Νισάφι πια, ξερόλες δημοσιογράφοι

Του Κωνσταντίνου Ζούλα

Θα το πω ακόμη πιο απλά: Στις τόσο δυσπρόβλεπτες συνθήκες που δοκιμάζουν όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, είναι τουλάχιστον τραγελαφικό το σινάφι μας να διατείνεται κάθε μέρα πως έχει άποψη και μάλιστα τεκμηριωμένη και αλάθητη για όσα συμβαίνουν. Σε όλα τα διεθνή μέσα ενημέρωσης οι συνάδελφοί μας απευθύνονται στους ειδικότερους. Τις δικές τους απόψεις αναδεικνύουν, τις δικές τους προβλέψεις αντιπαραβάλλουν, ζητώντας διευκρινίσεις και υποβάλλοντας ερωτήσεις που εκτιμούν ότι έχουν οι πολίτες – αυτή είναι η δουλειά μας.

Κατά μάρκον Ευαγγέλιο

Του Παντελή Μπουκάλα

Ζουν ανάμεσά μας κάμποσοι που εξακολουθούν να ονειρεύονται ξύπνιοι ότι θα έρθει ο Μόσκοβος να φέρει το σεφέρι. Ζουν ανάμεσά μας αρκετοί που πιστεύουν πως δεν θ’ αργήσει η ώρα που θα πληρωθεί το ρηθέν και το ξανθόν γένος, με ηγέτη τον Βλαδίμηρο τον Τρισμέγιστο (άλλοι ποντάρουν στον Πούτιν και άλλοι στον Ζιρινόφσκι), θα υπηρετήσει με πάθος την Ελλάδα, ώστε να επανασυστήσει την αυτοκρατορία της. Ολοι αυτοί έχουν διαφωτιστικές ή εξεγερτικές εκπομπές στην τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά, εκδοτικά, μπλογκ, πόστα σε κόμματα και πελάτες· πολλούς πιστούς πελάτες. Που δεν αγοράζουν βιβλία, αλλά φαντασιώσεις. Τις φαντασιώσεις ενός μεγαλοϊδεατισμού που επί της ουσίας δεν νικήθηκε ποτέ.

Η τηλεόραση τον χαβά της

Tης Γιωτας Συκκα

Αποκαμωμένοι από το σκληρό ποδόσφαιρο ανάμεσα στις δύο ομάδες, οι εντεκάχρονοι έτρεχαν να ξεδιψάσουν στους ψύκτες του γηπέδου. Φτάνοντας, δυο-τρεις από αυτούς ένωσαν στον αέρα τις παλάμες τους και αναφώνησαν: «Καζάν – καζάν!». Το ντέρμπι κατέληξε ισοπαλία. Λίγη ώρα πριν, στον αγωνιστικό χώρο οι αυστηρές οδηγίες του προπονητή βρήκαν ανταπόκριση. «Ταμάμ, κύριε;», αστειεύτηκε ο πιτσιρικάς μόλις έβαλε ένα γκολ. Σε μια Ελλάδα που μαθαίνει τουρκικά καθημερινά και δωρεάν, αλίμονο αν η καινούργια συνήθεια ξέφευγε από τα παιδιά. Εδώ συνηθίσαμε από τα τρέιλερ και μόνο να ζηλεύουμε τους γείτονες. Οχι γι’ αυτό που βλέπεις στη διαδρομή από το αεροδρόμιο έως το κέντρο της Κωνσταντινούπολης -την πραγματική εικόνα με τους εκατοντάδες Τούρκους να τσικνίζονται οικογενειακώς σε κυριακάτικα πικ νικ στις πρασιές της πόλης- αλλά για όσα ζηλεύουν και οι ίδιοι: τις βίλες-παλάτια στον Βόσπορο, με τις εντυπωσιακές καλλονές και τα κοσμήματα που θα ποθούσαν και στο χαρέμι του Σουλεϊμάν.

Οι περιπέτειες του 1821

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΨΗΣ

Στην Καλαμάτα ακόμα και τα παιδάκια του νηπιαγωγείου «γνωρίζουν» ότι η Επανάσταση του 1821 δεν ξεκίνησε στις 25 αλλά στις 23 Μαρτίου από την πόλη τους, η οποία κάθε χρόνο προηγείται στις εορταστικές εκδηλώσεις της υπόλοιπης Ελλάδας κατά δύο ημέρες τιμώντας τη δική της εξέγερση. Για τους Καλαματιανούς, λοιπόν, ως προς αυτό τουλάχιστον, η ανακοίνωση των εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ, της συνδικαλιστικής παράταξης του ΚΚΕ, προς τους μαθητές ότι τους διδάσκουν «ψέματα και μισές αλήθειες», δεν αποκάλυπτε κάτι.

Περί προσωπολατρίας

Του Ηλια Μαγκλινη

Τα ιστορικά πρόσωπα τα οποία περιλαμβάνονται στο γράφημα που συνοδεύει το άρθρο, έχουν μεταξύ τους αβυσσαλέες διαφορές. Εχουν όμως και ένα κοινό σημείο: όλα έχασαν την εξουσία όταν έχασαν τη ζωή τους – είτε από φυσικό θάνατο (Στάλιν, Μάο) είτε από βίαιο (Χίτλερ, Τσαουσέσκου). Κάποια από αυτά τα πρόσωπα κυβέρνησαν ολόκληρες δεκαετίες (ο Μάο, ο Στάλιν, ο Κιμ Ιλ Σουνγκ της Βορείου Κορέας), άλλοι με διακοπές (όπως ο Χουάν Περόν στην Αργεντινή), όλα όμως παρέμειναν αγκιστρωμένα στην εξουσία και, πάνω απ’ όλα, οι ιστορικές αυτές προσωπικότητες αποτέλεσαν αντικείμενο μιας άλλοτε αυθόρμητης και άλλοτε επιβεβλημένης, διά της βίας δηλαδή, προσωπολατρίας.

Ο Τρίτος Πόλεμος της Ευρώπης

Του Νίκου Ξυδάκη

«Σώσαμε τις τράπεζες, αλλά κινδυνεύουμε να χάσουμε μία γενιά», δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς. Η ζοφερή διαπίστωση του Γερμανού σοσιαλδημοκράτη πολιτικού μας φέρνει στον νου την άνοιξη του 2010, μέρες σύγχυσης και σοκ. Σε ένα ημιεπίσημο δείπνο, Ελληνας τραπεζίτης μού είχε πεί ότι η κρίση, που τότε μόλις είχε αρχίσει να δείχνει τη σφοδρότητά της, δεν θα περνούσε σε λιγότερο από δέκα-δεκαπέντε χρόνια. Στην παρατήρησή μου ότι αυτή η πρόβλεψη ακούγεται τρομακτική, μου απάντησε νηφάλια και αφοπλιστικά: «Εχουμε και οι δύο παιδιά, καλύτερα να ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί».

Η Μπιάφρα της ενημέρωσης

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Μετά τα παιδιά που λιποθυμούν από ασιτία στις τάξεις βρέθηκε και παιδί «σκελετωμένο... που έπειτα από απουσία πολλών ημερών εμφανίστηκε στο Νηπιαγωγείο σε άθλια κατάσταση. Αδυνατισμένο, καχεκτικό, με τρέμουλο σε όλο του το σώμα». Το νέο γαϊτανάκι ξεκίνησε από την (κατά τα άλλα) επαινετή προσπάθεια μιας δασκάλας των Τρικάλων να κινητοποιήσει τους συναδέλφους της για το πραγματικό πρόβλημα της φτώχειας που ταλανίζει πολλές ελληνικές οικογένειες και να τους παροτρύνει να βοηθήσουν όπως μπορούν. Αυτή η επιστολή προκάλεσε μόνο οιμωγές. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για το παιδί: Ζει; Τρώει; Πήγε σε κάποιο νοσοκομείο; Ανέλαβε κάποια υπηρεσία πρόνοιας την οικογένεια; Ο Δήμος Τρικκαίων τι έκανε;

Να μη χαρίσουμε μια γενιά στο χάος

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ

Η νεολαία -ή, για να ακριβολογούμε, ένα σαφώς μεγαλύτερο κομμάτι της απ' ό,τι στο παρελθόν- νιώθει αποκλεισμένη, εχθρεύεται την πολιτική, μπαίνει στο παιχνίδι της διαρκούς αμφισβήτησης προσώπων και θεσμών. Ενα τμήμα της θα φλερτάρει με τη βία και ένα ακόμα μικρότερο θα υποδυθεί τον ρόλο του αυτόκλητου ένοπλου τιμωρού...

100 βιβλία που δεν αγάπησαν οι Ελληνες - βιβλία ιδέες - ΤΟ ΒΗΜΑ

100 βιβλία που δεν αγάπησαν οι Ελληνες - βιβλία ιδέες - ΤΟ ΒΗΜΑ

ΑΕΙ παραγωγής άνεργων πτυχιούχων

Του Αγγελου Στάγκου

Αν υπάρχει ένας ζωτικός χώρος όπου το «αλαλούμ» αυτής της χώρας απεικονίζεται σε όλες τις παράλογες, έως και πλήρως ασυνάρτητες, διαστάσεις του, αυτός είναι της παιδείας. Της παιδείας στις ποικίλες μορφές της, στην οποία αξίζει και πρέπει να διοχετεύονται μεγάλα κονδύλια, μόνο που στην Ελλάδα έχουμε καταφέρει να το κάνουμε και αυτό κατά τρόπο κοστοβόρο και ταυτόχρονα αντιπαραγωγικό και αναποτελεσματικό. Τα προβλήματα είναι ορατά στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση και γιγαντώνονται στη δήθεν δωρεάν τριτοβάθμια, που απαιτεί υπέρογκες θυσίες από τους γονείς των παιδιών που αποφασίζουν να συνεχίσουν τις σπουδές μετά το λύκειο.

Ο αιώνιος αρχηγός

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Η θεοποίηση ηγετών έχει μακρότατη ιστορία, από τους Φαραώ έως τους ηγέτες της Βορείου Κορέας. Ο Αλέξανδρος υιοθέτησε το ξένο έθιμο για να στηρίξει την κατάκτηση της Αιγύπτου και της Περσίας πάνω σε ντόπια θεμέλια θεϊκής θέλησης. Η θεοποίηση ηγετών στη Ρώμη, που ξεκίνησε με τον Οκταβιανό Αύγουστο, σηματοδότησε τη μετατροπή της δημοκρατίας σε αυτοκρατορία. Η θεοποίηση αποσκοπεί στην εδραίωση της εξουσίας του ηγέτη ή της ηγετικής ομάδας σε βάσεις ισχυρότερες απ’ αυτές των κοινών θνητών. Τα μαυσωλεία του Λένιν, του Κεμάλ, του Μάο και τώρα του Τσάβες δείχνουν την προσπάθεια ιεραρχιών, ακόμη και σήμερα, να εξασφαλίσουν την πίστη και την υπακοή μέσω της λατρείας ηγετών.

Ο τίγρης και η μέση εκπαίδευση

Του Τακη Θεοδωροπουλου

Οταν προ καιρού φίλος εκπαιδευτικός μού είχε αποκαλύψει πως το τελευταίο φύλλο ποιότητος συναδέλφου του έχει συνταχθεί το σωτήριον έτος 1981, η αλήθεια είναι ότι δεν έπεσα ακριβώς από τα σύννεφα. Δεν μπορούσα βέβαια να υποψιαστώ το βάθος του ιστορικού χρόνου. Οπως και κανείς μας δεν μπορούσε να υποψιαστεί το βάθος του προβλήματος σε ένα σωρό άλλους τομείς. Αν και όλοι ξέραμε ότι οι κανόνες δημοκρατικότητας που είχαμε θεσπίσει απέκλειαν κάθε δυνατότητα αξιολόγησης, ιεράρχησης. Ασχέτως δε ευθυνών της πολιτικής ηγεσίας, μόνον κριτές που έχουν θέσει εαυτούς υπεράνω κρίσης, όπως οι εκπαιδευτικοί, μπορούν να δεχθούν το κοινωνικά άδικο μέτρο εξετάσεων που δεν υπολογίζουν τη βάση του δέκα, κοινώς καταργούν οι ίδιοι τα όρια της κρίσης τους. Σε μια συνάντηση εκπαιδευτικών θυμάμαι κάποιον απ’ αυτούς, εκ των παλαιοτέρων, ο οποίος αγανακτισμένος δήλωνε ότι δεν μπορεί πια να ακούει συναδέλφους του να υποστηρίζουν ότι αυτοί κρίνονται κάθε μέρα από τα ματάκια των παιδιών που τους κοιτούν στην τάξη.

Τσβετάν Τοντόροφ: Ο λαϊκισμός παρασύρει σε δημαγωγικές και απατηλές λύσεις

Ο λαϊκισμός είναι ο άλλος «πειρασμός» της δημοκρατίας; «Ο λαϊκισμός προτείνει λύσεις δημαγωγικές και απατηλές στα υπαρκτά προβλήματα του κόσμου. Ειδικά στις μέρες μας επιδιώκει να τον πείσει ότι όλα τα δεινά προέρχονται από τους ξένους που διαμένουν στην επικράτεια μιας χώρας. Επωφελείται ταυτοχρόνως από την περιπλοκότητα των προβλημάτων, των οποίων η λύση δεν είναι πάντα εύκολο να κατανοηθεί, και από την επίδραση των μέσων μαζικής επικοινωνίας - την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τον ισχυρό Τύπο - στον δημόσιο διάλογο. Οπως γνωρίζουμε από την εποχή του Σωκράτη άλλωστε, είναι οι ωραίοι ρήτορες αυτοί που παρασύρουν, όχι εκείνοι που αναζητούν με ειλικρίνεια την αλήθεια και τη δικαιοσύνη».