«Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης»

«Η Ευρώπη γεννήθηκε εκεί, στους πρόποδες της Ακρόπολης, είκοσι πέντε αιώνες πριν, και ό,τι καλύτερο έχει, ό,τι αποδέχεται και θαυμάζει περισσότερο έχει τις μακρινές ρίζες του σε αυτή τη μικρή γωνιά της γηραιάς ηπείρου, στις ακτές του Αιγαίου, όπου το φως του ήλιου είναι πιο δυνατό και η θάλασσα πιο γαλάζια» λέει ο βαθύτατα κοινωνικός και πολιτικός συγγραφέας που έχει αναδείξει τις μεγάλες πολιτικές αντιθέσεις της κοινωνίας και της εποχής του. «Η Ελλάδα, λέει, δεν μπορεί να πάψει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης, χωρίς η τελευταία να μετατραπεί σε μια γκροτέσκα καρικατούρα του εαυτού της, καταδικασμένη στην πιο παταγώδη αποτυχία. Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης».

Ο Έλληνας Αινστάιν από τις Αχαρνές

Με ένα χρυσό μετάλλιο μαθηματικών στο στήθος και την υποτροφία από κορυφαίο αμερικανικό πανεπιστήμιο στην τσέπη, ο Αλέξανδρος Μουσάτοβ έχει κάθε λόγο να κάνει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Ο 17χρονος μαθητής από το 4ο Λύκειο Αχαρνών πρώτευσε στην 29η Βαλκανική Μαθηματική Ολυμπιάδα της Τουρκίας και πλέον προετοιμάζεται για την παγκόσμια διοργάνωση, που θα γίνει τον Ιούλιο στην Αργεντινή. Εναν μήνα αργότερα, θα πάρει το αεροπλάνο με προορισμό το Κονέκτικατ των ΗΠΑ, όπου τον περιμένει το τμήμα Φυσικής του φημισμένου Πανεπιστημίου Γέιλ.

Σαρώνουν στις μαθηματικές ολυμπιάδες οι Έλληνες

Δείτε το video

Από τη Βέροια

Nίκος Μπακουνάκης
 Στον σκοτεινό ή ημιφωτισμένο κόσμο των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών υπήρχε πάντα, τα τελευταία χρόνια, μια φωτεινή εξαίρεση: η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Ψηφιακές εμπειρίες, δυναμικό παιδικό τμήμα, ειδικά και προσωποποιημένα μενού βιβλίων για τους αναγνώστες, εργαστήριο καινοτομίας και δημιουργικότητας, δανειστικές υπηρεσίες, σύνδεση με ευρωπαϊκά προγράμματα, διεθνείς συνέργειες, εξωστρέφεια, μα κυρίως στενές και δυναμικές σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Ισως είναι η μοναδική βιβλιοθήκη που έχει ως μέλη της όλους τους κατοίκους της πόλης - γιατί ο κάθε κάτοικος μπορεί να βρει κάτι σε αυτήν - ενώ εξυπηρετεί τον ευρύτερο πληθυσμό του Νομού Ημαθίας, γύρω στους 70.000 ανθρώπους.

Νίκος Δήμου: Σκεφτόμαστε με το θυμικό

Το κυρίαρχο αίσθημα είναι η αβεβαιότητα. Οι Έλληνες δεν αισθάνονται πλέον σιγουριά, κι αυτό οφείλεται εν μέρει στην ιστορία τους. Έχουν υποφέρει πολύ. Αλλά η αβεβαιότητα οδηγεί και στην επιθετικότητα. Σ’ εμάς τους Έλληνες αρέσουν οι θεωρίες συνωμοσίας: Εξηγούν και στηρίζουν κατά κάποιον τρόπο την ανασφάλειά μας. Για το λόγο αυτό δεν σκεφτόμαστε μόνο με το μυαλό και με τη λογική, αλλά και με το θυμικό. Θα πρέπει πάντοτε να έχετε κατά νου ότι οι Έλληνες από την αρχαιότητα χαρακτηρίζονταν «παιδιά» από τους αιγύπτιους σοφούς. Αλλά αυτή η ανωριμότητα ενέχει και ένα είδος ομορφιάς.

Ρομάν Γαβράς: Καμία εκκλησία για τους αγριεμένους

Γιάννης Ζουμπουλάκης
  «Στην Γαλλία με μίσησαν περισσότερο από παιδόφιλο!» μου είχε πει ο σκηνοθέτης Ρομάν Γαβράς όταν πέρσι το καλοκαίρι είχαμε μιλήσει για πρώτη φορά με αφορμή την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, «Θα έρθει η μέρα και για μας». Το μίσος όμως στο οποίο αναφερόταν ο γιος του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά και της Μισέλ Γαβράς, δεν το είχε προκαλέσει η (ούτως ή άλλως προκλητική) ταινία του αλλά τα ακόμη πιο προκλητικά βίντεο κλιπ και οι βίαιες μικρού μήκους ταινίες του που είχαν προηγηθεί.

Η Γιούλια, το δόγμα και η υποκρισία...

Ζήσης Ι. Καραβάς

 Δεν φτάνει που η Ουκρανία έμπλεξε σε μια οικονομική περιπέτεια αναλαμβάνοντας (μαζί με την Πολωνία) το Euro 2012, στο «παρά πέντε» της πρεμιέρας (8 Ιουνίου) η UEFA απείλησε για αφαίρεση ή χρονική μετάθεση της διοργάνωσης. Με αφορμή βομβιστική έκρηξη στην πόλη Ντνιεπροπετρόφσκ, αλλά κυρίως τις διαμαρτυρίες της φυλακισμένης πρώην πρωθυπουργού της Ουκρανίας Γιούλια Τιμοσένκο για τις συνθήκες κράτησής της, ο υπηρεσιακός διευθυντής της UEFA για το Euro Μάρτιν Κάλεν δήλωσε: «Παρακολουθούμε τις εξελίξεις καθημερινά. Αν επιδεινωθεί η κατάσταση το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα δεν θα διεξαχθεί. Η UEFA δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να πάει πίσω κατά έναν χρόνο»!.. Λεονταρισμοί, προφανώς, αλλά κάπου αποσκοπούν...

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: «Δεν θα έβαζα ποτέ δικό μου κείμενο στις εξετάσεις»

«Αν επέλεγα εγώ θέματα για τις εξετάσεις δεν θα έβαζα ποτέ κείμενο της Αρβελέρ»... Αυτό λέει στο «Βήμα» η ίδια η ακαδημαϊκός κυρία Ελένη Αρβελέρ σχολιάζοντας την επιλογή κειμένου της για την αρχαία τέχνη στα ερωτήματα τα Έκθεσης, την πρώτη ημέρα των πανελλαδικών εξετάσεων. «Γράφω δύσκολα, δεν είναι για παιδιά τα κείμενα μου» λέει η κυρία Αρβελέρ. «Στην Γαλλία, όπου ως πρύτανης δίνω εγώ τα θέματα στα σχολεία, ποτέ δεν έδωσα τέτοια θέματα. Ουδέποτε θα έδινα εγώ τέτοιο κείμενο. Τι δίνετε εδώ στα παιδιά; Τι πράγματα είναι αυτά;» αναρωτιέται. Και συνεχίζει χαριτολογώντας: «Εγώ όταν μιλώ οι μεταφραστές τρέμουν. Σε δυο ανθρώπους τρέμουν. Σε εμένα και τον Βενιζέλο…».

ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 2012

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ

ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β΄)

ΔΕΥΤΕΡΑ 21 ΜΑΪΟΥ 2012

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)  

ΚΕΙΜΕΝΟ

Πανανθρώπινο μήνυμα τέχνης

Κάθε πολιτισμός έχει τα όρια και το στίγμα του στον ιστορικό χώρο και χρόνο. Μέσα ωστόσο στην ιστορία του κόσμου, το αρχαιοελληνικό αισθητικό επίτευγμα σημαδεύει την καταγωγή μιας τέχνης με πανανθρώπινο μήνυμα και με διαστάσεις παγκόσμιες, θα έλεγα σχεδόν εξωχρονικές. Πρώτη έκφραση της αποστασιοποίησης του ανθρώπου από την αναγκαιότητα της φύσης, χάρη στη μεταμόρφωση της ύλης σε πνεύμα, το ελληνικό πλαστικό κατόρθωμα δηλώνει την επίμονη και έλλογη προσπάθεια του καλλιτέχνη να δαμάσει το πάθος και τη μοίρα με τα έργα του νου και της καρδιάς, αυτά που φέρνουν τον άνθρωπο όλο και πιο κοντά στο Θεό, αυτά που τον οδηγούν δίπλα στο συνάνθρωπο.

Αποκρυστάλλωμα μιας ορθής και όρθιας σκέψης, το αρχαίο άγαλμα (μεμονωμένο ή ως αναπόσπαστο μέρος αρχιτεκτονικού συμπλέγματος) καθαγιάζει και αγλαΐζει1 τους χώρους της πόλης. Σήμα ανάτασης ψυχικής και ορόσημο πανάρχαιας μνήμης, θυμίζει στους πολίτες την αμέριστη ευθύνη τους για τη συνοχή της κοινωνικής ομάδας και ορθώνεται εγγυητής της ιστορικής αλληλεγγύης του συνόλου. Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας, έτσι όπως την ονειρευόταν η νεογέννητη δημοκρατία και έτσι όπως την ορίζει η πλατιά ειρηνευτική κίνηση του θεϊκού βραχίονα στο αέτωμα του ολυμπιακού ναού. Κίνηση που αναδεικνύει τον Απόλλωνα ρυθμιστή στη διαμάχη του ανθρώπου με το ζώο, με το μυθικό Κένταυρο, στην Ολυμπία, και οργανωτή της ζωής μέσα στο φως του λόγου. Το πέρασμα από το μύθο στο λόγο έγινε, χάρη στην τέχνη, άγαλμα, θέαμα και θεωρία. […]

Το πέρασμα από το ζώο, την άγρια φύση και τους αγρούς, στο δομημένο άστυ και στην οργανωμένη πόλη, ας πούμε τη θεϊκή μετάβαση από την κυνηγέτιδα Άρτεμι στην πολιάδα Αθηνά, δηλώνει με κάθε της μορφή και σε κάθε της βήμα η αρχαία ελληνική τέχνη, πρώτη αυτή εγρήγορση του ανθρώπου στον κόσμο του ελεύθερου πνεύματος. Αυτό ίσως είναι το συνοπτικό μέγιστο μάθημα του αρχαιοελληνικού βιώματος, των ανθρώπων που πρώτοι σμίλευσαν στο ξύλο, στην πέτρα και στο μάρμαρο, τη μορφή της εσωτερικής ενατένισης, συνδυασμένη με την ιδεατή πληρότητα της φυσικής ομορφιάς. Μαρτυρεί για τα λεγόμενά μου το αινιγματώδες χαμόγελο του αρχαϊκού κούρου και η ανείπωτη έκπληξη στο βλέμμα της κόρης μέσα στην πολύπτυχη φορεσιά της.

Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση και για αυτογνωσία, ιδού το πρώτο ερωτηματικό, το για πάντα αναπάντητο, ιδού η αυγή του μυστηρίου που οδήγησε τον άνθρωπο να γίνει πλάστης αθάνατου έργου, δημιουργός δηλαδή θεών. Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο. Το συντροφικό συναπάντημα του ανθρώπου με τους θεούς διδάσκει η αρχαία αισθητική, στην προσπάθειά της να αιχμαλωτίσει την τέλεια μορφή την πάντα μετέωρη και πάντα τεταμένη προς μια ιδεατή πληρότητα, προς ένα αέναο γίγνεσθαι. Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή: είναι η τέχνη πυξίδα και σταθερός προσανατολισμός, αυτή που δεν γνώρισε αμηχανίες και αγνοεί τα αδιέξοδα, γι’ αυτό και εμπνέει κάθε αναγέννηση, γι’ αυτό και μένει η βάση κάθε πνευματικής παλιννόστησης προς το ουσιώδες, δηλαδή τη δημιουργία ελευθερίας.

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ

Πολιτισμός και Ελληνισμός

Προσεγγίσεις, Αθήνα 2007

(Διασκευή) 

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).

Μονάδες 25

Β1. Η αρχαία τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο της φράσης σε μία παράγραφο (70-90 λέξεις).

Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε τους δύο τρόπους πειθούς που χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην τελευταία παράγραφο και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με μία αναφορά για κάθε τρόπο (μονάδες 6).

β) Να εντοπίσετε στο κείμενο τέσσερις λέξεις ή φράσεις με μεταφορική σημασία (μονάδες 4).

Μονάδες 10

Β3. α) επίτευγμα, δαμάσει, μετάβαση, πληρότητα, ουσιώδες: Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).

β) έλλογη, κοντά, συνοπτικό, φυσικής, αιχμαλωτίσει: Να γράψετε από ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5).

Μονάδες 10

Β4. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στις παρακάτω φράσεις και να τις μετατρέψετε στο αντίθετο είδος:

Διαγράφει ο τεχνίτης τα πλαίσια μιας πάντα ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας (μονάδες 2).

Δάμασε η ελληνική τέχνη το ζώο πριν ανακαλύψει τον τέλειο άνθρωπο (μονάδες 3).

Μονάδες 5

Γ1. Σε ημερίδα του δήμου σου με θέμα «Τέχνη και Ζωή» συμμετέχεις ως εκπρόσωπος του σχολείου σου με εισήγηση 500-600 λέξεων. Στην εισήγηση αυτή αναφέρεσαι στην προσφορά της Τέχνης στους νέους σήμερα, καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορεί το σχολείο να συμβάλλει στην ουσιαστική επαφή τους με αυτήν.

Μονάδες 40

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Θεματικό Κέντρο: Η παναθρώπινη προσφορά της αρχαίας ελληνικής τέχνης
1η παράγραφος: Η αρχαία ελληνική τέχνη προσφέρει ένα πανανθρώπινο μήνυμα ενώ οι διαστάσεις της είναι παγκόσμιες με έργα σκέψης και συναισθήματος που οδηγούν τον άνθρωπο προς το Θεό και το συνάνθρωπο
2η παράγραφος: Η αρχαία ελληνική τέχνη αποτελεί σημαντικό στοιχείο της πόλης λειτουργώντας  ως υπενθύμιση της ευθύνης του πολίτη ως προς τη συνοχή της ομάδας ενώ παράλληλα εγγυάται την ιστορική αλληλεγγύη

3η παράγραφος: Η αρχαία ελληνική τέχνη εκφράζει τη μετάβαση από πρωτόγονες καταστάσεις στον κόσμο του πνεύματος
4η παράγραφος: Η αρχαία ελληνική τέχνη είναι πρωτοποριακή και επίκαιρη ακόμα και σήμερα, αφού αυτή πρώτη έδειξε και συνεχίζει να δείχνει το δρόμο προς την ολοκλήρωση που πρέπει να ακολουθεί ο άνθρωπος

Β1.
Η αρχαία ελληνική τέχνη θα μένει πάντα πρωτοποριακά επίκαιρη και ζωντανή, αφού τα μηνύματά της είναι πανανθρώπινα και διαχρονικά:

-δείχνει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει ο άνθρωπος προς την ολοκλήρωση

-εμπνέει δημοκρατικές αξίες

-δίνει απαντήσεις σε βασικά ζητήματα ύπαρξης

-αποτελεί σημείο αναφοράς ως προς τη συνοχή του συνόλου….

Β2.

α)

-Επίκληση στο συναίσθημα: περιγραφή και συγκινησιακή γλώσσα

«Ιδού η απαρχή της προσπάθειας για γνώση… αέναο γίγνεσθαι»

-Επίκληση στη Λογική: επιχείρημα

«Να γιατί η αρχαία τέχνη θα μένει … ελευθερίας»

β)

«πολιτισμός έχει… το στίγμα»

«όρθιας σκέψης»

«φως του λόγου»

«είναι η τέχνη πυξίδα»

Β3.
α) Συνώνυμα

επίτευγμα: κατόρθωμα, κατάκτηση

δαμάσει: ελέγξει, τιθασεύσει

μετάβαση: μετακίνηση, πέρασμα

πληρότητα: αρτιότητα, ολοκλήρωση

ουσιώδες: σημαντικό, βασικό

β) Αντώνυμα

έλλογη: παράλογη, άλογη

κοντά: μακριά

συνοπτικό: αναλυτικό, διεξοδικό, λεπτομερειακό

φυσικής: τεχνητής, ψεύτικης

αιχμαλωτίσει: (απ)ελευθερώσει

Β4.
α) Ενεργητική σύνταξη => Παθητική: Τα πλαίσια μιας ευνομούμενης και ισορροπημένης πολιτείας διαγράφονται από τον τεχνίτη

β) Ενεργητική σύνταξη => Παθητική: Από την ελληνική τέχνη δαμάστηκε το ζώο πριν ανακαλυφθεί ο τέλειος άνθρωπος

Γ.

Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί Συμμαθητές

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:

Αναφορά στο πλήθος των επιτευγμάτων του ανθρώπινου πολιτισμού, ανάμεσα στα οποία η Τέχνη κατέχει περίοπτη θέση…

ή

Αναφορά στη σημαντική προσφορά της κλασικής αρχαιότητας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Η τέχνη ένα από τα σημαντικότερα δείγματα με διαχρονική αξία και παγκόσμια απήχηση…

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ

Α  ΕΝΟΤΗΤΑ
Η Τέχνη προσφέρει:
- προβληματισμό και άρα τόνωση των πνευματικών γνωρισμάτων του νέου…

- ουσιαστική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου / φυγή από την καθημερινότητα / απαλλαγή από αρνητικά συναισθήματα / εκτόνωση / ηρεμία / ανανέωση …

- επαφή με την παράδοση και τόνωση της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης, γεγονός που συμβάλλει στην άμυνα στον κίνδυνο της πολιτιστικής αφομοίωσης και στη διαφύλαξη της εθνικής συνοχής…

- επαφή με γνωρίσματα, αξίες, νοοτροπίες, επιτεύγματα άλλων λαών και πολιτισμών, γεγονός που συμβάλλει στη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων αλλά και στην άντληση θετικών στοιχείων…

Β  ΕΝΟΤΗΤΑ

Το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στην ουσιαστική επαφή των μαθητών με την Τέχνη μέσω:
- της ένταξης καλλιτεχνικών μαθημάτων στα προγράμματα και διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και εργασιών με συμμετοχή των μαθητών, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν την αξία της τέχνης και να μπορούν να την ερμηνεύσουν

- επισκέψεων σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (συναυλίες, θέατρο, εκθέσεις βιβλίων…), ώστε οι μαθητές να εντάξουν την τέχνη στον ελεύθερο χρόνο τους

- τόνωση της αυτογνωσίας και της κρίσης των μαθητών, ώστε τα παιδιά να κατανοήσουν τις πνευματικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, τα οποία μπορεί να καλύψει η επαφή με την Τέχνη αλλά και να μπορούν να αποκωδικοποιούν τα μηνύματά της

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αναφορά στην έλλειψη ουσιαστικής προσπάθειας του σχολείου ως προς την επαφή των μαθητών με την Τέχνη, γεγονός που οδηγεί στον παραγκωνισμό της…

ή

Αναφορά στην ανάγκη συνεργασίας της εκπαίδευσης με άλλους κοινωνικούς και πνευματικούς φορείς, ώστε οι προσπάθειες επαφής των νέων με την Τέχνη να είναι ουσιαστικές και παράλληλα να αποφευχθούν αποσπασματικές ενέργειες οι οποίες συνήθως οδηγούνται στο κενό…

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας

Επιμέλεια:

Σωτήρης Π. Ζάχος

Ζωή Δουβεντζίδου

Ο φοιτητικός... ευρω-τουρισμός έγινε 25 ετών

«Διαβατήριο» για δωρεάν σπουδές στο εξωτερικό σε περισσότερους από 2,5 εκατομμύρια φοιτητές από όλη την Ευρώπη - μεταξύ αυτών και δεκάδες χιλιάδες Έλληνες - έχει προσφέρει τα τελευταία 25 χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών «Εράσμους» βρέθηκε στο επίκεντρο του συνεδρίου για την κινητικότητα των φοιτητών που διοργάνωσε η Κομισιόν στην Κοπεγχάγη. Εκεί, η Επίτροπος της ΕΕ για την Εκπαίδευση Ανδρούλλα Βασιλείου παρουσίασε τα μεγαλεπήβολα σχέδια της Κομισιόν για την ριζική αναδιάρθρωση και ενίσχυση του προγράμματος στο εγγύς μέλλον, με προτεινόμενη χρηματοδότηση 19 δισ. ευρώ. Το «Εράσμους» είναι το πιο γνωστό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το πιο επιτυχημένο σχέδιο ανταλλαγής σπουδαστών στον κόσμο. «Ο αντίκτυπος του προγράμματος στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι τεράστιος», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

Nα αναγεννηθεί η σχέση δασκάλου-μαθητή….

Χρήστος Β. Μασσαλάς Η δίψα για γνώση και η λαχτάρα για κατανόηση αποτελούν μια μοναδική μάχη και ένα εξαιρετικό ιδεώδες στη ζωή του ανθρώπου, αποτελούν μια αυξανόμενη δύναμη που πηγάζει από την ίδια τη ζωή. Κάτω από αυτό το πρίσμα, ο ρόλος του δασκάλου για το σκοπό αυτό ήταν και παραμένει κυρίαρχος. Κατά συνέπεια, μια κοινωνία που δεν τιμά τους δασκάλους της είναι ελαττωματική και ο δάσκαλος που δεν αντιλαμβάνεται το ρόλο του στη διαμόρφωση της εθνικής κουλτούρας παύει να είναι λειτουργός…

Η «κόλλα» που οργάνωσε τις κοινωνίες

Ara Vorenzayan

Η θρησκεία στην αρχή δεν είχε σχέση με την ηθική, αλλά με τη συνεργασία. Το «άγρυπνο μάτι» του Θεού ώθησε τους ανθρώπους να δείξουν τον καλύτερο εαυτό τους

 Στην κορυφή ενός λόφου στη σημερινή Νοτιοανατολική Τουρκία βρίσκεται το αρχαιότερο ιερό λατρείας στον κόσμο. Με τους τεράστιους λίθινους στύλους του σε σχήμα Τ, σκαλισμένους με εικόνες ζώων, το Γκεμπεκλί Τεπέ αμφισβητεί μακροχρόνιες θεωρίες για τις ρίζες του πολιτισμού. Ενώ οι αρχαιολόγοι ανασκάπτουν στοιχεία και συζητούν το νόημά τους, η σημασία του χώρου δεν διαφεύγει από κανέναν. Καμία ένδειξη γεωργίας δεν έχει βρεθεί στον χώρο, κάτι το οποίο μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το ιερό χρονολογείται στα περίπου 11.500 χρόνια και άρα είναι τόσο παλιό ώστε θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες. Παρ’ όλα αυτά η μνημειώδης αρχιτεκτονική του απαιτεί τη συμμετοχή εκατοντάδων, ενδεχομένως και χιλιάδων ατόμων. Επομένως μπορεί να κρύβει ενδείξεις σχετικές με δύο από τα μεγαλύτερα αινίγματα του ανθρώπινου πολιτισμού: πώς οι ανθρώπινες κοινωνίες πέρασαν από τις μικρές, μετακινούμενες ομάδες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών στις μεγάλες, εγκατεστημένες σε ένα μέρος, κοινωνίες; Και πώς οι οργανωμένες θρησκείες εξαπλώθηκαν για να εποικίσουν τα περισσότερα πνεύματα στον κόσμο;

Τι πρέπει να κάνει η νεολαία;

Του Σταθη Ν. Καλυβα*

Αντιμετωπίζοντας ένα παρόν καλπάζουσας ανεργίας και ένα μέλλον περιορισμένων προοπτικών ικανοποιητικής απασχόλησης, πολλοί νέοι άνθρωποι με ρωτούν: τι να κάνουμε; Ο, τι ακριβώς θα έπρεπε να κάνει και η χώρα εδώ και καιρό, τους απαντώ: κινηθείτε με έντονη εξωστρέφεια και αναπτύξτε στο έπακρο τις δεξιότητες και τα συγκριτικά σας πλεονεκτήματα.

Με τον καιρό διαπίστωσα πως όσοι με ρωτούν ανήκουν σε τρεις κυρίως κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει τους νεότερους, όσους σπουδάζουν ακόμα. Αποκτήστε, τους λέω, περισσότερες και καλύτερες δεξιότητες. Δεν αναφέρομαι σε «δεξιότητες» αντί για «ειδικότητες» τυχαία: οι δεύτερες μεταλλάσσονται ραγδαία, ενώ οι πρώτες καθιστούν δυνατή τη μελλοντική μετακίνηση ανάμεσα σε διαφορετικές ειδικότητες. Οι δεξιότητες είναι αυτές που μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε. Επιμένω στην άριστη γνώση των αγγλικών (η άγνοιά τους ισοδυναμεί πλέον με αναλφαβητισμό), στη συνθετική και αναλυτική ικανότητα και στον χειρισμό του γραπτού λόγου. Προσθέτω και τη γνώση των μαθηματικών και της στατιστικής.

Το πολιτικό χάσμα των γενεών

Του Νικου Mαραντζιδη*

Οποιος παρατηρεί με προσοχή τις έρευνες κοινής γνώμης, διαπιστώνει να διευρύνεται το χάσμα ανάμεσα στην πολιτική συμπεριφορά δύο ηλικιακών κατηγοριών: των νέων μέχρι 30-35 ετών από τη μια και των μεσήλικων και της τρίτης ηλικίας από την άλλη.

Οι μεγαλύτερες ηλικίες, παρά την αναμφισβήτητη δυσφορία τους για την κατάσταση, δείχνουν περισσότερο προσδεμένες στην παραδοσιακή πολιτική τους ταυτότητα και νοοτροπία. Είτε από ανασφάλεια, είτε από συνήθεια είτε τέλος από ορθολογικό υπολογισμό το στρώμα αυτό του πληθυσμού θεωρεί πως η χώρα πρέπει να συνεχίσει να κυβερνάται από κόμματα με κεντρομόλα κατεύθυνση. Πρόκειται για τα «κόμματα του Μνημονίου», που πιθανόν μάλιστα, να συγκροτήσουν εκ νέου κυβέρνηση συνεργασίας μετά τις εκλογές.

Χώρος εργασίας όλη η Ευρώπη

Toυ Aγγελου Σταγκου

Η πρόσκληση της υπουργού Εργασίας της Γερμανίας, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προς τους νέους της Ευρώπης και ιδιαίτερα των χωρών του Νότου να αναζητήσουν εργασία στη χώρα της, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Στη σημερινή Ελλάδα, βέβαια, που διακρίνεται για την προσκόλληση των παιδιών στους γονείς μέχρις ότου γίνουν... μεσόκοποι, η ενθάρρυνση για αντίστοιχη ανταπόκριση θα προκαλούσε πολλές αρνητικές αντιδράσεις. Ωστόσο, η ζωή έχει αποδείξει περίτρανα ότι η περίφημη «ελληνική πραγματικότητα» ανατρέπεται πλέον, γιατί δεν μπορεί να... συντηρηθεί.

Πέρα από τη λογική

Tου Νικου Κωνστανταρα

Το 1949, ενώ στην Ελλάδα τελείωνε ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε τη γερμανική κατοχή, στην Καλιφόρνια ένας Αγγλοϊρλανδός έδινε μια σειρά διαλέξεων με κεντρικό θέμα «Οι Ελληνες και το παράλογο». Ο Ε.Ρ. Ντοντς, καθηγητής Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναφερόταν στους αρχαίους Ελληνες, και πέτυχε να ανατρέψει την καθιερωμένη εικόνα των Αθηναίων του Χρυσού Αιώνα ως πιστών θεραπόντων της λογικής. Οι διαλέξεις έγιναν βιβλίο, το οποίο μεταφράστηκε και στα ελληνικά.

Με πλήθος αναφορών και στοιχείων από τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την ιστορία, την κοινωνιολογία και την ανθρωπολογία, ο Ντοντς εξέτασε τα χρόνια από την ομηρική εποχή έως την άνοδο του χριστιανισμού και αποκάλυψε την (λησμονημένη) επιρροή του πρωτόγονου και του παραλόγου στη σκέψη, στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά των αρχαίων Ελλήνων. Είδε τον Διαφωτισμό να χτίζεται πάνω στα κληρονομημένα στρώματα του πρωτόγονου και του παράλογου που φωλιάζουν βαθιά μέσα στον λαό και που είναι πάντα έτοιμα να απειλήσουν την πρόοδο.

Το τέλος της μεσαίας τάξης και οι δουλειές του μέλλοντος

Ο Nir Jaimovich, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Duke, και ο Henry E. Siu, οικονομολόγος του Πανεπιστημίου British Columbia, ξεκίνησαν την έρευνά τους παίρνοντας ως αφετηρία μία από τις σημαντικότερες συνεχιζόμενες αλλαγές στις δυτικές ανεπτυγμένες κοινωνίες: αυτό που οικονομολόγοι όπως ο David Autor του MIT αποκαλούν «πόλωση» της αγοράς εργασίας. Ένα φαινόμενο που, σύμφωνα με τους Maarten Goos και Alan Manning, έχει να κάνει με την επιβίωση δύο εντελώς διαφορετικών κατηγοριών επαγγελμάτων: αφενός των άθλιων και περιφρονημένων, αφετέρου των αξιοζήλευτων και θαυμαστών.

Μια γενιά στημένη στον τοίχο

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Αν και η ημερομηνία των εκλογών δεν έχει οριστεί, όλοι μιλούν για ένα πριν και ένα μετά. «Πριν» από τις εκλογές θα λειτουργήσει το πρώτο κέντρο κράτησης λαθρομεταναστών, μας διαβεβαιώνουν, «μετά» τις εκλογές τα νέα μέτρα, μετά τις εκλογές ο επόμενος άθλος του Ηρακλή. Η προεκλογική και η (θολή) μετεκλογική ατζέντα συνυπάρχουν σε έναν σπασμωδικό χορό φόβου, αβεβαιότητας, οργής και ηθικών παραγγελμάτων, όμως υπάρχει κάποιος που δεν χορεύει, που απουσιάζει από τα προεκλογικά τοκ σόου και αυτός ο κάποιος είναι η νεότητα.

Η ζούγκλα της ανομίας

Tου Αλεξη Παπαχελα

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας, και ίσως το πιο δυσεπίλυτο, είναι η ανομία που κυριαρχεί παντού. Δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη, όπου τα πάντα επιτρέπονται, από το οδήγημα μοτοσικλέτας πάνω στο πεζοδρόμιο, «αν χρειαστεί», έως το σπρώξιμο ή το βρίσιμο ενός αστυνομικού από πολίτες. Αυτά, βέβαια, είναι τα «κερασάκια», τα προφανή συμπτώματα ενός φαινομένου που ξεκίνησε μετά τη δικτατορία, γιγαντώθηκε τη δεκαετία του 1980 και τώρα δύσκολα μαζεύεται. Δεν υπάρχει σοβαρό κράτος, όπου οι κεντρικές αρχές, τα δικαστήρια και όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες να αποφασίζουν κάτι και αυτό να μην εκτελείται λόγω μιας πολύ μικρής, βίαιης μειοψηφίας. Και, όμως, συμβαίνει με επενδύσεις, με τα κέντρα λαθρομεταναστών, τους ΧΥΤΑ, τα πάντα. Το επιχείρημα που χρησιμοποιείται πάντοτε είναι η ανάγκη «διαλόγου από μηδενική βάση» ή, ακόμη χειρότερα, «μιας συνολικής και όχι αποσπασματικής λύσης του προβλήματος». Ας το πάρουμε χαμπάρι, με αυτά τα μυαλά και αυτήν τη νοοτροπία, όχι επενδυτής δεν πρόκειται να έλθει στην Ελλάδα, όχι το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης δεν πρόκειται να λύσουμε, αλλά θα βυθιστούμε σε μια βίαιη παρακμή και παρατεταμένη αναρχία.

Η αυτοαναίρεση του ολυμπισμού

Πέτρος Ν. Λινάρδος

ΕΙΝΑΙ φυσικό και επιβαλλόμενο μέσα στο ευρύτατο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου οι διοργανωτές να προσφέρουν και ένα εντυπωσιακό εξωαγωνιστικό πρόγραμμα σε διάφορα επίπεδα και μορφές. Ετσι, ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Σεμπάστιαν Κόε - από τις επιφανέστερες αθλητικές παρουσίες στον παγκόσμιο στίβο πριν από μερικές δεκαετίες - έδωσε έμφαση στη «Γιορτή του Αθλητισμού και των Πολιτισμών». Θα είναι μια λαμπρή εορταστική ημέρα όπου νέοι και νέες από όλον τον κόσμο θα συναντηθούν με τους νέους του Λονδίνου προσκομίζοντας και αναδεικνύοντας καθετί αξιόλογο από την παράδοση και τον εθνικό πλούτο της χώρας τους. Από τη μουσική και τις καλές τέχνες, τα γράμματα, τα έθιμα, τις σημαίες και τα εμβλήματα, ακόμη και τα γαστριμαργικά παρασκευάσματα. Μιλούν για την τελετή έναρξης της νέας γενιάς.

Βρείτε τους νέους (κάθε ηλικίας)

Στέλιος Σοφιανός

Λένε ότι αυτή η προεκλογική περίοδος θα είναι πιο σύντοµη από ποτέ. Στην πραγµατικότητα η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο από τη στιγµή που ο Γιώργος Παπανδρέου αντιλήφθηκε ότι δεν µπορεί να τα βγάλει πέρα – συνέβη πολύ προτού αποχωρήσει από την πρωθυπουργία – και, περίπου την ίδια στιγµή, ο Αντώνης Σαµαράς άρχισε να φοβάται ότι το φρούτο της εξουσίας θα είναι σάπιο προτού ακόµη ωριµάσει.

Και ενώ µιλάµε για (και περιµένουµε) εκλογές σχεδόν έναν χρόνο τώρα, όσοι σηκώνουν ψηλά τα χέρια στην ερώτηση «και τι θα ψηφίσεις;» αυξάνονται. ∆εν αναφέροµαι (τόσο) στις δηµοσκοπήσεις όσο στις επαφές µε ανθρώπους εκεί έξω και τα µηνύµατα που έρχονται από τον περίγυρο.

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι φιλοπατρία

Δημήτρης Κ. Ψυχογιός

Η Ελλάδα έχει ανάγκη σήμερα από τον πατριωτισμό των πολιτών της ή από τη φιλοπατρία τους; Θα πρέπει να κάνουμε σαφή διάκριση ανάμεσα στις δύο έννοιες γιατί με τη «φιλοπατρία» έχει συμβεί στη χώρα μας ό,τι και με τον όρο «Αριστερά»: όπως οι κομμουνιστές έχουν οικειοποιηθεί τον όρο και δεν αναγνωρίζουν ως αριστερούς παρά τους εαυτούς τους, το ίδιο και οι πατριώτες αναγνωρίζουν ως φιλοπάτριδες μόνο τους δικούς τους. Ομως η φιλοπατρία είναι αρχέγονη και ενστικτώδης κατάσταση - από την εποχή που οι αγέλες των ανθρώπων όριζαν την επικράτειά τους -, θετικό συναίσθημα σε σχέση με τον χώρο, την ιστορία, τους ανθρώπους, την πατρίδα δηλαδή, ενώ ο πατριωτισμός είναι πολιτική έννοια που εμφανίστηκε με τη Γαλλική Επανάσταση. Ο όρος είναι άλλωστε αντιδάνειο από τη γαλλική γλώσσα και μου φαίνεται πως πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Ρήγα Φεραίο. Πατριωτισμός ήταν η ιδεολογία των πολιτών, αυτών που συναποτελούσαν το έθνος - πολιτική έννοια και αυτή, αφού δήλωνε το μέτωπο εναντίον των ευγενών και του κλήρου.

Από τον εθνοκεντρισμό στον κοσμοπολιτισμό

Ιωάννα Λαλιώτου

Σε περιόδους κρίσης η έννοια της πατρίδας επανέρχεται δυναμικά στον δημόσιο λόγο και αποκτά ιδιαίτερη ιδεολογική βαρύτητα. Η ανάδυση του πατριωτισμού της κρίσης συχνά παίρνει τη μορφή της πατριδοκαπηλείας, που περιλαμβάνει την επίκληση της έννοιας της πατρίδας με στόχο τη νομιμοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών εγχειρημάτων και στάσεων. Σε περιόδους κρίσης η πατρίδα καθίσταται πεδίο αντιπαράθεσης και αναμέτρησης διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών και χώρων που επιχειρούν - συνήθως ανταγωνιστικά - να ορίσουν το περιεχόμενο και τις συνδηλώσεις του όρου.

Η Γη δεν θα μπορεί να θρέψει τους κατοίκους της

Αν σήμερα η Γη «μόλις επαρκεί να θρέψει τα 6,5 δισεκατομμύρια των κατοίκων της», όπως διαπιστώνει η Ενωση Κοινωνιολόγων της Βρετανίας, πώς θα ανταποκριθεί στα 7,5 δισεκατομμύρια του 2012 και στα 9 και πλέον δισεκατομμύρια που, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, θα φθάσει ο πληθυσμός της γης το 2050; Στο ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση, απλώς δίνονται από τον ΟΗΕ κάποια στοιχεία τα οποία κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά είναι. Ετσι, παρά τη σταδιακή πτώση του δείκτη γονιμότητας, από τη δεκαετία του ΄70 ως σήμερα στις περισσότερες λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μια γυναίκα γεννά κατά μέσο όρο πάνω από πέντε παιδιά, που σημαίνει ότι ως τα μέσα του αιώνα η δημογραφική αύξηση θα οφείλεται κατά κύριο λόγο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, ο οποίος θα δει τον πληθυσμό του να εκτοξεύεται από τα 5,6 δισ. που είναι σήμερα στα 7,9 δισ. (συγκεκριμένα, ο πληθυσμός των 50 λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών πρόκειται να υπερδιπλασιαστεί, αγγίζοντας τα 1,7 δισ. το 2050 από περίπου 0,8 δισ. σήμερα).

Γεννήθηκε το μωρό που ανεβάζει στα 7 δισεκατομμύρια τον πληθυσμό της Γης

Τα επτά δισεκατομμύρια έφτασε ο πληθυσμός της Γης, με τρεις χώρες να ερίζουν για το βρέφος που θα φέρει τον «τίτλο».

Η μικρή Φιλιππινέζα Ντανίκα Μέι Καμάτσο γεννήθηκε σε δημόσιο νοσοκομείο στη Μανίλα και ζύγιζε 2,5 κιλά. «Δεν μπορώ να πιστέψω ότι είναι ο κάτοικος της Γης με το νούμερο ''7 δισεκατομμύρια''» δήλωσε η μητέρα της, Καμίλ Νταλούρα.

Το όνομα Ντανίκα σημαίνει «πρωινό αστέρι» και πρόκειται για το δεύτερο παιδί της οικογένειας.

Τα Ηνωμένα Εθνη έχουν κηρύξει την 31η Οκτωβρίου ως την ημέρα των «Επτά Δισεκατομμυρίων» σε μια προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου στην αύξηση του πληθυσμού.

Ωστόσο, ανεξάρτητοι δημογράφοι έχουν εκφράσει επιφυλάξεις όσον αφορά τη μεθοδολογία, λέγοντας ότι αυτό το νούμερο είναι πιθανότερο να έρθει του χρόνου και όχι εφέτος.

Θα ξεπεράσει τα 7 δισ. κατοίκους ο πληθυσμός του πλανήτη το 2011

Τα 7 δισεκατομμύρια θα φθάσει περί τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου ο πληθυσμός της γης, σύμφωνα με έκθεση για τα δημογραφικά δεδομένα του πλανήτη που ανακοίνωσε σήμερα η το Εθνικό Ινστιτούτο Δημογραφικών Μελετών της Γαλλίας (INED), επιβεβαιώνοντας ανάλογη έρευνα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Το προηγούμενο «σκαλοπάτι» των 6 δισεκατομμυρίων κατοίκων ανέβηκε ο πλανήτης το 1999, δηλαδή πριν από 12 χρόνια. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο ρυθμός δημογραφικής ανάπτυξης θα επιβραδυνθεί τις επόμενες δεκαετίες και ότι ο πληθυσμός της γης θα φθάσει τα 8 δισεκατομμύρια το 2025.

7 δισεκατομμύρια ο πληθυσμός της Γης;

Λαλίνα Φαφούτη

Τη Δευτέρα, 31η Οκτωβρίου, η γέννηση ενός μωρού σε κάποια χώρα που δεν γνωρίζουμε ακόμη θα φέρει τον πληθυσμό της Γης στον εντυπωσιακό αριθμό των 7 δισεκατομμυρίων κατοίκων.

Η ανακοίνωση έγινε με κάθε επισημότητα την περασμένη εβδομάδα από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Άλλες δημογραφικές υπηρεσίες ωστόσο την αμφισβητούν, προτείνοντας εντελώς διαφορετικές χρονολογίες.

Η διαφωνία φέρνει στην επιφάνεια το πρόβλημα του πόσο «έξω» βρισκόμαστε στους υπολογισμούς μας σχετικά με το ανθρώπινο «βάρος» που σηκώνει ο πλανήτης μας.

Αντίο, χάρτινη Βritannica

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Οι τίτλοι του χάρτινου τέλους έπεσαν για την εγκυκλοπαίδεια Βritannica, που ωστόσο έχει ακόμη πολλά χρόνια ψηφιακής ζωής μπροστά της. Χάρη στο Διαδίκτυο μαθαίνουμε τις αντιδράσεις πάμπολλων αναγνωστών της, οι οποίες κυμαίνονται από τη μελαγχολία και τη νοσταλγία μέχρι τη ρεαλιστική αναγνώριση της πραγματικότητας. Η έκβαση της αναμέτρησης ανάμεσα στους δύο μεγάλους μονομάχους, το χαρτί και την οθόνη, ή την Britannica και τη Wikipedia, ήταν γνωστή. Διέφεραν μόνο οι εκτιμήσεις ως προς το έτος ανακοίνωσης της τελικής λύσης.

Πάρ’ τε διαβόλοι βάγια!

Της Aθηνας Kακουρη

Tις τελευταίες δεκαετίες οι υπουργοί αυτής της δύστυχής μας χώρας είχαν θεωρήσει ως κύρια απασχόλησή τους τη διανομή βαΐων σε διαβόλους: Σε συνεταιρισμούς (γεωργικούς, ποδοσφαιρικούς ή άλλους) τα χρέη τους, σε συνδικαλιστές λογής λογής (απαλλαγές, επιδόματα, παχουλά εφ’ άπαξ, χαμηλότοκα δάνεια) δωράκια, σε φιλαράκια τρανταχτές μίζες και αγύριστα δανεικά, σε μικρότερα φιλαράκια πολλαπλές συντάξεις (κατά προτίμησιν αναπηρικές), σε αποδεδειγμένα διεφθαρμένους τις ποινές τους, ενώ στο σύνολο των ευτυχισμένων Eλλήνων μοίραζαν αφειδώς αυξησούλες.

Aκέφαλη η πατριωτική πλειονότητα

Tου Χρηστου Γιανναρα

Aν από τις επερχόμενες εκλογές προκύψει πρωθυπουργός ο κ. Aντώνης Σαμαράς, θα είναι ο τέταρτος, σε συνεχή διαδοχή, κυβερνήτης της χώρας (μετά από τους K. Σημίτη, K. Kαραμανλή και Γ. A. Παπανδρέου) δίχως κοινωνική σταδιοδρομία άλλη έξω από την επαγγελματική πολιτική. Mπορεί κάποιοι από τους τέσσερις να εργάστηκαν για μικρό διάστημα σε διαφορετικές βιοποριστικές απασχολήσεις, αλλά δεν σταδιοδρόμησαν εκεί, οι ικανότητες και τα προσόντα τους δεν δοκιμάστηκαν στον κοινωνικό στίβο, δεν ήταν αυτός που τους ανέδειξε ικανούς για μπροστάρηδες στο πολιτικό πεδίο.

Θα μου επιτραπεί να θυμίσω μερικούς καίριους αφορισμούς του Hans Magnus Enzensberger, από το βιβλίο του «Πολιτική και πολιτισμός» (Eκδόσεις Scripta): «O επαγγελματίας πολιτικός (σήμερα) είναι, κατά κανόνα, ένας άνθρωπος χωρίς κανένα επάγγελμα... Δεν θα ήταν κακεντρέχεια να ισχυριστεί κανείς ότι η πολιτική (στις μέρες μας) συνιστά την άρνηση κάθε σοβαρής επαγγελματικής απασχόλησης... Mε συνέπεια την πλήρη κοινωνική περιθωριοποίηση του πολιτικού... Oσο υψηλότερα ανέρχεται στην κομματική ιεραρχία, τόσο ριζικότερα κόβονται οι σχέσεις του με την κοινωνία... Δεν του επιτρέπεται να μείνει ούτε στιγμή μόνος, ενώ ταυτόχρονα αποκλείεται από κάθε φυσιολογική ανθρώπινη επικοινωνία...

Πώς εμπνέουμε ο ένας τον άλλο;

Του Xαριδημου Κ. Τσουκα

Καλαίσθητη και συγκινητική η διαφήμιση του Johnnie Walker «Keep Walking Greece» («Συνέχισε να περπατάς Ελλάδα»). Εμψυχωτικό το τραγούδι που τη συνοδεύει («You will never walk alone»), αρχετυπικό το κεντρικό της μοτίβο (ο θρίαμβος της ελπίδας απέναντι στις αντιξοότητες), ζεστές και οικείες οι φυσιογνωμίες των συμπολιτών μας που απεικονίζονται. Το μήνυμα: ακόμα κι αν βιώνουμε τα προβλήματά μας ατομικά, δεν είμαστε μόνοι. Η κρίση μάς φέρνει κοντά. Μια νέα συλλογικότητα αναδύεται. «Εμπνέουμε ο ένας τον άλλο» αναφέρει η επιγραφή στο τέλος της διαφήμισης.

Μπορεί να σωθεί η Ευρώπη;

Alfred Gusenbauer

Το 2011, η χρηματοπιστωτική και τραπεζική κρίση κλιμακώθηκε σε κρίση χρέους κρατών της Ευρώπης. Ενα πρόβλημα που άρχισε στην Ελλάδα έφτασε στο σημείο να προκαλέσει αμφιβολίες για την ίδια την βιωσιμότητα του ευρώ - ακόμη και για την βιωσιμότητα ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενα χρόνο αργότερα, αυτές οι θεμελιώδεις αμφιβολίες δεν έχουν διαλυθεί.
Ενας λόγος για την αμφιβολία σχετικά με το ευρώ και την ΕΕ είναι ότι, από την άνοιξη του 2010, οι ηγέτες της Ευρώπης τρέχουν από τη μία σύνοδο κρίσης στην άλλη, επινοώντας κάθε φορά υποτιθέμενες λύσεις για το πρόβλημα.

Οργή και απόσυρση

Του Νικου Γ. Ξυδακη

Αμφίθυμη και εντέλει αντινομική εμφανίζεται προς το παρόν η κοινωνία ενώπιον του ιστορικού ρήγματος της κρίσης και του πτωχευμένου κράτους. Κυριαρχούν η οργή και η απόγνωση των κοινωνικών ομάδων που ωθούνται βιαίως στη φτώχεια ή και πέραν αυτής. Ευεξήγητα και δικαιολογημένα τα αισθήματα· που όμως εκφράζονται με βίαιη συμπεριφορά, όπως οι συχνότατοι προπηλακισμοί πολιτικών και άλλων δημοσίων προσώπων. Οι εξοργισμένοι πολίτες αθροιζόμενοι ως όχλος απαιτούν την εξαφάνιση από προσώπου γης των πολιτικών, των αποκαλουμένων «προδοτών». Αυτό ακούγεται στις παρελάσεις. Γιατί αισθάνονται προδομένοι; Ισως επειδή τους ψήφισαν στο παρελθόν και διαψεύσθηκαν οικτρά οι προσδοκίες τους.

Τα πραγματικά προνόμια

Tης Mαριας Kατσουνακη

Είναι συνδικαλιστής 35 χρόνια και παρ’ ότι μπορεί να κάνει χρήση της «ασυλίας» που δικαιούται, βάζει και το δικό του όνομα στην κληρωτίδα. Ο ίδιος τραβάει τα χαρτιά με τα ονόματα 20 εργατών που θα οδηγηθούν στην ανεργία και μαζί και το δικό του. Οταν ο φίλος του τον ψέγει για την απόφασή του, εκείνος απαντάει ήρεμα και αποστομωτικά: «Θα ήταν προνόμιο και δεν το θέλω».

Η ρακένδυτη ΕΛΛΑΣ των 3.000.000 νεόπτωχων πανηγυρίζει!

Της Ζέζας Ζήκου

Ντροπή. Μόνο αυτή η λέξη θα μπορούσε να περιγράψει αυτό που θα πρέπει να νιώθουν όλοι όσοι κρατούν την πολιτική και οικονομική εξουσία στα χέρια τους και διαβάζουν την έρευνα της Στατιστικής Υπηρεσίας για τις συνθήκες διαβίωσης στη χώρα μας. Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά και μάλιστα αφορούν το 2010, όταν τα Μνημόνια δεν είχαν ακόμη ναυαγήσει. Οταν δεν είχαμε ακόμη τη σφαγή σε μισθούς και συντάξεις, φόρους, χαράτσια, απολύσεις, χιλιάδες λουκέτα, ανεργία στο 21%. Ηδη τότε η Ελλάδα είχε 3 εκατομμύρια πολίτες οι οποίοι βρίσκονταν στα όρια της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού, ήτοι στα όρια της πλήρους εξαθλίωσης.

Νεανική παραβατικότητα και σχολική βία

Αγγελος Τσιγκρής

Πολυετείς επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι οι οικογένειες, των νεαρών παραβατών έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Το ένα χαρακτηριστικό είναι, ότι συνήθως πρόκειται για φτωχές οικογένειες. Ωστόσο, δεν είναι μόνον η φτώχεια που προκαλεί την εγκληματικότητα. Πολύ συχνά η φτώχεια ωθεί τους νέους να ξεπεράσουν άλλους συνομηλίκους τους από εύπορες οικογένειες και να μεγαλουργήσουν.

Το άλλοθι της ευθύνης των άλλων

Γιώργης Γιατρομανωλάκης

Ενα από τα κύρια χαρακτηριστικά της πολιτικής μας παθογένειας (σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο) είναι, πιστεύω, η βεβαιότητά μας πως για όλα τα δεινά, τις εθνικές καταστροφές και τα προβλήματά μας υπαίτιος είναι ο Αλλος. Εμείς όχι μόνο πιστεύουμε πως είμαστε άτομα με ιδιαίτερες αρετές και δεξιότητες, με ορθή πολιτική κρίση και πατριωτική συνείδηση, αλλά (πιστεύουμε πως) πράττουμε πάντοτε το καθήκον μας. Δεν τα καταφέρνουμε όμως επειδή μας εμποδίζει ένας σκοτεινός, κακόβουλος Αλλος. Είμαστε τα αθώα θύματα μιας γενικότερης συνωμοσίας που ξεκινά από το διπλανό χωριό μας και φθάνει ως τις εσχατιές της Ευρώπης και της Αμερικής.

Προσωπα

Της Pιτσας Mασουρα

Παλιότερα οι πολιτικοί είχαν τη δυνατότητα να αναβάλλουν τις αποφάσεις τους. Υπόσχονταν προεκλογικά, ανέβαλαν μετεκλογικά. Ηταν ένα προσφιλές παίγνιο που απέδωσε αίγλη και χρήμα. Σήμερα, ο αναβλητικός πολιτικός οφείλει να αποσυρθεί στην Ιστορία. Οι νέες συνθήκες ζωής ενέχουν το σπέρμα του κατεπείγοντος. Ο πολιτικός υποχρεούται να λάβει μια σημαντική απόφαση σήμερα, ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους. Αύριο θα είναι αργά. Στην Ελλάδα, τη χώρα των μεγάλων εξαιρέσεων, η πολιτική αναβλητικότητα αναδείχθηκε σε «γενναιότητα» καθ' όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Πράγματι, εθεωρείτο γενναιότης εκ μέρους του πολιτικού προσωπικού της χώρας, στο όνομα της κομματοκρατίας και της εφήμερης ευημερίας του λαού να αναβάλει για αργότερα την επίλυση ζωτικής σημασίας θεμάτων, όπως το συνταξιοδοτικό και να διαγράφει ονόματα, όπως αυτό του Σπράου ή του Γιαννίτση, οι οποίοι αν μη τι άλλο περιέγραφαν ωμά την πραγματικότητα. Θέλω να ελπίζω ότι όσοι επέδειξαν αυτή την υστερόβουλη αναβλητικότητα θα νιώθουν βαριές τις ευθύνες στους ώμους τους, δεδομένου ότι σύρουν σε ένα τεράστιο αδιέξοδο τα παιδιά τούτης της χώρας.

Στις όχθες της Συγγρού

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Φοράει σκουφί, είναι ξανθοκάστανο, με αναψοκοκκινισμένα μάγουλα. Ενα παιδί, αγόρι, δέκα - δώδεκα χρονώ, με λαμπερό πρόσωπο, που το φωτογραφίζω στιγμιαία. Περπατάει σαν ακροβάτης στη νησίδα της Συγγρού, αντικρίζει τα αυτοκίνητα να κατεβαίνουν με 120 χιλιόμετρα, δεν βλέπει πρόσωπα οδηγών, μισοχαμογελά και κοιτάει μπροστά, μακριά. Μπροστά, μακριά.

Η «σπίθα» που αφυπνίζει

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Δύο είναι οι μεγαλύτερες πληγές της ελληνικής αγοράς. Η αισχροκέρδεια και η αθρόα παραποίηση της ταυτότητας των προϊόντων, οι ελληνοποιήσεις. Οι πολίτες, γνώστες της κατάστασης, αλλά με την καταναλωτική συνείδηση ελαστική από την αίσθηση του μάταιου, για χρόνια αγόραζαν ακριβά ή με την αμφιβολία ότι το φερόμενο ως ελληνικό προϊόν απλά δεν είναι. Ομως οι καιροί παρήλθον, οι Ελληνες έμαθαν να αναζητούν την προέλευση σε τυποποιημένα και μη προϊόντα, ήρθε και η κρίση, οι ομάδες ενεργών πολιτών κοινοποίησαν το (ξε)πούλημα προϊόντων Ελλήνων παραγωγών, συντετριμμένων από την επικυριαρχία των φθηνών εισαγόμενων, και αίφνης βρήκαν τεράστια ανταπόκριση. Το «πείραμα της πατάτας» σηματοδότησε τη γέννηση ενός νέου κινήματος στη Ελλάδα, κατά των μεσαζόντων, που φέρνει σε κατευθείαν επαφή τον παραγωγό με τον καταναλωτή. Το στοίχημα της εντιμότητας θα παιχθεί και σ’ αυτό το εγχείρημα. Διότι δεν είναι καθόλου απίθανο και πάλι να εμφανιστούν επιτήδειοι που θα εξαπατήσουν, που θα αγοράσουν εισαγόμενο φθηνό και θα το πουλήσουν ως εγχώριο στους εκπτωχευμένους πολίτες, τους διψασμένους για έκφραση αλληλεγγύης προς τους δοκιμαζόμενους αγρότες.

Στρατηγική ανάπτυξης για την Ελλάδα

Timothy Garton Ash

Ας είμαστε ειλικρινείς: αν αυτή η ευρωζώνη δεν υπήρχε, κανείς δεν θα την εφεύρισκε σήμερα. Η λέξη-κλειδί είναι το «αυτή». Μια μικρότερη ευρωζώνη με πιο συμβατές, κυρίως βορειοευρωπαϊκές οικονομίες - μια «βορειοζώνη» -, θα είχε αντιμετωπίσει, παρά τα «σχεδιαστικά λάθη» του Μάαστριχτ, την κρίση του δυτικού καπιταλισμού που ξέσπασε το 2008. Εναλλακτικά, μια ευρωζώνη του σημερινού μεγέθους θα μπορούσε να είχε ακολουθήσει μια πολιτική ένωση, εφόσον και όταν αυτό θα αποδεικνυόταν δυνατό.
Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε έναν βαθμό σύμπνοιας ανάμεσα σε Γερμανούς και Ελληνες αντίστοιχο με εκείνον ανάμεσα στους κατοίκους της Νέας Αγγλίας και της Αλαμπάμα στις ΗΠΑ. Παραμένουν πολύ διαφορετικοί, δέχονται όμως τη μεγάλης κλίμακας αναδιανομή των χρημάτων των φορολογουμένων, είναι έτοιμοι και ικανοί να μετακομίσουν και να εργαστούν είτε στο ένα μέρος είτε στο άλλο, ενώ μοιράζονται νομοθεσία, προϋπολογισμό, μέσα ενημέρωσης και δημόσια σφαίρα.
Αυτό επιμένουν ότι κατόρθωσαν οι ηγέτες της ευρωζώνης την περασμένη εβδομάδα. Οι προσπάθειές τους πρέπει να αναγνωριστούν. Εργάστηκαν σκληρά για να τετραγωνίσουν πολλούς κύκλους. Είναι εύκολο να ασκούμε κριτική απ' έξω. Δεν το κατόρθωσαν όμως ακόμη.

«Οταν το Εθνος ευρίσκεται εις κόμματα»...

Tου Παντελη Mπουκαλα

Η ιστορία διδάσκει. Ετσι μας έμαθαν απ’ το δημοτικό. Κι έτσι αρχίσαμε κι εμείς από μια στιγμή κι έπειτα να λέμε στους μικρότερους, με τεντωμένο το δάχτυλο της αυθεντίας. Και όντως διδάσκει η ιστορία. Αλλά υπό μία αυστηρή προϋπόθεση: ότι την ξέρουμε ή τέλος πάντων ότι προσπαθούμε να τη μάθουμε, να μάθουμε κάποια από τα αναρίθμητα κεφάλαιά της, όσα κατ’ εξοχήν μάς αφορούν. Και, δεύτερη προϋπόθεση, ότι στην προσπάθειά μας να μάθουμε την ιστορία (μας), αποκλείουμε τίμια και εξαρχής το στρογγύλεμα εκείνο που θα βόλευε τις εθνικές μας φαντασιώσεις· ότι πετάμε τις παρωπίδες, ώστε να μπορέσουμε να δούμε και να αναγνωρίσουμε πράγματα και όχι ινδάλματα, ανθρώπους και όχι ημιθέους.

Βάστα, καημένο Greece!

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

«Κι όμως πρέπει να λογαριάσουμε πως προχωρούμε» έλεγε ο Σεφέρης το 1942, όταν βρισκόταν στο Κάιρο, μαζί με την εξόριστη κυβέρνηση. Σήμερα, 70 χρόνια μετά, o Iωάννης ο Περιπατητής, μια πασίγνωστη βιομηχανία παραγωγής σκωτσέζικου ουίσκι, φιλοδοξεί «να εμψυχώσει και να εμπνεύσει την Ελλάδα» μέσα από ένα βιντεοκλίπ που άρχισε να προβάλλεται αυτόν τον μήνα. Το σποτ αυτό βασίζεται σε ένα διάσημο και αισιόδοξο αμερικανικό τραγούδι του 1945, το «Υοu ’ll never walk alone», και απεικονίζει πλευρές της Ελλάδας του σήμερα. Αυτή η διαφημιστική παραγωγή είναι τμήμα ενός ευρύτερου και εν εξελίξει πρότζεκτ, του Κeep Walking Greece, το οποίο εντάσσεται στο διεθνές Keep Walking Project, το οποίο υλοποιείται και σε άλλες χώρες (Ισπανία, Βουλγαρία, Λίβανο, Ταϊλάνδη, Βραζιλία...). Ενα πρότζεκτ διαδραστικό και σύνθετο, που τονίζει την ευγενική ιδέα «εμπνέουμε ο ένας τον άλλον» και δεν περιέχει καμία αναφορά σε συγκεκριμένο προϊόν.

Κeep Walking Greece

Κοινωνία και δημοκρατία σε κίνδυνο

Χριστίνα Κουλούρη

Το περασμένο Σάββατο διοργανώθηκαν σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου διαδηλώσεις με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Ελληνες». Η πρωτοφανής αυτή κινητοποίηση υπέρ της Ελλάδας έγινε δεκτή και προβλήθηκε στη χώρα μας ως ένα άλλο δείγμα «φιλελληνισμού», χωρίς να αναλύονται ιδιαίτερα τα κίνητρα, οι στόχοι και η ιδεολογικοπολιτική ταυτότητα των διαδηλώσεων. Με την ευκολία των μανιχαϊκών διακρίσεων, παρουσιάζεται η διεθνής στάση απέναντι στην Ελλάδα κατηγοριοποιημένη ανάμεσα σε «εχθρούς» και «φίλους», «μισέλληνες» και «φιλέλληνες». Αλλά και μέσα στην Ελλάδα κυριαρχεί στα ΜΜΕ ένας εξίσου απλουστευτικός διχασμός ανάμεσα σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς».

Τολμούν οι 300 να γίνουν... 200;

Του Κωνσταντινου Ζουλα

Eύγε στην κ. Ντ. Μπακογιάννη, καθώς ενώ πλησιάζουμε στις εκλογές ανέσυρε μια πρόταση των κ. Αντ. Σαμαρά και Γ. Παπανδρέου, την οποία παραδόξως εκείνοι έχουν «ξεχάσει». Την προοπτική μείωσης των βουλευτών από 300 σε 200, την οποία κατέθεσε με πρόταση νόμου. Το να αναφερθεί κανείς στα οικονομικά οφέλη μιας τέτοιας μείωσης είναι περιττό. Μόνον οι ετήσιοι μισθοί 100 βουλευτών (χωρίς τους συνεργάτες τους και λοιπά προνόμια) αγγίζουν τα 9 εκατ. ευρώ, ενώ πέραν του συμβολισμού της, η αλλαγή αυτή θα ήταν μια έμπρακτη απόδειξη της ευθύνης που συναισθάνονται οι 300 έναντι των πολιτών.

Το ίδιο πρόβλημα εδώ και κάμποσες… χιλιετίες

Του Γιωργου Mαντελα

Να δούμε την κρίση σαν ευκαιρία και να αναθεωρήσουμε μερικές από τις «αξίες» -που στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά κακές συνήθειες- οι οποίες μας οδήγησαν εδώ που μας οδήγησαν; Ευκαιρία είναι. Κι ας κάνουμε την αρχή από κάτι που απασχολεί, σύμφωνα με παλαιότερη μέτρηση της κεντρικής τράπεζας, περίπου 6 στους 10 Ελληνες: τον τραπεζικό δανεισμό, που κάποια στιγμή ξέφυγε από κάθε έλεγχο, τόσο των δανειστών όσο και των δανειζομένων, με αποτέλεσμα σήμερα η ιδιωτική περιουσία να μην είναι τίποτα παραπάνω από μια τεράστια υποθήκη. Κι αφού θα το… φιλοσοφήσουμε το πράγμα, αφού πλέον δεν μας απομένουν και πολλά άλλα πράγματα να κάνουμε, καλό είναι να πάρουμε «πρώτη ύλη» από κάποιους που το έκαναν πριν από εμάς (γιατί το φαινόμενο δεν είναι «σημερινό» ούτε καν «χθεσινό»), για εμάς. Τους αρχαίους ημών προγόνους, οι οποίοι είχαν κάνει το ίδιο λάθος, αναγκάζοντας τον Πλάτωνα στους «Νόμους» να γράψει (και εμάς να αντιγράψουμε από το πολύ σοφό, λόγω των ημερών, «περί του μη δειν δανείζεσθαι» του Πλούταρχου - εκδόσεις Νεφέλη) τα εξής πολύ κατατοπιστικά:

Ελληνες εξωτερικού

Tου Παντελη Μπουκαλα

Ούτε να υπερτιμήσουμε τις διαδηλώσεις σε δεκάδες πόλεις του κόσμου υπό το σύνθημα «Είμαστε όλοι Ελληνες» δικαιούμαστε ούτε να τις υποτιμήσουμε. Δεν πρόκειται πάντως για ένα νέο κύμα φιλελληνισμού, έτσι όπως μάθαμε να τον εννοούμε παιδιόθεν δασκαλεμένοι, δηλαδή, σαν αποδοχή από την οικουμένη του χρέους της απέναντι της Ελλάδας - ένα χρέος που μέσα στον εθνικό ναρκισσισμό μας το θεωρούμε εσαεί ανεξόφλητο. Πιο πιθανό είναι, εξίσου με τη συμπάθεια προς έναν πληττόμενο λαό, να λειτούργησε ο φόβος ότι τα πλήγματα δεν θα μείνουν εντοπισμένα στη νότια ακρούλα της Βαλκανικής, αλλά θα κινηθούν προς όλες τις κατευθύνσεις, αφού το σιδερένιο, γερμανικής εμπνεύσεως δόγμα «λιτότητα και πάλι λιτότητα και ξαναμανά λιτότητα» επιχειρείται να επιβληθεί παντού.