὲ προεστῶτες … Πελοποννησίων.». 

Μονάδες 20

 

Γ2. Ο Αλκιβιάδης μεγαλοποιεί την επιρροή που ασκεί στον Τισσαφέρνη. Ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετεί η ενέργειά του αυτή;

Μονάδες 10

 

Γ3.α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

πλῆθος: τη δοτική πληθυντικού 

ἰδίαν: τον ίδιο τύπο στον συγκριτικό βαθμό

πολλὰ: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό

ἑαυτοῦ: την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους στο β΄ πρόσωπο 

ὑπαρχουσῶν: τον ίδιο τύπο στο αρσενικό

ἐλπίδων: τη δοτική του ενικού

(μονάδες 6)

 

Γ3.β.

«[καὶ] τέλος ἀπ’ ἐκκλησίας ἔπεισε τὸ πλῆθος τῶν στρατιωτῶν, καὶ ψηφισαμένων αὐτῶν Ἀλκιβιάδῃ κάθοδον καὶ ἄδειαν πλεύσας ὡς τὸν Τισσαφέρνην κατῆγεν εἰς τὴν Σάμον τὸν Ἀλκιβιάδην»: Nα μεταφέρετε τις υπογραμμισμένες λέξεις στον παρακείμενο στον ίδιο τύπο στον οποίο βρίσκονται.

(μονάδες 4)

Μονάδες 10

 

Γ4.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους όρους που εμφανίζονται στο αδίδακτο με έντονα γράμματα:

τὰ πράγματα, ἄδειαν, ὡς τὸν Τισσαφέρνην, ἐκκλησίας, τῶν μελλόντων, οἴκοι, τῷ Τισσαφέρνει. 

(μονάδες 7)

 

Γ4.β. πλεύσας: να χαρακτηρίσετε συντακτικά τη μετοχή και να την αναλύσετε στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση.

(μονάδες 3)

Μονάδες 10

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 Α1.

Λάθος «ἵνα μή κατά πόλεις…..διωρισμένοι δικαίοις»

Σωστό « ὥσπερ ἀγέλης συννόμου νόμῳ κοινῷ συντρεφομένης»

Λάθος «Οὐ γὰρ, ὡς Ἀριστοτέλης συνεβούλευεν…. ὑπούλων τὴν ἡγεμονίαν»

Σωστό «οὓς τῷ λόγῳ μὴ συνῆγε τοῖς ὅπλοις βιαζόμενος»

Λάθος «προσέταξεν…..πονηρούς·»

 

Β1.         Ο Πλούταρχος αποδίδει στον Αλέξανδρο ως πρώτο χαρακτηριστικό την οικουμενικότητα, την επιβολή μιας οικουμενικής τάξης πραγμάτων (κοινὸς ἁρμοστής) με την προβολή της πεποίθησης πως με την εκστρατεία και τις ενέργειές του εκπλήρωνε μια θεϊκή αποστολή (ἤκειν θεόθεν). Ο Πλούταρχος, δηλαδή, θεωρούσε πως ο Αλέξανδρος οραματιζόταν ένα οικουμενικό κράτος στο οποίο όλοι οι λαοί θα ζούσαν ισότιμα και δεν θα αισθάνονταν κάποιοι ότι ήταν υποταγμένοι σε άλλους, πράγμα που θα γεννούσε εξεγέρσεις και συνωμοσίες από τη μία πλευρά, αλλά και τιμωρητικές συμπεριφορές από την πλευρά του κατακτητή.

Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό του Αλεξάνδρου, όπως διαφαίνεται, είναι η διαλλακτικότητά του, η τάση συμφιλίωσης όλων των λαών (διαλλακτὴς τῶν ὅλων). Ο ίδιος επιδιώκει την επέκταση και τη σταθεροποίηση της κυριαρχίας του με την ειρηνική ένταξη των φυλών και των λαών που συναντούσε κατά την εκστρατεία του, αλλά και τη χρήση της δύναμης των όπλων για όσους δεν έπειθε να ενωθούν μαζί του χωρίς αντίσταση (συνῆγε τοῖς ὅπλοις βιαζόμενος). Μάλιστα, η ενσωμάτωση των κατακτημένων λαών στο κράτος του επιδιωκόταν μέσα από ένα πρόγραμμα πολιτισμικής ομογενοποίησης με την ανάμειξη των ηθών και εθίμων, ώστε όλοι μαζί να συναποτελέσουν ένα αρμονικό σύνολο στο οποίο ο καθένας θα είχε τη θέση του, καθώς και την ενθάρρυνση ή οργάνωση μεικτών γάμων (μίξας τοὺς βίους καὶ τὰ ἤθη καὶ τοὺς γάμους καὶ τὰς διαίτας), οι οποίοι  αποτέλεσαν ένα εποικοδομητικό μέσο για τη συμφιλίωση Ελλήνων και Περσών.

Είναι φανερό πως η αγάπη προς την πατρίδα συνεχίζει να θεωρείται βασικό καθήκον, ωστόσο ήδη οι Κυνικοί επαναπροσδιορίζουν τη σημασία του όρου. Καθώς το άτομο δεν προσδένεται ούτε περιορίζεται στην πόλη και τον τόπο του, ο όρος διευρύνεται, για να συμπεριλάβει ολόκληρο τον κόσμο. Η αντίληψη ότι υπάρχει ουσιαστική και φυσική σύνδεση του καθενός με την ανθρωπότητα, η προτεραιότητα της ανθρώπινης ιδιότητας, είναι η βάση του στωικού κοσμοπολιτισμού.

Ο Αλέξανδρος παρουσιάζεται εδώ σαν να έχει σχεδιάσει και να εφαρμόζει ένα πρόγραμμα πολιτισμικής ομογενοποίησης. Πάντως, ο νέος ελληνιστικός κόσμος που προέκυψε από την εκστρατεία του Αλεξάνδρου ανέδειξε καινούργιες αξίες, που υπονόμευσαν τις αξίες των πόλεων-κρατών· και στο ηθικόπολιτικό επίπεδο, η ηθική του δασκάλου του Αλεξάνδρου, του Αριστοτέλη, αντιστοιχούσε στη μικρή κλίμακα μιας πόλης και όχι στην αναδυόμενη οικουμένη.

 

B2. Τόσο το απόσπασμα της Πολιτείας του Ζήνωνα («Καί μήν …τὸ ἔργον παρέσχεν») του Πλουτάρχου όσο και το παράλληλο κείμενο του Μάρκου Αυρήλιου αναφέρονται στις απόψεις τους περί του ιδανικού κράτους.

Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται οι εξής 2 (δύο) ομοιότητες:

1. Το ιδανικό κράτος, όπως το σχεδίασε ο Ζήνων, δεν αναγνωρίζει τους φραγμούς της εθνικότητας ή του ιστορικού κράτους. Βασική θέση του είναι να θεωρούμε πως όλοι οι άνθρωποι είναι συνδημότες και συμπολίτες, να επικρατεί ένας κοινός τρόπος ζωής (εἷς βίος), δηλαδή με αξίες, ήθη, έθιμα κτλ κοινά για όλους και να υπάρχει μία ενιαία τάξη (εἷς κόσμος), δηλαδή ένας κοινός τρόπος οργάνωσης ως αποτέλεσμα ενός κοινού νόμου εξασφαλίζοντας την ευνομία, την αρμονία και την ομόνοια μεταξύ των ανθρώπων.(σχόλιο Φ.Υ. Πολιτεία)

Η στωική ουτοπία δεν είναι παρά μία έλλογη συμβιωτική κοινότητα όλων των ανθρώπων, μία ιδανική παγκόσμια αυτοκρατορία, καθώς θα περιέκλειε όλα τα μέρη του κόσμου και θα περιελάμβανε όλους τους ανθρώπους, χωρίς να υφίστανται φυλετικές, θρησκευτικές, νομικές, πολιτικές και πολιτισμικές διακρίσεις μεταξύ τους («πάντας ἀνθρώπους ἡγώμεθα δημότας καὶ πολίτας, εἷς δὲ βίος ᾖ καὶ κόσμος»). Ακόμη, δεν θα υπήρχε η διάκριση των πολιτών της πόλης σε ελεύθερους και δούλους, επειδή η κοινωνία της θα ήταν ενιαία. Αυτό που θα ένωνε τους ανθρώπους δεν θα ήταν ο εξαναγκασμός των ανθρώπινων νόμων, αλλά η δική τους εκούσια συναίνεση. Πρέπει, όμως, να διευκρινιστεί ότι αυτή η κοσμική αυτοκρατορία δεν νοείται ως πολιτική δύναμη, αλλά κυρίως ως πνευματική ενότητα γνώσης και βούλησης, η οποία περιοριζόταν εκ των πραγμάτων μόνο στους σοφούς. Σε αυτό συμφωνεί και ο Μάρκος Αυρήλιος καθώς θεωρεί ότι τα άτομα είναι το μέρος μιας κοινότητας που λειτουργεί ομαδικά και συλλογικά («Είμαι μέρος ενός συνόλου», «με συνδέει μια συγγένεια με τα ομοειδή μέρη»).

2. Με τις παρομοιώσεις («ὥσπερ ἀγέλης συννόμου νόμῳ κοινῷ συντρεφομένης», ὥσπερ ὄναρ ἢ εἴδωλον εὐνομίας φιλοσόφου καὶ πολιτείας ἀνατυπωσάμενος») τονίζεται ότι αυτή η οικουμενική Πολιτεία θεμελιώνεται πάνω στον κοινό νόμο. Πιο συγκεκριμένα, με την πρώτη  παρομοίωση, όπου στο πλαίσιο μιας αγέλης τα ζώα δεν ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για την εξασφάλιση της τροφής καθώς τα ζώα διαβιούν σύμφωνα με τον φυσικό νόμο, τονίζεται ότι αυτή η οικουμενική Πολιτεία (των σοφών) θεμελιώνεται πάνω στον κοινό - δηλαδή στον αληθινό και φυσικό - νόμο, και όχι εκείνο των συμβάσεων, όχι στο θετό δίκαιο που είναι διαφορετικό σε κάθε πόλη-κράτος· κατά συνέπεια ο νόμος εξισώνεται με τον ορθό λόγο, ο νόμος μετατρέπεται σε φωνή της συνείδησης, σε ένα εσωτερικό ηθικό νόμο και δεν συνιστά τεχνητή εξωτερική επιβολή. Η ιδέα αυτή βασίστηκε στην πεποίθηση του Ζήνωνα πως ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει σύμφωνα με τον φυσικό νόμο, ο οποίος ισχύει καθολικά για όλα τα είδη της ζωής – αφού η φύση είναι μία και ενιαία –, άρα μπορεί να επικρατήσει μία κοινή νοοτροπία για όλους τους ανθρώπους, ένας κοινός τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς, που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο μίας ενιαίας οργανωμένης πολιτικά κοινότητας. Για τον Ζήνωνα, λοιπόν, η πηγή της ηθικής τάξης στην Πολιτεία των σοφών δεν είναι πλέον το θετό δίκαιο και οι επιμέρους συμβάσεις, αλλά ο νόμος της φύσεως που αποτελεί και τον μοναδικό νόμο που υποχρεώνει σε υπακοή. Και ο Μάρκος Αυρήλιος τονίζει την αξία του φυσικού νόμου («είμαι μέρος ενός συνόλου που υπακούει σε φυσικούς νόμους», «μόνο που η φύση…για τον εαυτό της»). Κλείνοντας την αναφορά του στην Πολιτεία του Ζήνωνα, ο Πλούταρχος με μια δεύτερη παρομοίωση (ὥσπερ ὄναρ ἢ εἴδωλον εὐνομίας) παραλληλίζει το έργο αυτό με την αποτύπωση ενός ονείρου ή μιας εικόνας που δημιούργησε ο φιλόσοφος με τη φαντασία του. Με την παρομοίωση αυτή τονίζει ότι βασικό χαρακτηριστικό της οικουμενικής πόλης που οραματίστηκε ο Ζήνων είναι η εὐνομία. Επομένως, η διασφάλιση της εὐνομίας θα γίνει μέσω του σοφού (+ σχόλιο Φ. Υ. ευνομία). Άλλωστε οι σοφοί μόνον διαθέτουν την ικανότητα να συμπεριφέρονται με ομόνοια και ενότητα. Ο σοφός είναι ο μοναδικός αληθινός πολίτης, φίλος και ουσιαστικά ελεύθερος, ενώ ο κακός είναι ξένος, εχθρός και δούλος. Επομένως, για τον Ζήνωνα όλοι οι σοφοί (άνδρες & γυναίκες) θα ακολουθήσουν τον ίδιο νόμο, αυτόν του κοσμικού Λόγου, θα έχουν τις ίδιες απόψεις για την κοινωνία, θα ονομαστούν πολίτες της ίδιας πολιτείας και κάθε πράξη ενός σοφού θα είναι προς όφελος κάθε σοφού.

Και ο Μάρκος Αυρήλιος συμφωνεί στην αναγκαιότητα του νόμου και της συμμόρφωσης σε αυτόν («δεν θα πράξω τίποτε το ακοινώνητο, κι ακόμη περισσότερο, θα κατευθύνω κάθε μου παρόρμηση προς το κοινωνικό συμφέρον»). Θεωρεί μάλιστα ότι αν συμβεί το παραπάνω η ζωή θα κυλά αρμονικά, καθώς ο καθένας θα ωφελεί τους συμπολίτες του και θα ο ίδιος θα είναι ευχαριστημένος με ότι του προσφέρει η Πολιτεία.

 

Β3.

α. ένταση

β. προαιρετική

γ. κράση

δ. πληθυσμού

ε. χρήσης

 

Β4.

1γ  2α  3β  4α  5α

 

Γ1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Οι αρχηγοί στη Σάμο και κυρίως ο Θρασύβουλος έχοντας βέβαια πάντα την ίδια γνώμη, αφού άλλαξε την πολιτική κατάσταση ώστε να επαναφέρει τον Αλκιβιάδη από την εξορία, τελικά μετά από συνέλευση έπεισε τους περισσότερους στρατιώτες και αφού οι ίδιοι αποφάσισαν για τον Αλκιβιάδη επιστροφή από την εξορία και αμνηστία, και έπλευσε προς τον Τισσαφέρνη, επανέφερε στη Σάμο τον Αλκιβιάδη, επειδή θεωρούσε ως μόνη σωτηρία αν αποσπάσει τον Τισσαφέρνη από τους Πελοποννησίους και τον φέρει προς αυτούς.  (αν μεταστρέψει τον Τισσαφέρνη και τον απομακρύνει από τους Πελοποννησίους.)

 

Γ2. Ο Αλκιβιάδης μεγαλοποιεί την επιρροή που ασκεί στον Τισσαφέρνη με σκοπό:

• να εκφοβίσει την ολιγαρχική κυβέρνηση των Αθηναίων
• να πετύχει ευκολότερη διάλυση των εκεί ολιγαρχικών οργανώσεων
• να εξυψώσει την εκτίμηση του στρατού στη Σάμο στο πρόσωπό του
• να εμπνεύσει μεγαλύτερο θάρρος προς αυτούς
• και να διευρύνει όσο το δυνατό περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στον Τισσαφέρνη και τους Πελοποννησίους και να χάσουν αυτοί τις υπάρχουσες ελπίδες τους.

 

Γ3.α.

τοῖς πλήθεσι(ν)

 ἰδιωτέραν - ἰδιαιτέραν

πλεῖστα 

ὑμᾶς αὐτάς 

ὑπαρχόντων

ἐλπίδι

 

Γ3.β.

πέπεικε

ἐψηφισμένων

πεπλευκώς

καταγήοχε- κατῆχε

 

Γ4.α.

• τὰ πράγματα = αντικείμενο στο ρήμα μετέστησε
• ἄδειαν = αντικείμενο στη μετοχή ψηφισαμένων
• ὡς τὸν Τισσαφέρνην = εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε πρόσωπο στη μετοχή πλεύσας
• ἐκκλησίας = υποκείμενο στη μετοχή γενομένης (γενική απόλυτη)
• τῶν μελλόντων = επιθετική μετοχή σε θέση γενικής αντικειμενικής στον όρο «ἐλπίδας»
• οἴκοι = επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στη μετοχή «οἵ τε ἔχοντες»
• τῷ Τισσαφέρνει = αντικείμενο (δοτική προσωπική αντιχαριστική)  στο ρήμα διαβάλλοιντο

 

Γ4.β.

πλεύσας = επιρρηματική χρονική μετοχή στο ρήμα κατῆγεν, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος Θρασύβουλος και αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση :

ἐπεί /  ἐπειδή Θρασύβουλος ἔπλευσε  ὡς τὸν Τισσαφέρνην.

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:

Άντα Κουτουβάλα

Στέλλα Τσούτσα