Παρελθόν, παρόν και μέλλον

Του Σταθη Ν. Καλυβα

Πώς θα είναι ο αυριανός κόσμος; Θα είναι καλύτερος απ’ αυτόν στον οποίο ζούμε σήμερα ή θα αποδειχθεί χειρότερος; Και γιατί πρέπει να μας απασχολεί ένα τέτοιο ερώτημα; Δεν είναι η καθημερινότητα γεμάτη με τις δυσκολίες και τα προβλήματά της; Δεν είναι πολυτέλεια να θέτουμε τέτοια ερωτήματα στο μέσον μιας μεγάλης κρίσης, ερωτήματα άλλωστε που είναι αδύνατον να απαντηθούν αφού ανήκουν στο πεδίο της επιστημονικής φαντασίας; Κάθε άλλο! Η ανάγκη να φανταστούμε το μέλλον είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση. Γίνεται, μάλιστα, ακόμη πιο επιτακτική όταν το παρόν είναι δυσχερές. Ωραία, αλλά πώς μπορούμε να μιλήσουμε με σοβαρότητα για κάτι το εντελώς άγνωστο; Προφανώς δεν γίνεται να προβλέψουμε το μέλλον. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η άγνοιά μας γι’ αυτό είναι απόλυτη. Η πρόβλεψη του μέλλοντος μπορεί να είναι αδύνατη, είναι όμως δυνατή η επισήμανση των κυρίαρχων τάσεων του σήμερα που θα διαμορφώσουν το αύριο. Προφανώς, δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποιο απρόβλεπτο γεγονός που θα άλλαζε απότομα τη ροή της Ιστορίας, όπως π.χ. μια μεγάλη φυσική καταστροφή. Είναι όμως δυνατόν να προσεγγίσουμε τη σχέση παρόντος και μέλλοντος μέσα από μια παραπλήσια σύγκριση: ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν.